4 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΤΑΡΡΙΠΤΟΝΤΑΙ

Αυξάνει το αντισυλληπτικό τον κίνδυνο καρκίνου; Είναι οι συνθετικές ορμόνες επικίνδυνες; Γυναικολόγος απαντά στους μεγάλους μύθους της ορμονικής αντισύλληψης.

Η ορμονική αντισύλληψη αποτελεί εδώ και χρόνια πεδίο μάχης μεταξύ αυτών που θέλουν να αποφεύγουν όσο γίνεται τα συνθετικά σκευάσματα –και δη αυτά που εμπλέκονται με τη γυναικολογική υγεία– ανησυχώντας για τυχόν επιπτώσεις τους, και αυτών που… πήραν αντισυλληπτικά και ησύχασαν.

Ομολογώ πως ανήκω στη δεύτερη κατηγορία, έχοντας χρησιμοποιήσει ορμονική αντισύλληψη σε διάφορες φάσεις της ζωής μου, είτε για να αντιμετωπίσω τις πολυκυστικές ωοθήκες και τους αδιανόητους πόνους περιόδου στα 18 μου, είτε για να ρυθμίσω τον κύκλο μου και να απαλλαγώ από κάποιες μικρο-κύστες μετά τα 40. Κάθε φορά τα αντισυλληπτικά μου έλυναν το πρόβλημα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν λαμβάνω υπόψη μου τα αποτελέσματα μελετών που βάζουν το χάπι στο στόχαστρο.

Πολλά από αυτά έχουν κατά καιρούς αναφερθεί σε ενδεχόμενους κινδύνους των αντισυλληπτικών για την υγεία, κάνοντας πολλές γυναίκες που τα λαμβάνουν ήδη να ανησυχούν και αποτρέποντας άλλες. Τι ισχύει πραγματικά;

Για να διαλευκάνουμε τους συχνότερους μύθους σχετικά με την ορμονική αντισύλληψη επικοινωνήσαμε με τη μαιευτήρα-γυναικολόγο Αρετή Αυγουλέα και ανατρέξαμε στις πιο έγκυρες πρόσφατες έρευνες.

iStock

Μύθος 1: «Η ορμονική αντισύλληψη προκαλεί καρκίνο»

Είναι εδώ και χρόνια διαδεδομένος φόβος ότι η ορμονική αντισύλληψη μπορεί να προκαλεί καρκίνο και δη καρκίνο του μαστού. Προέρχεται από μελέτες οι οποίες έχουν διαπιστώσει ότι οι συμμετέχουσες που χρησιμοποιούσαν ορμονική αντισύλληψη είχαν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από αυτές που δεν χρησιμοποιούσαν. Ωστόσο, οι ερευνητές ανέκαθεν τονίζουν ότι τον ίδιο κίνδυνο μπορεί να προκαλέσουν και άλλοι παράγοντες, π.χ. η ηλικία.

Τι απαντά η γυναικολόγος

«Επειδή η ορμονική αντισύλληψη δίνεται κατά την αναπαραγωγική ηλικία, η περίπτωση καρκίνου του μαστού κάτω από τα 35 έτη είναι ούτως ή άλλως πολύ χαμηλή. Στη δεκαετία αυτή οι ενδογενείς ορμόνες του οργανισμού είναι σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα, οπότε τυχόν παρουσία κάποιου καρκίνου θα οφειλόταν θεωρητικά σε αυτές, ανεξάρτητα από τη λήψη αντισυλληπτικών. Στον αντίποδα, η ορμονική θεραπεία αντισύλληψης κατά την αναπαραγωγική ηλικία μπορεί και να λειτουργήσει προφυλακτικά για κάποιους καρκίνους».

Αν βρίσκεσαι σε αναπαραγωγική ηλικία και σκέφτεσαι να ξεκινήσεις ορμονική αντισύλληψη αλλά σε φοβίζει ο κίνδυνος καρκίνου, είναι σημαντικό να λάβεις υπόψητον τρόπο ζωής σου (κάπνισμα, παχυσαρκία, κακή διατροφή), το κατά πόσο μπορεί να υπάρχει ιστορικό καρκίνου στην οικογένεια και φυσικά να τα συζητήσεις όλα αυτά με τον/τη γυναικολόγο σου.

Μύθος 2: «Δεν είναι φυσιολογικό να μην έρχεται η περίοδος από μόνη της»

Το αντισυλληπτικό χάπι έχει την ιδιότητα να ρυθμίζει την περίοδο έτσι ώστε να έρχεται μία συγκεκριμένη ημερομηνία κάθε μήνα. Για την ακρίβεια, συνήθως έρχεται 2-3 ημέρες αφού ολοκληρωθεί η λήψη των 21 χαπιών που περιέχονται στην καρτέλα, κατά κανόνα με ρυθμισμένη ροή. Αυτό μπορεί να μη συμβαίνει σε μια γυναίκα που δεν λαμβάνει αντισυλληπτικά, η οποία ωστόσο μπορεί να μην έχει σταθερή περίοδο.

Τι απαντά η γυναικολόγος

«Η περίοδος έρχεται κυκλικά κάθε μήνα. Αν είναι να μην έρθει για τον άλφα ή βήτα λόγο, οδηγώντας σε μία άστατη περίοδο με κύκλο κάτω των 21 ή άνω των 35 ημερών, είναι πολύ καλύτερο να βοηθιέται η γυναίκα ορμονικά».

Μύθος 3: «Οι συνθετικές ορμόνες είναι μη φυσικές και μη υγιεινές»

Είναι γεγονός ότι το αντισυλληπτικό χάπι δεν είναι φυσικό, αφού αποτελείται από το συνθετικό οιστρογόνο ΕΕ2 (ethynil oestradiol) και από συνθετική προγεστερόνη, σε διαφορετικές ποσότητες ανάλογα με τον τύπο χαπιού. Όπως κάθε μη φυσική ουσία που λαμβάνει ένας άνθρωπος, έτσι και η ορμονική αντισύλληψη μπορεί να μεταβολίζεται διαφορετικά από κάθε γυναίκα, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις να δημιουργούνται παρενέργειες – ενώ σε άλλες όχι.

Τι απαντά η γυναικολόγος

«Οι ορμόνες αυτές πράγματι είναι συνθετικές. Όμως, τα οφέλη τους υπερτερούν των κινδύνων, εκτός από κάποιες σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει αντένδειξη. Τα οφέλη αυτά είναι η αντισύλληψη, η αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, η ρύθμιση του κύκλου, οι διαταραχές της περιόδου από κύστες (π.χ. σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) κ.ά. Εξάλλου, όλα τα εν λόγω σκευάσματα είναι εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ για γυναίκες ηλικίας κάτω των 35 ετών».

iStock

Μύθος 4: «Τα οιστρογόνα από τα χάπια διαρρέουν στον υδροφόρο ορίζοντα και μέσω του πόσιμου νερού επηρεάζουν τους άνδρες»

Είναι γεγονός ότι τα συνθετικά οιστρογόνα που περιέχονται στα σκευάσματα ορμονικής αντισύλληψης μπορεί να διαχέονται στην παροχή νερού και δυνητικά να επηρεάζουν τους άνδρες, καθώς η εκκρίνονται από τα ούρα και εισέρχονται στις υδάτινες οδούς μέσω των συστημάτων αποχέτευσης. Μάλιστα, στο βιβλίο του «Troubled Water», ο ακτιβιστής Seth Siegel ανατρέχει σε μία σειρά ερευνών που αποδεικνύουν ότι όλα τα φάρμακα που ο πληθυσμός λαμβάνει σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να μολύνουν το νερό της βρύσης, το οποίο θα έπρεπε να καθαρίζεται ενδελεχώς.

Τι λένε οι έρευνες

Συστηματική ανασκόπηση σε 45 μελέτες που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2024 εντόπισε δεκαέξι οιστρογονικές ενώσεις στο πόσιμο νερό, προερχόμενες από σκευάσματα ορμονών, φαρμάκων, προϊόντων προσωπικής φροντίδας, πλαστικοποιητών, αναστολέων διάβρωσης, φυτοφαρμάκων και επιφανειοδραστικών ουσιών. Ο δι-(2-αιθυλεξυλ)-φθαλικός εστέρας (DEHP) ήταν η ένωση που βρέθηκε στην υψηλότερη συγκέντρωση, φτάνοντας την τιμή των 1,43 mg/L. Ο μη καρκινογόνος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία ταξινομήθηκε ως υψηλός για την 17α-αιθυνυλοιστραδιόλη και τον DEHP, μέτριος για τον διβουτυλ-φθαλικό εστέρα και χαμηλός για τη δισφαινόλη Α.

Οι κίνδυνοι οιστρογονικής δράσης ήταν αμελητέοι για όλες τις ενώσεις, εκτός από τον DEHP που βρέθηκε να έχει χαμηλό κίνδυνο. Καμία από τις οιστρογονικές ενώσεις δεν παρουσίασε μη αποδεκτό καρκινογόνο κίνδυνο, λόγω της οιστρογονικής δράσης. Ωστόσο, η αξιολόγηση κινδύνου δεν εκτίμησε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ενώσεων που εμφανίζονται στο πόσιμο νερό και μπορούν να αυξήσουν τους κινδύνους και τις δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.

Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες τόνισαν την ανάγκη βελτίωσης των μονάδων επεξεργασίας πόσιμου νερού με πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες για την απομάκρυνση μικρορύπων.

Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν πως η ύπαρξη οιστρογόνων στον υδροφόρο ορίζοντα μπορεί να επηρεάζει την υδρόβια ζωή και τα ψάρια.