ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ: «ΤΟ ΚΑΛΟ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ ΓΥΡΙΖΕΙ ΠΑΝΤΑ ΠΙΣΩ», ΛΕΕΙ Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ

Η 1η Νοεμβρίου έχει οριστεί ως η Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων, ένα τοπίο πολύπλοκο, πολυδιάστατο μα και ελπιδοφόρο. Ο Ηρακλής Τσαγκάρης, Καθηγητής Πνευμονολογίας Εντατικής Θεραπείας στο ΕΚΠΑ, Διευθυντής της Β’ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας, του Νοσοκομείου Αττικόν και επιστημονικός υπεύθυνος του ελληνικού προγράμματος μεταμόσχευσης πνευμόνων, μίλησε στο OW για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα, τις επιστημονικές εξελίξεις στον τομέα του και την υπέρτατη προσφορά της δωρεάς οργάνων στον συνάνθρωπο.

Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, υπάρχουν εκατοντάδες ασθενείς στην Ελλάδα οι οποίοι περιμένουν ένα μόσχευμα για να παρατείνουν τη ζωή τους. Μπορεί να χρειάζονται μία καρδιά, έναν νεφρό, έναν πνεύμονα, ένα ήπαρ, έναν αμφιβληστροειδή ή ακόμη κι ένα πάγκρεας. Το βέβαιο είναι πως η καθημερινότητά τους είναι εξαιρετικά δύσκολη και οι ελπίδες τους κρέμονται από τον θάνατο ενός συμπολίτη τους. Ακούγεται σκληρό, αλλά είναι η αλήθεια. Η πραγματικότητα που βιώνουν γιατροί και υποψήφιοι για μεταμόσχευση ασθενείς είναι μια καθημερινή μάχη της ζωής με τον θάνατο. Όμως, σε αυτή τη μάχη, η ζωή μπορεί να νικήσει χάρη στη δωρεά οργάνων.

Είναι μια δυνατότητα που μπορεί να μην αξιοποιηθεί ποτέ, επειδή πολλοί δυνητικοί δότες δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική τους στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων. Και ξέρετε ότι η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι κάποια στιγμή της ζωής μας ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον;

«Η Δωρεά Οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας; Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με τον θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με τις χρόνιες φυτικές καταστάσεις», διαβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Ο ΕΟΜ είναι ο μοναδικός επίσημος κρατικός φορέας του Υπουργείου Υγείας ο οποίος διαμεσολαβεί, ελέγχει και συντονίζει όλες τις σχετικές διαδικασίες από τη δωρεά έως τη μεταμόσχευση.

Για τη δωρεά οργάνων έχουν ακουστεί κατά καιρούς πολλά, αλλά όσο περνάει ο καιρός και η σωστή ενημέρωση παίρνει τη θέση της παραπληροφόρησης και της συνωμοσιολογίας, το τοπίο ξεκαθαρίζει. Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια σωστή σειρά, να δούμε τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και ποιες είναι οι εξελίξεις που μας κάνουν αισιόδοξους, μιλήσαμε με τον Ηρακλή Τσαγκάρη, Πνευμονολόγο-Εντατικολόγο, Καθηγητή Πνευμονολογίας Εντατικής Θεραπείας στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και Διευθυντή της Β’ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου Αττικόν.

Ο κ. Τσαγκάρης είναι ο επιστημονικός υπεύθυνος του ελληνικού προγράμματος μεταμόσχευσης πνευμόνων, το οποίο εδράζεται στο Ωνάσειο σε συνεργασία με το Αττικόν, και έχει την «αποστολή» να διευκολύνει και να φροντίζει όσο γίνεται το έργο της δωρεάς οργάνων. Από την άλλη, με την ιδιότητα του επιστημονικού υπεύθυνου του προγράμματος μεταμόσχευσης πνευμόνων, προσπαθεί να φροντίσει και να διαχειρισθεί όλες τις παραμέτρους του προγράμματος της μεταμόσχευσης πνευμόνων.

– Τι είναι αυτό που ο πολύς κόσμος συγχέει σχετικά με τη δωρεά οργάνων και τη μεταμόσχευση; Ποια θα λέγατε ότι είναι η μεγαλύτερη παρανόηση;

Κοιτάξτε, οι νέες γενιές δεν έχουν πολλές παρανοήσεις. Οι νέες γενιές είναι καλύτερα πληροφορημένες, έχουν μεγαλύτερη έκθεση σε παραστάσεις και από τη χώρα αλλά και από το εξωτερικό και έχουν αποσαφηνίσει σε σημαντικό βαθμό στο μυαλό τους τι σημαίνει δωρεά οργάνων. Ξέρουν ότι μιλάμε για κάτι το οποίο έρχεται μετά από μία μη αναστρέψιμη απώλεια κάποιου συγγενούς τους, η οποία στη συνέχεια μπορεί να έχει και μία θετική πλευρά (μέσα στις πολλές αρνητικές), που είναι να βοηθήσει να συνεχίσουν τη ζωή τους κάποιοι άλλοι άνθρωποι.

Ο Ηρακλής Τσαγκάρης.

Οι παλαιότερες γενιές, οι οποίες έχουν ανατραφεί διαφορετικά και έχουν εκπαιδευτεί διαφορετικά, έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στο να διαχειριστούν τις έννοιες αυτές, κυρίως όταν δεν έχουν έρθει σε επαφή μαζί τους. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Καθώς η δωρεά οργάνων πρέπει να είναι συναινετική, το να μπορεί το σύνολο της κοινωνίας να αντιληφθεί όλες τις διαστάσεις της είναι σημαντικό. Καταλαβαίνετε πως στις μεγάλες ελληνικές οικογένειες πρέπει όλες οι γενιές να συμφωνούν. Όταν δεν έχουμε συμφωνία, πολλές φορές δεν προχωράμε. Η δωρεά οργάνων οφείλει να είναι συναινετική, οφείλει να είναι ανακουφιστική για την ψυχή όλης της οικογένειας και να έχει ένα εξαιρετικά θετικό συνολικά πρόσημο.

– Υπάρχει κάποιο κώλυμα από την Εκκλησία που πιθανόν να εμποδίζει τους παλαιότερους;

Όπως όμως ξέρετε, όταν μιλάμε για Εκκλησία, μιλάμε για μια μεγάλη και ανομοιογενή ομάδα. Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι χαμηλόβαθμοι λειτουργοί που έχουν μια απαρχαιωμένη αντίληψη για τα θέματα αυτά, αλλά αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, σε όλα τα επαγγέλματα, σε όλες τις κοινωνικές κατηγορίες. Πάντα μπορεί να υπάρχει μία μικρή ομάδα που αδυνατεί να κατανοήσει την ουσία του πράγματος, αλλά η μεγάλη εικόνα για την Εκκλησία μας είναι ότι στέκεται δίπλα μας με τον πιο απόλυτο και κατηγορηματικό τρόπο.

«ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΝΟΙΧΤΟ. ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ, ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΣΕ 3 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΔΩΣΟΥΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΕΙΚΟΣΑΕΤΙΑ».

– Ποια είναι η διαφορά μεταξύ δότη και δωρητή;

Ο δότης είναι αυτός ο οποίος δίνει τελικά κάποια όργανα. Την προπερασμένη εβδομάδα είχαμε δύο δότες στο Αττικό. Είναι άνθρωποι που για τον άλφα ή βήτα λόγο φτάσανε στο τέλος της βιολογικής διαδρομής τους. Δωρητές δυνητικά είμαστε όλοι. Μπορούμε μέσω του site του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων να εγγραφούμε με τους κωδικούς taxis που έχουμε, είτε στο θετικό μητρώο, δηλαδή καταγράφοντας τη θετική μας πρόθεση, στην απευκταία περίπτωση που συντρέχουν οι προϋποθέσεις να δωρίσουμε όργανα, ή ακόμα και την αρνητική μας πρόθεση στο αρνητικό μητρώο.

– Η απόφαση αυτή λαμβάνεται μόνο όταν κάποιος είναι στη ΜΕΘ και διαπιστώνεται εγκεφαλικός θάνατος, σωστά;

Για να είναι κάποιος εγκεφαλικά νεκρός, σημαίνει ότι αερίζεται μηχανικά εξ ορισμού, άρα βρίσκεται διασωληνωμένος σε κάποια μονάδα εντατικής θεραπείας. Δεν ξέρω κάποια περίπτωση στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον, που δεν υπήρχε αυτή η συνθήκη. Άρα, όλοι οι εγκεφαλικά νεκροί είναι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Εκεί γίνεται η διαπίστωση του εγκεφαλικού θανάτου και από κει και πέρα δίνεται η δυνατότητα στην οικογένεια να προχωρήσει στη δωρεά, εφόσον το επιθυμεί.

– Αν κάποιος σκοτωθεί σε ένα ατύχημα και επέλθει σωματικός θάνατος ακαριαία, χωρίς να προλάβει να νοσηλευτεί στη μονάδα, μπορεί να γίνει δότης;

Ένα σενάριο για το πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό που λέτε είναι να γίνει αναζωογόνηση στα επείγοντα, να πάρει μπροστά η καρδιά, αλλά να έχει επέλθει εγκεφαλικός θάνατος που θα διαπιστωθεί μετά στη Μονάδα, σε δεύτερο χρόνο. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν θα μπορούσε να συμβεί αν είχε σταματήσει για μεγάλο διάστημα η καρδιά που τροφοδοτεί με αίμα και οξυγόνο τα όργανα, προκαλώντας ισχαιμία, οπότε αυτά τα όργανα δεν είναι κατάλληλα.

Υπάρχει και η έννοια του κυκλοφορικού θανάτου, κάτι το οποίο ισχύει σε όλες τις πολιτισμένες υγειονομικά χώρες, στη Βόρεια Αμερική, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά, στη Δυτική Ευρώπη, στην Αυστραλία, και θέλει αρκετή συζήτηση.

– Τι ακριβώς σημαίνει;

Ο κυκλοφορικός ή καρδιακός θάνατος επέρχεται μετά από ένα ατύχημα ή μπορεί να είναι το τελευταίο στάδιο μιας μακροχρόνιας ασθένειας. Η δωρεά οργάνων είναι μερικές φορές εφικτή μετά τον κυκλοφορικό θάνατο, αν και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, επειδή τα όργανα νεκρώνονται γρήγορα μόλις πάψουν να τροφοδοτούνται με αίμα. Η συνήθης περίπτωση είναι όταν ένας ασθενής βρίσκεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας μετά από μια σοβαρή ασθένεια από την οποία δεν μπορεί να ανακάμψει, και οι γιατροί και η οικογένεια συμφωνούν ότι το καλύτερο για τον ασθενή είναι να αφαιρεθούν οι συσκευές υποστήριξης της ζωής.

« ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΜΕΝΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΛΑ. ΑΝΤΑΛΛΑΣΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΙΑ ΒΑΡΙΑ ΝΟΣΟ ΜΕ ΚΑΠΟΙΑ ΠΟΛΥ ΕΛΑΦΡΥΤΕΡΗ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ».

Ο κυκλοφοριακός θάνατος δίνει τους μισούς δότες στην Ισπανία. Ξέρετε, η Ισπανία είναι η χώρα με το μεγαλύτερο αριθμό δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού στον κόσμο. Στην Ολλανδία δίνει το  64%. Δηλαδή, μιλάμε ποσοτικά για κάτι μεγάλο. Θα έπρεπε ως κοινωνία να το δούμε με μεγάλη προσοχή. Ο κυκλοφορικός θάνατος έχει νομοθετηθεί στην Ελλάδα από το 2023, αλλά η εφαρμογή του καθυστερεί.

– Ποιο είναι το τυπικό πλαίσιο στον κυκλοφορικό θάνατο, πολύ χοντρικά μιλώντας;

Υπάρχει ο κανόνας του νεκρού δότη. Αυτός είναι ο νομικός πολιτισμός της Δύσης. Θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί ο θάνατος του πιθανού δότη στο χειρουργείο ή στη ΜΕΘ για να μπορέσουμε να πάρουμε όργανα. Από τη στιγμή που πιστοποιείται ο θάνατος, παίρνουμε τα όργανα, τα οποία συντηρούνται με διάφορα μηχανήματα που σε έναν βαθμό τα αναζωογονούν, ώστε να μπουν στον πάσχοντα συμπολίτη μας και να μπορούν να του προσφέρουν το μέγιστο δυνατό όφελος.

– Ποια είναι η αλυσίδα των πράξεων στη διαδικασία της μεταμόσχευσης, μιλώντας για την Ελλάδα σήμερα;

Κοιτάξτε, η αλυσίδα των γεγονότων έχει ως εξής: Από τη στιγμή που διαπιστώνεται ο εγκεφαλικός θάνατος από μία τριμελή επιτροπή γιατρών η οποία συνέρχεται 2 φορές με απόσταση 8 ωρών, ενημερώνεται η οικογένεια ότι και νομικά πλέον ο συγγενής τους θεωρείται νεκρός. Από εκεί και πέρα, τους δίνουμε τη δυνατότητα να προχωρήσουν στη δωρεά οργάνων. Αυτό σημαίνει έγγραφη συναίνεση από το κοντινότερο μέλος του πιθανού δωρητή, δηλαδή τη γυναίκα του και στη συνέχεια τα παιδιά κ.λπ. Ενημερώνουμε τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος στη συνέχεια ταυτοποιεί ανοσολογικά τον δότη. Καλούνται οι πιθανοί λήπτες. Γίνονται κάποιες απαραίτητες εξετάσεις και στη συνέχεια όλες οι ιατρικές ομάδες κανονίζουν ώστε να βρεθούν στον ίδιο χρόνο στο νοσοκομείο στο οποίο νοσηλεύεται ο δότης για να προχωρήσουν στη λήψη των οργάνων. Όλη αυτή η διαδικασία, από τη στιγμή που υπογράφει η οικογένεια, διαρκεί συνήθως 2 εικοσιτετράωρα.

«ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ Η ΔΙΑΜΕΣΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ 7 ΧΡΟΝΙΑ, ΕΝΩ Η ΚΑΡΔΙΑ ΔΙΝΕΙ ΤΑ ΔΙΠΛΑΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ».

– Καταλαβαίνω ότι είτε έχει δηλώσει κανείς δωρητής στο Εθνικό Μητρώο είτε όχι, εάν βρεθεί στην κατάσταση του εγκεφαλικού θανάτου, θα ερωτηθούν οι συγγενείς του ούτως ή άλλως, σωστά;

Ναι, πολύ σωστά καταλάβατε, γιατί έχει σημασία να υπάρχει συναίνεση. Μας βοηθάει όμως πάρα πολύ να έχει δηλώσει κάποιος την πρόθεσή του εκ των προτέρων. Καταρχάς λειτουργεί εξαιρετικά προωθητικά στην οικογένεια για τη θέση που θα λάβει. Γίνεται δηλαδή πιο εύκολη η διαδικασία για τους συγγενείς. Εφόσον εκείνοι το αποδεχτούν πιο γρήγορα, προχωράει και πιο γρήγορα η όλη διαδικασία.

– Πού βρισκόμαστε στην Ελλάδα στο κεφάλαιο «μεταμοσχεύσεις»;

Ευτυχώς το τοπίο στο κομμάτι των μεταμοσχεύσεων αλλάζει γοργά. Σκεφτείτε ότι πριν από 6 χρόνια οι Έλληνες ασθενείς που είχαν πνευμονολογικά θέματα τα οποία απαιτούσαν μεταμόσχευση, με εξαίρεση την κυστική ίνωση, πρακτικά δεν είχαν καμία πιθανότητα για μεταμόσχευση. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει αυτή τη στιγμή στους γείτονές μας: δηλαδή η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, το Κόσσοβο, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία δεν έχουν πρόγραμμα μεταμόσχευσης πνευμόνων. Που σημαίνει πως στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία τους αυτοί οι αναπνευστικοί ασθενείς τελικού σταδίου δυστυχώς πεθαίνουν.

– Γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι παράλειψη του συστήματος;

Ξέρετε, η μεταμόσχευση είναι μια πολύ σύνθετη, πολύπλοκη και απαιτητική διαδικασία, ειδικά η μεταμόσχευση πνευμόνων, η οποία είναι η πιο δύσκολη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων. Αυτό φαίνεται και από το πόσο ζουν οι λήπτες. Δηλαδή, κατά μέσο όρο η διάμεση επιβίωση είναι μόνο 7 χρόνια, ενώ η καρδιά δίνει σχεδόν τα διπλάσια χρόνια ζωής. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι ένα σύστημα πρέπει να είναι πολύ καλά οργανωμένο και συμπαγές, ώστε να επιχειρήσει το project της μεταμόσχευσης πνευμόνων.

– Υπάρχουν περιορισμοί στο να γίνει κάποιος δότης; Τι γίνεται όταν τα όργανα είναι φθαρμένα λόγω ηλικίας ή λόγω μιας πάθησης; Μπορούμε να γίνουμε όλοι δότες;

Ένα από τα προβλήματα που έχουμε, ειδικά στον ευρωπαϊκό χώρο, είναι ότι σαν ήπειρος γερνάμε. Δηλαδή αυτή τη στιγμή, σε σχέση με τους Αμερικανούς συναδέλφους μας κάνουμε μεταμοσχεύσεις με όργανα που είναι κατά μέσο όρο 15 χρόνια πιο ηλικιωμένα από των Αμερικανών δοτών. Αυτό έχει μεγάλη επίπτωση στην ποιότητα των οργάνων. Από την άλλη, αυτή είναι η πραγματική ζωή. Δηλαδή, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θέλουν και χρειάζονται μεταμόσχευση.

Οι ενδείξεις συνεχώς διευρύνονται και χρειαζόμαστε όλο και περισσότερα όργανα. Οπότε, υπό αυτή την έννοια χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο αυτό που αποκαλούμε οριακά όργανα. Πάντα βέβαια σκεφτόμαστε ποιος θα πάρει τι. Δηλαδή, άμα έχουμε ένα ηλικιωμένο νεφρό, το λογικό είναι να το πάρει ένας πιο ηλικιωμένος λήπτης, χρησιμοποιώντας ένα απλό παράδειγμα. Στην πράξη, οι γιατροί των προγραμμάτων μεταμόσχευσης τοποθετούνται για το αν το συγκεκριμένο όργανο είναι επαρκές και αναλαμβάνουν την ευθύνη της εμφύτευσης στον συγκεκριμένο ασθενή.

– Είναι κάποιες δυνατές στιγμές που θα θυμάστε για πάντα; Πώς νιώθουν οι λήπτες, αλλά και οι συγγενείς των δοτών;

Όλες οι στιγμές είναι δυνατές. Στο Αττικό έχουμε το μεγάλο πλεονέκτημα και μειονέκτημα να νοσηλεύονται σε εμάς τα πιο βαριά αναπνευστικά περιστατικά της χώρας. Περιστατικά που πολλές φορές περιμένουν σε ένα μηχάνημα τη σωτηρία, που σημαίνει ένα συμβατό μόσχευμα, το οποίο άλλοτε έρχεται κι άλλοτε όχι. Καταλαβαίνετε τι ψυχολογική φόρτιση σημαίνει αυτό. Βεβαίως, όλοι πετάμε και πανηγυρίζουμε όταν υπάρχει θετική έκβαση. Και όλοι απογοητευόμαστε όταν το όργανο που είναι υποψήφιο αποδεικνύεται ότι δεν είναι καλό και ο άρρωστος δεν μπορεί να προχωρήσει στη μεταμόσχευση. Υπάρχει μεγάλη συντριβή όταν ο ασθενής ο οποίος υποστηρίζουμε δεν τα κατάφερε, δεν βρέθηκε όργανο. Ακόμη και άνθρωποι πολύ μικρής ηλικίας, ακόμη και πριν φτάσουν στα 20, φεύγουν μερικές φορές.

– Τι δεν πάει καλά;

Να μην παρεξηγηθώ, προχωράμε με συνέπεια προς μια θετική κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ότι κάνουμε κάθε χρόνο 12-13 μεταμοσχεύσεις πνεύμονα, όταν, όπως σας είπα, τα υπόλοιπα Βαλκάνια είναι στο μηδέν. Ωστόσο, στο Βέλγιο, με παρόμοιο πληθυσμό, είναι περίπου στις 75-80. Και στην Αυστρία, που έχει λίγο λιγότερο πληθυσμό από εμάς, έχουν περάσει τις 100. Το να μεγαλώσει όλη αυτή η αλυσίδα της ζωής και να γίνει πιο δυνατή δεν είναι κάτι που γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Έχει σημασία να δουλεύουμε συνεχώς, ώστε αυτό το πράγμα κάθε χρόνο να γίνεται μεγαλύτερο. Να γίνεται δυνατότερο.

«Η ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΕΧΕΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΘΕΤΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ. Ο ΜΟΝΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙΣ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΣ ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ».

– Υπάρχει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο εντός του οποίου γίνονται οι μεταμοσχεύσεις; Μπορεί κάποιος Έλληνας να λάβει μόσχευμα από έναν Γερμανό;

Δεν είμαστε σε κάποιο μεγάλο γκρουπ. Κάποιες χώρες, ας πούμε για παράδειγμα η Γαλλία, που είναι μια μεγάλη χώρα, είναι μόνη της. Το ίδιο και η Ιταλία. Οι Κεντροευρωπαϊκές χώρες είναι σε ένα γκρουπ που λέγεται Eurotransplant, οι Σκανδιναβικές σε ένα άλλο. Εμείς έχουμε μία σύνδεση με την Κύπρο και ειδικά για καρδιά και πνεύμονες προσπαθούμε να κάνουμε και με τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες ένα δίκτυο.

Από την άλλη, όταν έχουμε όργανο το οποίο δεν είναι συμβατό για κάποιον συμπολίτη μας στην Ελλάδα, τότε προφανώς το προσφέρουμε σε έναν ευρωπαϊκό οργανισμό που συντονίζει. Όπως έχει τύχει να πάρουμε και εμείς για δικούς μας ασθενείς όργανα από άλλες χώρες.

– Ποιοι ασθενείς χρειάζονται μεταμόσχευση; Ας μιλήσουμε για τους πνευμονολογικούς ασθενείς.

Καταρχήν η λογική στη μεταμόσχευση είναι ότι θα πρέπει ο υποψήφιος λήπτης να έχει σημαντική πιθανότητα θανάτου την επόμενη διετία, αν δεν μεταμοσχευτεί. Και θα πρέπει αν βάλει ένα καλό όργανο, ώστε να μπορεί να ζήσει αρκετά χρόνια. Καταλαβαίνετε ότι ένας άνθρωπος που έχει πολλές συννοσηρότητες και πολλά άλλα περιφερικά προβλήματα δεν θα τα καταφέρει. Άρα, θέλουμε ανθρώπους που, για να το πούμε απλά, έχουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά τα υπόλοιπα όργανα και συστήματα μπορούν να τους υποστηρίξουν. Όσον αφορά αυτό που ρωτήσατε, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η πνευμονική ίνωση είναι οι δύο βασικότερες νόσοι που οδηγούν σε μεταμόσχευση πνευμόνων.

– Οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς παίρνουν εφ’ όρου ζωής ανοσοκατασταλτικά. Υπάρχει όμως περίπτωση να μην γίνει αποδεκτό το μόσχευμα, σωστά;

Αυτό είναι κάτι το οποίο αποτελεί μέρος του μεγάλου πακέτου ενημέρωσης που δίνουμε στους ασθενείς. Οι ασθενείς αυτοί, καταλαβαίνετε, δεν γίνονται ποτέ καλά. Αυτό πρέπει να είναι σαφές. Ουσιαστικά ανταλλάσσει κανείς μία βαριά νόσο με κάποια πολύ ελαφρύτερη, που είναι η μεταμόσχευση. Αυτό είναι κάτι που τους το τονίζουμε, ότι πρέπει να προσέχουν τον εαυτό τους πολύ. Πρέπει να είναι πολύ πειθαρχημένοι στη λήψη της αγωγής τους, στις προφυλάξεις κ.λπ. Θέλουμε κατά κάποιο τρόπο να είναι επαγγελματίες ασθενείς. Όταν συμβαίνει αυτό, τα αποτελέσματα συνήθως είναι πάρα πολύ καλά.

«ΛΙΓΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΓΕΓΟΝΟΣ, ΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΟΦΑΣΙΣΑΝ ΤΗ ΔΩΡΕΑ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΠΟΣΟ ΤΥΧΕΡΟΙ ΗΤΑΝ ΠΟΥ ΠΗΡΑΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ».

– Τι ελπιδοφόρο έχουμε να περιμένουμε βάσει επιστημονικών εξελίξεων;

Το μέλλον είναι μπροστά μας και είναι πάρα πολύ ανοιχτό. Υπάρχουν ήδη οι λογικές της εκτύπωσης οργάνων, οι οποίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο ακόμα. Να έχουμε δηλαδή τεχνητά όργανα. Υπάρχει επίσης η λογική της ξενομεταμόσχευσης, δηλαδή το να χρησιμοποιούμε ζωικά, κατάλληλα τροποποιημένα όργανα, που θα μπορούσαν να εμφυτευθούν στον άνθρωπο. Τέλος, υπάρχει και μια διαδικασία μηχανικής υποστήριξης οργάνων και συστημάτων που πάσχουν, εφόσον η τεχνολογία πια μας δίνει πολύ μικρές συσκευές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη θέση κάποιων οργάνων. Αυτοί είναι αυτή τη στιγμή οι τρεις βασικοί άξονες στους οποίους κινούμαστε και θα δώσουν αποτελέσματα την επόμενη εικοσαετία που νομίζω θα μας εκπλήξουν όλους.

– Πολύ χαίρομαι γι’ αυτό. Η μεταμόσχευση είναι μια πράξη που γεφυρώνει τη ζωή με τον θάνατο. Το ξέρετε εσείς καλύτερα από όλους μας. Τι θα θέλατε να πείτε στον κόσμο κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη;

Το καλό, όπως έλεγαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας, γυρίζει πάντα πίσω και είναι σημαντικό πράγμα σε μια κοινωνία να κάνουμε το καλό. Αυτό που λέω στις οικογένειες των πιθανών δοτών είναι ότι τους μιλάω εκ μέρους ανθρώπων που δεν γνωρίζω, οι οποίοι θα πάρουν το όργανο του ανθρώπου τους. Θα τον μνημονεύουν μια ζωή και κάποιοι άγνωστοι σε μας συμπολίτες μας θα βοηθηθούν να ζήσουν παραπάνω ή/και καλύτερα.

Η προσφορά τους έχει μόνο θετικά χαρακτηριστικά σε όλα τα επίπεδα, έχει ένα απόλυτα θετικό πρόσημο και ο μόνος λόγος για να μην το κάνει κανείς είναι να μην έχει αντιληφθεί στοιχειωδώς πώς λειτουργεί η δωρεά. Βλέπουμε ανθρώπους λίγες βδομάδες μετά το μοιραίο γεγονός της απώλειας του συγγενή τους και την απόφαση για δωρεά, οι οποίοι μας λένε πόσο τυχεροί ήταν που πήραν αυτή την απόφαση και κάποιοι πόσο μετάνιωσαν που δεν την πήραν. Νομίζω πως πρέπει να είμαστε όλοι ανοιχτοί. Πρέπει όλοι να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας, το καλό γυρίζει πάντα πίσω.