ΤΕΛΙΚΑ ΩΦΕΛΟΥΝ ΟΙ ΒΟΥΤΙΕΣ ΣΕ ΚΡΥΟ ΝΕΡΟ; ΤΙ ΛΕΕΙ ΕΡΕΥΝΑ

Αν σκέφτεσαι να ξεκινήσεις τις βουτιές σε κρύο νερό, μια νέα επιστημονική ανασκόπηση δείχνει τα βραχυπρόθεσμα οφέλη που προκύπτουν από αυτή την πρακτική.

Το τελευταίο διάστημα διαβάζω όλο και πιο συχνά για ανθρώπους, αθλητές και μη, που δοκιμάζουν για λόγους ευεξίας τις βουτιές σε κρύο νερό. Δεν είναι, μάλιστα, λίγα τα κέντρα wellness που διαθέτουν σχετικές εγκαταστάσεις για όσους αναζητούν φυσικές μεθόδους αποφόρτισης. Μπορεί όντως η συγκεκριμένη πρακτική να προσφέρει πραγματικά οφέλη στην υγεία ή πρόκειται για μια ακόμη μανία της εποχής;

Μια πρόσφατη ανασκόπηση, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS One, επιχειρεί να δώσει απάντηση. Οι επιστήμονες εξέτασαν έντεκα μελέτες, προκειμένου να αξιολογήσουν αν οι βουτιές σε κρύο νερό (cold water therapy) προσφέρουν πραγματικά οφέλη για την υγεία. Επικεντρώθηκαν συγκεκριμένα στις πιθανές επιδράσεις τους όσον αφορά τη γνωστική, την ψυχολογική και τη σωματική υγεία.

Ποια είναι η ιδανική θερμοκρασία;

Αν και δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία για τις ιδανικές συνθήκες, ο ειδικός στην αθλητική ψυχολογία Dylan Colbert αναφέρει τρεις παράγοντες που φαίνεται να παίζουν ρόλο:

• Η ιδανική θερμοκρασία είναι μεταξύ 10 και 15 °C. Θερμοκρασίες χαμηλότερες από αυτές δεν έχει φανεί να έχουν κάποιο επιπλέον όφελος.
• Οι βουτιές όπου το κρύο νερό φτάνει μέχρι τον λαιμό είναι προτιμότερες, καθώς η κάλυψη του κεφαλιού φαίνεται να προκαλεί παρενέργειες και να περιορίζει ενδεχόμενα οφέλη.
• Η βέλτιστη διάρκεια για έμπειρους χρήστες είναι περίπου 12 λεπτά.

Στην ανασκόπηση συμπεριλήφθηκαν μελέτες που αφορούσαν παραμονή σε νερό ≤15 °C για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα, ενώ αποκλείστηκαν μελέτες με προστατευτικό ρουχισμό.

iStock

Πώς επηρεάζουν την υγεία;

Οι ερευνητές μελέτησαν την επίδραση της πρακτικής στον ύπνο, το στρες, τη διάθεση και την ανοσία, χρησιμοποιώντας 11 μελέτες με συνολικά 3.177 συμμετέχοντες, κυρίως άνδρες. Εξαιρέθηκαν ελίτ αθλητές, ώστε να εστιάσουν σε γενικότερο πληθυσμό.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, οι βουτιές σε κρύο νερό αύξησαν προσωρινά τη φλεγμονή (αμέσως και μία ώρα μετά). Όμως, η συγγραφέας της μελέτης, Tara Cain, εξηγεί πως αυτή η φλεγμονώδης αντίδραση μπορεί να λειτουργεί θετικά σε βάθος χρόνου, όπως συμβαίνει με την άσκηση: προκαλεί στρες στο σώμα, το οποίο με τον καιρό ενισχύει την ανθεκτικότητα και τη μείωση της χρόνιας φλεγμονής.

Σε σχέση με το στρες, η μείωση παρατηρήθηκε μόνο 12 ώρες μετά την έκθεση, όχι νωρίτερα ή αργότερα. Δεν καταγράφηκαν αξιόλογες αλλαγές στην ανοσία. Ενδείξεις για λιγότερες απουσίες λόγω ασθένειας και βελτίωση της ποιότητας ζωής και του ύπνου υπήρχαν, αλλά δεν διατηρήθηκαν μακροπρόθεσμα.

iStock

Είναι κατάλληλη για μένα;

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή δεδομένα για το ποιος ωφελείται περισσότερο ή ποια είναι η ιδανική προσέγγιση. Ο ψυχίατρος David Merrill σημειώνει ότι οι άμεσες θετικές επιδράσεις (όπως ευφορία και μείωση άγχους) οφείλονται κυρίως στις ενδορφίνες και την αδρεναλίνη. Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: Οδηγούν οι αλλαγές αυτές σε μακροχρόνια βελτίωση της διάθεσης και της ψυχικής ανθεκτικότητας; Προς το παρόν, απάντηση δεν υπάρχει. Χρειάζεται περισσότερη, ποιοτικότερη και μακροχρόνια έρευνα.