ΕΙΝΑΙ Η ΚΥΣΤΗ ΩΟΘΗΚΗΣ ΚΑΤΙ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΟ;

Αμέτρητες γυναίκες εμφανίζουν κύστεις ωοθηκών, οι οποίες μπορεί να είναι εντελώς αθώες, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και αρκετά επικίνδυνες. Τι πρέπει να γνωρίζεις.

Πριν από μερικούς μήνες, το 28χρονο μοντέλο Hailey Bieber αποκάλυψε ότι αντιμετωπίζει ένα γυναικολογικό πρόβλημα που φαίνεται να αφορά μεγάλο αριθμό γυναικών. Με μερικές φωτογραφίες στις οποίες έδειχνε την κοιλιά της, η Bieber έγραψε: «Αυτή τη στιγμή έχω 2 κύστεις ωοθηκών – αν αντιμετωπίζεις κι εσείς κύστεις ωοθηκών είμαι μαζί σου».

Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Το 2022 είχε ξαναδημοσιεύσει μια φωτογραφία με την κοιλιά της ελαφρώς πρησμένη, λέγοντας πως έχει μια κύστη σε μέγεθος μήλου, η οποία της προκαλούσε πρήξιμο και ναυτία. Στο ίδιο story η σύζυγος του Justin Bieber διευκρίνισε ότι δεν έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ενδομητρίωση, όμως εμφανίζει τέτοιες κύστεις συχνά και «δεν είναι ποτέ διασκεδαστικό». Αντίθετα, όπως είπε, είναι επίπονο ενώ της προκαλεί και συναισθηματική αναστάτωση.

Λίγο καιρό αργότερα, η ίδια ανέφερε ότι η μεγάλη αυτή κύστη αφαιρέθηκε χειρουργικά. Ωστόσο, τρία χρόνια μετά δύο νέες έκαναν την εμφάνισή τους, προκαλώντας νέα προβλήματα.

Τι είναι οι κύστεις ωοθηκών;

Μεγάλος –αλλά όχι σαφής– αριθμός γυναικών υποφέρει από κύστεις ωοθηκών, οι οποίες δεν προκαλούν πάντα προβλήματα. Σύμφωνα με τον καθηγητή Adam Taylor, διευθυντή του Κέντρου Εκμάθησης Κλινικής Ανατομίας του Lancaster University, ο οποίος αναφέρθηκε στην περίπτωση της Bieber, «υπάρχουν δύο τύποι κύστεων: οι απλές και οι σύνθετες. Και οι δύο μεγαλώνουν πάνω ή μέσα σε μία ή και στις δύο ωοθήκες».

Η Hailey Bieber. ΑP Photos

Οι απλές κύστεις είναι γεμάτες με υγρό, ενώ οι σύνθετες συχνά περιέχουν άλλες ουσίες, όπως αίμα ή κύτταρα. Οι σύνθετες κύστεις είναι σπανιότερες, αλλά σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Μπορεί να ποικίλλουν σε μέγεθος, με τις οδηγίες να υποδεικνύουν ότι μπορεί να έχουν διάμετρο έως και 5 εκατοστά χωρίς συμπτώματα ή ανάγκη θεραπείας. Μπορούν επίσης να εμφανιστούν γιγάντιες κύστεις, με διάμετρο μεγαλύτερη από 10 εκατοστά.

Ενώ ορισμένες κύστεις εξαφανίζονται μόνες τους έπειτα από δύο έως τρεις εμμηνορροϊκούς κύκλους, άλλες μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθούν χειρουργικά.

Τι συμπτώματα έχουν

Τα συμπτώματα των κύστεων διαφέρουν από άτομο σε άτομο, όμως τυπικά περιλαμβάνουν πόνο στην περιοχή της πυέλου, ο οποίος μπορεί να διαφοροποιείται ανά περίπτωση, να είναι βουβός ή ξαφνικός και οξύς, και να χειροτερεύει με την περίοδο. Οι κύστεις μπορεί να προκαλούν συχνότερη ενούρηση, δυσκολία στην κένωση του εντέρου, δυσφορία ή πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή. Ενδέχεται, επίσης, να αλλάξουν τον κύκλο της εμμήνου ρύσεως, καθώς και το πόσο έντονη θα είναι η ροή.

Γιατί εμφανίζονται κύστεις στις ωοθήκες;

Στο πλαίσιο του φυσιολογικού μηνιαίου κύκλου περιόδου αναπτύσσεται κάθε φορά ένα ωοθυλάκιο (μια δομή που μοιάζει με κύστη) σε μία από τις ωοθήκες. Εκεί θα αναπτυχθεί το ωάριο. Το ωοθυλάκιο παράγει επίσης ορμόνες που προετοιμάζουν τη μήτρα για εμφύτευση, σε περίπτωση που το ωάριο γονιμοποιηθεί από ένα σπερματοζωάριο. Μόλις το ωάριο ωριμάσει, το ωοθυλάκιο το απελευθερώνει στη σάλπιγγα – μια διαδικασία γνωστή ως ωορρηξία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτή η απελευθέρωση του ωαρίου αποτυγχάνει και το ωοθυλάκιο/κύστη επιμένει και μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται.

iStock

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης κύστης ωοθήκης: Η θεραπεία γονιμότητας, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει στις ωοθήκες μιας γυναίκας την τάση να αναπτύσσουν περισσότερα ωοθυλάκια ταυτόχρονα, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης κύστεων. Παραδόξως, η περίδεση των σαλπίγγων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κύστεων ωοθηκών.

Από την άλλη, η λήψη αντισυλληπτικού χαπιού, το οποίο εμποδίζει την ωορρηξία, μειώνει στην πραγματικότητα την πιθανότητα εμφάνισης κύστεων ωοθηκών.

Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να υπερδιεγείρει τις ωοθήκες, κάτι που μπορεί να έχει παρόμοιο αποτέλεσμα με τη θεραπεία γονιμότητας, καθώς προκαλεί την παραγωγή περισσότερων ωαρίων. Αυτά μπορεί να μετατραπούν σε κύστεις εάν δεν απελευθερωθούν.

Η εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης κύστεων στις ωοθήκες. Ορισμένες ορμόνες κορυφώνονται κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της παρουσίας κύστεων. Είναι επίσης πιθανότερο να εντοπιστούν κύστεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω των τακτικών υπερηχογραφημάτων.

Το κάπνισμα είναι ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισής τους. Μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα μεταβάλλει τις ορμόνες που συνδέονται με τον κύκλο της εμμήνου ρύσεως.

Τέλος, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη πολλαπλών κύστεων, ωστόσο η διάγνωση και η θεραπεία αυτής της πάθησης διαφέρει από αυτήν που συνιστάται γενικά στις κύστεις.

Πώς αντιμετωπίζονται;

Οι κύστεις πολύ συχνά εξαφανίζονται μόνες τους και δεν χρειάζονται καμία θεραπεία. Ωστόσο, οι μεγάλες κύστεις μπορεί να προκαλέσουν στρέψη των ωοθηκών, μια κατάσταση κατά την οποία η ωοθήκη περιστρέφεται λόγω του βάρους της κύστης και κόβεται η παροχή αίματος, οδηγώντας σε έντονο πόνο, ναυτία και έμετο. Πρόκειται για μια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή, που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση για την αποφυγή βλάβης ή νέκρωσης του ωοθηκικού ιστού. Μπορεί, επομένως, να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της κύστης. Αυτή γίνεται με μικρές τομές στο τοίχωμα του σώματος, κοντά στον αφαλό. Εάν η κύστη είναι πολύ μεγάλη ή υπάρχουν επιπλοκές, μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί ολόκληρη η ωοθήκη.

iStock

Πριν από αυτό, ο γιατρός θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα συμπτώματα προκαλούνται από κύστεις των ωοθηκών, γιατί υπάρχουν και άλλες παθήσεις που μπορεί να εμφανιστούν με παρόμοιους τρόπους, όπως η ενδομητρίωση. Βέβαια, ο πόνος της ενδομητρίωσης είναι συνήθως χρόνιος και επιδεινώνεται με την περίοδο ενός ατόμου, ενώ ο πόνος της κύστης μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά.

Τα κακά νέα είναι ότι για ορισμένες γυναίκες οι κύστεις ωοθηκών είναι μια συχνή κατάσταση, η οποία κατά κανόνα συνιστάται από τους γυναικολόγους να αντιμετωπίζεται με λήψη αντισυλληπτικών. Τα καλά νέα είναι ότι εφόσον απευθυνθεί μια γυναίκα άμεσα στον γυναικολόγο της, με τα πρώτα κιόλας συμπτώματα, η ανωμαλία αυτή μπορεί να ανιχνευθεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, προτού προκληθεί βλάβη.