ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΤΟ ΣΥΝΕΧΕΣ ΩΡΑΡΙΟ;

Πίσω από τις κλειστές πόρτες των καταστημάτων στην Ελλάδα τις μεσημεριανές ώρες, υπήρχε μια λογική εξήγηση. Τι άλλαξε με τα χρόνια και πώς αυτή η αλλαγή στον τρόπο ζωής επηρέασε τη καρδιαγγειακή υγεία των Ελλήνων;

Μπορεί τα κοινωνικά δίκτυα να μην τα συμπαθώ πολύ, αλλά μερικές φορές ο εκπαιδευμένος αλγόριθμος εμφανίζει κάποια είδηση που αξίζει να της ρίξεις δεύτερη ματιά. Έτσι, βρέθηκα μπροστά σε ένα βιντεάκι του Matthew Walker, νευροεπιστήμονα και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, γνωστού και ως «sleep diplomat», στο οποίο μιλάει για τις συνέπειες που είχε στην καρδιαγγειακή υγεία των Ελλήνων μια συγκεκριμένη αλλαγή στον τρόπο ζωής μας.

Πιο συγκεκριμένα, ο ειδικός αναφέρεται στη διακοπή της μεσημεριανής σιέστας, του διαλείμματος που κόβει στη μέση τη μέρα και μας γλυτώνει από τον ήλιο που χτυπάει κατακέφαλα. Το διάλειμμα αυτό μας επιτρέπει μετά το μεσημεριανό γεύμα να κλείσουμε για λίγη ώρα τα μάτια μας, να ξεκουραστούμε και να επιστρέψουμε ανανεωμένοι στις υποχρεώσεις μας.

Κι όμως, με τα χρόνια, η καθημερινή αυτή συνήθεια εγκαταλείφθηκε. Το μεσογειακό μας ρολόι προσαρμόστηκε στα πρότυπα των δυτικών οικονομιών, το «working 9 to 5» έγινε καθεστώς (τουλάχιστον στις πόλεις και τις εταιρίες) και τα meeting αντικατέστησαν τη σιέστα. Δεν το λες και πρόοδο.

Η κατάργηση της σιέστας

Η αλλαγή αυτή έρχεται, ωστόσο, με ένα κόστος για την υγεία μας. Ο Walker, σε βίντεο που κυκλοφόρησε, μιλά για μια έρευνα που ασχολήθηκε το πώς επηρεάστηκε η καρδιαγγειακή υγεία των Ελλήνων όταν, από τις αρχές του 2000 και μετά, όλο και περισσότεροι άρχισαν να εγκαταλείπουν τη μεσημεριανή ανάπαυση.

Όπως αναφέρει τα ευρήματα ήταν, αν μη τι άλλο, ανησυχητικά. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια από την καθιέρωση του συνεχόμενου ωραρίου, ο κίνδυνος για θανατηφόρα καρδιαγγειακά επεισόδια αυξήθηκε κατά 37%. Σύμφωνα με τη μελέτη, όσοι κοιμόντουσαν το μεσημέρι περιστασιακά, είχαν 12% χαμηλότερη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο, ενώ οι συστηματικοί οπαδοί της σιέστας είχαν 37% χαμηλότερη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο. Μάλιστα, για τους εργαζόμενους άντρες, ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος. Δυστυχώς, παρόμοια ανάλυση δεν ήταν δυνατή για τις γυναίκες, λόγω του μικρού αριθμού θανάτων.

iStock

Η ανάπαυλα αυτή στη μέση της ημέρας δεν ήταν απλώς μια πολιτισμική πολυτέλεια, ούτε μια συνωμοσία για να μην μπορούν οι τουρίστες να βρουν μπίρα και κλαμπ σάντουιτς. Ήταν ένας φυσικός μηχανισμός προστασίας για την καρδιά, τον εγκέφαλο και την ψυχολογία.

Αν το σκεφτούμε λίγο παραπάνω, θα δούμε ότι πίσω από τις κλειστές πόρτες των καταστημάτων τις μεσημεριανές ώρες, υπάρχει μια λογική εξήγηση. Ο ανθρώπινος κιρκάδιος ρυθμός παρουσιάζει μία φυσική «πτώση» μεταξύ 13:00 και 15:00. Δεν πρόκειται για βαρεμάρα ή τεμπελιά. Το ότι νυστάζουμε εκείνη την ώρα είναι θέμα βιολογίας. Αυτό σημαίνει πώς αν κάνουμε τα... στραβά μάτια, κάποια στιγμή θα πληρώσουμε το τίμημα, που θα έχει τη μορφή της κούρασης, του στρες, της υψηλής αρτηριακής πίεσης, της μεγαλύτερης πιθανότητας εμφραγμάτων και εγκεφαλικών.

iStock

Η ελληνική εμπειρία δείχνει αρκετά καθαρά του τι μπορεί να συμβεί όταν αλλάζουμε απότομα τρόπο ζωής, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις πραγματικές ανάγκες του σώματός μας. Βέβαια, το ερώτημα παραμένει: «Μπορούμε να επαναφέρουμε αυτή τη μικρή, πολύτιμη παύση στο καθημερινό μας πρόγραμμα;» ή... το χάσαμε το τρένο αυτό;

Μπορεί το σπαστό ωράριο εργασίας και η μεσημεριανή ανάπαυση να μην είναι εφικτή για όλους τους εργαζόμενους, αλλά τα παραπάνω στοιχεία δίνουν τροφή για σκέψη και αποτελούν μια καλή αρχή για να επαναξιολογήσουμε τη σχέση μας με τον ύπνο. Ο χρόνος που περνάμε παρέα με τον Μορφέα δεν πάει χαμένος, αλλά είναι απαραίτητος για τη φροντίδα του σώματός μας.