ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ή ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ;

Κοστίζουν ακριβά, αλλά υπόσχονται μια υγιή γήρανση και κυρίως την παράταση της ζωής. Οι κλινικές μακροζωίας ή αντιγήρανσης φυτρώνουν σε όλον τον κόσμο, αλλά η επιστημονική κοινότητα δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα όσον αφορά την αξιοπιστία τους. Τι ισχύει τελικά;

Μεταβολική υγεία, τελομερή, μιτοχονδριακή λειτουργία, μεσογειακή διατροφή, διαχείριση του στρες, ειδικά συμπληρώματα, μυϊκή ενδυνάμωση: όλοι αυτοί οι όροι (κι άλλοι τόσοι) μπήκαν στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια, με ορισμένους ειδικούς να πίνουν νερό στο όνομά τους και να ισχυρίζονται ότι μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια μιας υγιούς ζωής.

Από την άλλη, αν τύχει και ρωτήσεις έναν κλασικό γιατρό για αυτού του είδους τις προσεγγίσεις, στην καλύτερη περίπτωση θα αποδεχτεί την υγιεινή διατροφή και τη διαχείριση του στρες, στη χειρότερη θα γελάσει κοροϊδευτικά. Τι ισχύει τελικά; Υπάρχει κάποια επιστημονική αλήθεια ή πρόκειται για μάρκετινγκ που απευθύνεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων;

Το ερώτημα είναι τεράστιο και για να απαντηθεί χρειάζεται εκτεταμένη έρευνα – για την ακρίβεια, πολλές έρευνες. Προς το παρόν, το φως της δημοσιότητας έχει δει μια μελέτη η οποία εστίασε στα διαφημιστικά τερτίπια 82 κλινικών μακροζωίας σε όλο τον κόσμο.

Τι προσφέρουν οι κλινικές μακροζωίας;

Μελέτη που διεξήχθη από επιστήμονες στο Ντουμπάι εξέτασε ένα μεγαλύτερο δείγμα  κλινικών: 225 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, 37 από τη Ρωσία, 20 από το Ηνωμένο Βασίλειο και 6 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

iStock

Η καθεμία αξιολογήθηκε με βάση τις διαφημιζόμενες θεραπείες της, τις αναφορές σε επιστημονικές έρευνες, αλλά και τη διαφάνεια σχετικά με τα κλινικά στοιχεία. Για να αξιολογηθούν οι παρεμβάσεις τους, οι κλινικές ταξινομήθηκαν σε 4 κατηγορίες:

1. Τεκμηριωμένες θεραπείες. Περιλαμβάνουν παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή, η άσκηση και η μεταβολική παρακολούθηση, παράλληλα με εγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής που στοχεύουν σε ασθένειες και φθορές οι οποίες σχετίζονται με την ηλικία. Ισχυρά κλινικά στοιχεία υποστηρίζουν τον αντίκτυπό τους στην υγεία.
2. Πειραματικές αλλά πολλά υποσχόμενες θεραπείες. Η ραπαμυκίνη, η μετφορμίνη και τα σενολυτικά, μεταξύ άλλων, έχουν δείξει δυνατότητες σε προκλινικές και πρώιμες δοκιμές σε ανθρώπους. Τα δεδομένα παραμένουν ασαφή και χρήζουν περαιτέρω μελέτης.
3. Αμφίβολες ή μη αποδεδειγμένες θεραπείες. Οι ενέσεις βλαστικών κυττάρων, οι εγχύσεις NAD+ (ενδοφλέβια θεραπεία για αναζωογόνηση, ενίσχυση του μεταβολισμού και βελτίωση της διανοητικής διαύγειας), η ενεργοποίηση της τελομεράσης (το ένζυμο της τελομεράσης είναι υπεύθυνο για την αναγέννηση των τελομερών, των επαναλαμβανόμενων τμημάτων DNA στα άκρα των χρωματοσωμάτων, που σχετίζονται με την καλή υγεία και τη μακροζωία) και οι θεραπείες με όζον στερούνται ισχυρής κλινικής επικύρωσης, αλλά συχνά διατίθενται στην αγορά ως ενισχυτές μακροζωίας.
4. Ψευδοεπιστήμη. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν ισχυρισμοί αντιστροφής ηλικίας που δεν υποστηρίζονται από βιολογικούς μηχανισμούς ή κλινικές δοκιμές.

Τι έδειξε η έρευνα;

Μόνο το 10% των κλινικών επικεντρώθηκε σε επιστημονικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις, ενσωματώνοντας προσεγγίσεις όπως η βελτιστοποίηση της μεταβολικής υγείας και τα εγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής.

iStock

Ένα 25% παρείχε πειραματικές θεραπείες, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι βρίσκονται σε ερευνητικά στάδια, ενώ το 40% προσέφερε κυρίως αμφίβολες παρεμβάσεις, με σχεδόν καμία επιστημονική υποστήριξη. Οι θεραπείες με βλαστοκύτταρα, που διατίθενται στο εμπόριο ως πανάκεια, δεν έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στη μακροζωία. Αλλά και τα μακροπρόθεσμα οφέλη των εγχύσεων NAD+ παραμένουν αδύναμα όσον αφορά τις επιστημονικές αποδείξεις.

Τέλος, η μελέτη αποκάλυψε ότι ένα 25% λειτουργούσε σχεδόν εξ ολοκλήρου στη σφαίρα της ψευδοεπιστήμης, δίνοντας υπερβολικές υποσχέσεις για αντιστροφή της ηλικίας χωρίς την παραμικρή αξιοπιστία.

Η επιστήμη της μακροζωίας έχει σημειώσει πρόοδο

Παρά τον πολλαπλασιασμό των αμφισβητήσιμων κλινικών, ο τομέας της μακροζωίας έχει κάνει τεράστια πρόοδο. Η έρευνα σχετικά με τους μηχανισμούς της γήρανσης εξακολουθεί να αποκαλύπτει νέα ελπιδοφόρα στοιχεία. Η κυτταρική γήρανση, ο επιγενετικός επαναπρογραμματισμός και η μιτοχονδριακή λειτουργία αντιπροσωπεύουν περιοχές όπου η έγκαιρη παρέμβαση θα μπορούσε να αποφέρει μια υπολογίσιμη παράταση της ζωής.

iStock

Βέβαια, η απόσταση ανάμεσα σε αυτά τα ευρήματα και την κατοχύρωση νόμιμων θεραπειών είναι τεράστια και απαιτεί αυστηρές δοκιμές. Η μετφορμίνη, ένα φάρμακο για το διαβήτη με πιθανές αντιγηραντικές ιδιότητες, παραμένει υπό έρευνα. Η ραπαμυκίνη έχει παρατείνει τη διάρκεια ζωής σε ποντίκια, αλλά οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της στους ανθρώπους παραμένουν ασαφείς.

Τα σενολυτικά, μια ομάδα μορίων που απομακρύνουν τα γηρασμένα κύτταρα προκαλώντας απόπτωση (τα περισσότερα προέρχονται από μια κατηγορία μορίων που ονομάζονται πολυφαινόλες και βρίσκονται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά) απαιτούν μια πιο ισχυρή κλινική επικύρωση.

Ποιες θεραπείες είναι αξιόπιστες και τι να προσέξετε

«Οι παρεμβάσεις που ήδη υποστηρίζονται από επιστημονικές αποδείξεις, όπως ο θερμιδικός περιορισμός, η προπόνηση αντιστάσεων και η μεταβολική βελτίωση, είναι αξιόπιστες. Σε αντίθεση με τις δαπανηρές εγχύσεις, απαιτούν δέσμευση από τους ίδιους τους ασθενείς/πελάτες που έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής», ανέφεραν οι επικεφαλής της μελέτης, τονίζοντας ότι οι επενδύσεις σε κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας για θεραπείες μακροζωίας πρέπει να αυξηθούν.

iStock

Μέχρι τότε, προτιμήστε αποδεδειγμένες μεθόδους όπως η άσκηση, η μεσογειακή διατροφή, ο ποιοτικός ύπνος και ο έλεγχος του στρες. Να είστε προσεκτικοί με κλινικές που πωλούν αναπόδεικτες θεραπείες «αντιγήρανσης». Ένας γενικός κανόνας είναι ότι η μακροζωία εξαρτάται σε μεγάλο ποσοστό από τον τρόπο ζωής.

Για κάθε θεραπεία που σκέφτεστε να δοκιμάσετε, αναζητήστε επιστημονικές δημοσιεύσεις που βασίζονται σε κλινικές μελέτες και αποφύγετε αυτές που υπόσχονται θεαματικά αποτελέσματα χωρίς αποδεικτικά στοιχεία – συνήθως είναι οι ίδιες που κοστίζουν πολύ ακριβά.

Τέλος, ζητήστε καθοδήγηση από γιατρούς που ειδικεύονται στη γεροντολογία και φυσικά τον προσωπικό σας γιατρό, και ελέγχετε πάντα ότι τα σκευάσματα που παίρνετε είναι εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ.