ΕΜΒΟΛΙΑ: ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ

Η καλή ψυχολογική κατάσταση βοηθάει τα αντισώματά μας να εμφανιστούν πιο γρήγορα μετά από έναν εμβολιασμό και να αντέξουν περισσότερο. Ευκαιρία να αξιοποιήσουμε καλύτερα τα οφέλη από το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

Τον τελευταίο καιρό αποδεικνύεται όλο και πιο ξεκάθαρα πως η επίδραση της ψυχολογικής μας κατάστασης στη σωματική υγεία είναι καταλυτική. Στρες, στενοχώρια, κακός ύπνος και κακές σχέσεις αποδυναμώνουν τη φυσική άμυνα του οργανισμού. Προβλήματα υγείας εμφανίζονται ή επιδεινώνονται. Πώς σχετίζονται όλα αυτά με τα εμβόλια; 

Όλα αυτά ήρθαν στο προσκήνιο με αφορμή τους εμβολιασμούς κατά του κορονοϊού, καθώς νέες έρευνες έφεραν στο φως μια παρόμοια διαπίστωση: Η ψυχολογική μας κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού στα νέα εμβόλια. 

Μέχρι στιγμής, γνωρίζαμε πως η φυσική μας κατάσταση –για παράδειγμα, ο δείκτης μάζας σώματος– έχει άμεση επίδραση στην αποτελεσματικότητα όλων των εμβολίων. Έρευνα που έγινε από Ιταλούς επιστήμονες έδειξε ότι η παχυσαρκία μειώνει την απόκριση των αντισωμάτων (και) στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech κατά της Covid-19.

Συμβαίνει το ίδιο και με την ψυχολογική μας κατάσταση; Οι περισσότεροι επιστήμονες γνέφουν καταφατικά. Το στρες όχι μόνο καθυστερεί την ανοσολογική απόκριση, αλλά κάνει το ανοσοποιητικό σύστημα πιο «ξεχασιάρικο». Έτσι, τα αντισώματα δεν διαρκούν πολύ και χρειάζεται πιο γρήγορα επαναληπτική δόση. 

unsplash mika baumeister

Εμβόλια: Ποιοι είναι οι «εχθροί» τους

– Στρες

Έρευνα για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Ηπατίτιδας Β, που έγινε τη δεκαετία του ’90 σε φοιτητές, έδειξε ότι: Εκείνοι που είχαν υψηλά επίπεδα στρες –λόγω εξεταστικής περιόδου–ανέπτυξαν αντισώματα πιο αργά σε σχέση με εκείνους που δεν έκαναν το εμβόλιο κατά τη διάρκεια των εξετάσεων. 

«Το μακροχρόνιο στρες όχι μόνο εμποδίζει τον οργανισμό να αναπτύξει γρήγορα αντισώματα σε ένα εμβόλιο, αλλά και μειώνει τη διάρκεια της ζωής τους». Αυτό συμπεραίνει η κλινική ψυχολόγος Annelise Madison σε πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση για την επίδραση της ψυχολογίας στην αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων κατά της Covid-19. Επιπλέον, το στρες φαίνεται ότι επηρεάζει τη δράση των Τ-λεμφοκυττάρων τα οποία σχηματίζουν γραμμή άμυνας εναντίον όλων των ασθενειών. 

– Κακός ύπνος

Την ίδια αρνητική επίδραση έχει και ο κακός ύπνος, ασχέτως αν οφείλεται ή όχι σε στρες. Το 2003 ζητήθηκε από μια ομάδα ανθρώπων που είχαν λάβει το εμβόλιο της Ηπατίτιδας Β να μείνουν ξύπνιοι για τις επόμενες 36 ώρες. Έναν μήνα αργότερα, τα αντισώματά τους ήταν χαμηλότερα σε σχέση με εκείνων που είχαν κοιμηθεί επαρκώς μετά τον εμβολιασμό τους. 

ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ «ΞΕΧΑΣΙΑΡΙΚΟ». ΤΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΔΙΑΡΚΟΥΝ ΛΙΓΟ ΚΑΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΔΟΣΗ.

– Φτωχές κοινωνικές σχέσεις

Σημαντικό ρόλο φαίνεται πως παίζει και το υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο. Απαρτίζεται από τις ομάδες ανθρώπων με τους οποίους έχεις την οικειότητα να εκφράσεις τα συναισθήματά σου, όχι από τις απλές κοινωνικές γνωριμίες. Ακόμη και τα μικρά καθημερινά προβλήματα βαραίνουν περισσότερο εκείνους που δεν έχουν με ποιους να τα μοιραστούν. Άνθρωποι με μικρό κοινωνικό δίκτυο υποστήριξης εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά προστασίας από τα εμβόλια. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουν και οι κακές συντροφικές σχέσεις. Τα ευτυχισμένα ζευγάρια της τρίτης ηλικίας είχαν καλύτερη απόκριση στο εμβόλιο της γρίπης, σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα. 

unsplash kaja reichardt

Τι ισχύει με τα εμβόλια του Sars-Cov-2;

Οι έρευνες για την αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων σε σχέση με την ψυχοσωματική μας κατάσταση συνεχίζονται. Βάσει όμως παλιότερων ερευνών που έχουν γίνει, η επιστημονική κοινότητα έχει κάθε λόγο να πιστεύει ότι οι ίδιοι παράγοντες θα έχουν ανάλογη επίδραση. 

«Η διαδικασία απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος παραμένει η ίδια, οπότε θα περίμενα να δω τα ίδια αποτελέσματα και στις παρούσες έρευνες». Αυτό σχολιάζει η Anne Whittaker, καθηγήτρια στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου του Stirling, στη Σκωτία. Η ίδια υπογραμμίζει τη μεγάλη αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της Covid-19. Αναφέρει όμως ότι το στρες θα μπορούσε να μειώσει τη βέλτιστη προστασία που προσφέρουν σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Ειδικά αν συνυπάρχουν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως η ηλικία ή η παχυσαρκία. 

Πώς να ενισχύσουμε τον οργανισμό μας;

Οι επιστήμονες της ψυχονευροανοσολογίας έχουν ανακαλύψει αρκετούς τρόπους με τους οποίους το πνεύμα επηρεάζει το σώμα. Χάρη σε αυτές τις ανακαλύψεις γνωρίζουμε πως οι ορμόνες του στρες εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού. Ξέρουμε, επίσης, ότι ο κακός ύπνος και η κατάθλιψη συμβάλλουν στη δημιουργία χαμηλών, αλλά μεγάλης διάρκειας φλεγμονών στο σώμα. Αυτό επίσης εμποδίζει τον σχηματισμό αντισωμάτων. 

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προετοιμάσουμε το σώμα μας για το εμβόλιο του κορονοϊού; Οτιδήποτε μας χαλαρώνει και μας ξεκουράζει. 

• Να βάλουμε σε προτεραιότητα τον ύπνο, την ήπια άσκηση και την επαφή με τους αγαπημένους μας. 
• Εναλλακτικές δραστηριότητες που ξεκουράζουν το πνεύμα, όπως το Τάι Τσι, ο διαλογισμός, η γιόγκα, ακόμη και η δημιουργική γραφή, έχει αποδειχτεί ότι μπορούν να συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων και να ενισχύσουν την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. 
• Για όσους αντιμετωπίζουν πιο πιεστικά προβλήματα, όπως άγχος και κατάθλιψη, είναι μια πολύ καλή στιγμή για να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία. 

Επειδή «ουδέν κακόν αμιγές καλού», γιατί να μη δούμε αυτή την πανδημία ως μια καταπληκτική ευκαιρία για να φροντίσουμε τον πολύτιμο εαυτό μας; Τα οφέλη που θα έχουμε δεν θα αφορούν μόνο την ανθεκτικότητά μας στον ιό, αλλά γενικότερα την ευεξία και την καλύτερη ποιότητα της ζωής μας.