ΕΝΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑ ΣΤΟΝ ΛΑΙΜΟ «ΦΡΕΝΑΡΕΙ» ΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Ένα εμφυτεύσιμο τσιπ που διεγείρει το πνευμονογαστρικό νεύρο υπόσχεται καλύτερο έλεγχο της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, με λιγότερες παρενέργειες σε σχέση με τα φάρμακα. Ο FDA έδωσε το πράσινο φως, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα εποχή στη διαχείριση της φλεγμονώδους αυτοάνοσης νόσου.

Σε καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερη ταλαιπωρία μπορούν να ελπίζουν οι περίπου 1,5 εκατ. άνθρωποι με ρευματοειδή αρθρίτιδα στις ΗΠΑ, μετά την έγκριση που έδωσε τον Ιούλιο ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) σε μια εμφυτεύσιμη συσκευή διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου.

Ο διεγέρτης, ένα «δώρο» της βιοηλεκτρονικής ιατρικής, γυρίζει νέα σελίδα στη διαχείριση της φλεγμονώδους αυτοάνοσης νόσου, χωρίς το κόστος και τους κινδύνους των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Μάλιστα, είναι η πρώτη ηλεκτροθεραπεία που παίρνει πράσινο φως για εφαρμογή σε αυτοάνοση πάθηση.

Ανακαλύπτοντας τυχαία έναν διακόπτη της φλεγμονής

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) χαρακτηρίζεται από υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα που επιτίθεται στον αρθρικό υμένα, προκαλώντας φλεγμονή και πόνο στις αρθρώσεις. Οι εμφυτεύσιμοι διεγέρτες του πνευμονογαστρικού νεύρου έρχονται να «δαμάσουν» αυτή τη φλεγμονή μέσω ηλεκτρικών σημάτων που ενεργοποιούν το νεύρο.

Το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι το μεγαλύτερο νεύρο του παρασυμπαθητικού συστήματος και έχει κατευναστικές λειτουργίες. Ξεκινά από τον εγκέφαλο και τον συνδέει με όργανα όπως η καρδιά, οι πνεύμονες και ο πεπτικός σωλήνας. Είναι βασικός ρυθμιστής της αλληλεπίδρασης μεταξύ νευρικού και ανοσοποιητικού συστήματος, μέσω του λεγόμενου «φλεγμονώδους αντανακλαστικού». Η ενεργοποίησή του οδηγεί σε απελευθέρωση ακετυλοχολίνης, η οποία δεσμεύεται σε νικοτινικούς υποδοχείς των μακροφάγων και άλλων ανοσοκυττάρων, καταστέλλοντας την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτταροκινών όπως ο TNF-α, η IL-1β και η IL-6. Με αυτόν τον τρόπο, το νεύρο λειτουργεί ως φυσιολογικό «φρένο» για τη φλεγμονή.

iStock

Σύμφωνα με τον Kevin Tracey, νευροχειρουργό και CEO του Ινστιτούτου Ιατρικής Ερευνας Feinstein, η ανακάλυψη έγινε κατά τύχη. Όπως αναφέρει το Smithsonian Magazine, oι ερευνητές έκαναν πειράματα σε ποντίκια για να δουν αν ένα φάρμακο μπορούσε να αποτρέψει τη φλεγμονή στον εγκέφαλο, όταν ανακάλυψαν ότι το πνευμονογαστρικό νεύρο μπορεί να καταστείλει τη φλεγμονή σε όλο το σώμα. Στη ΡΑ, το νεύρο λειτουργεί σαν «διακόπτης» που μπλοκάρει την υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού.

Ένα τσιπάκι 2,5 εκατοστών ανακουφίζει από τους πόνους

Ο διεγέρτης, αποτέλεσμα 20 χρόνων έρευνας και δουλειάς, είναι ένα τσιπάκι 2,5 εκατοστών που τοποθετείται χειρουργικά στον λαιμό του ασθενούς, απ' όπου διεγείρει το πνευμονογαστρικό νεύρο για ένα λεπτό την ημέρα. Έχει διάρκεια ζωής έως 10 χρόνια και, σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπου της εταιρείας που το δημιούργησε στους New York Times, κοστίζει όσο ένας ετήσιος κύκλος των διαθέσιμων θεραπειών για τη ΡΑ.

© SetPoint Medical

Η τελευταία κλινική δοκιμή πριν την έγκριση διήρκησε ένα έτος και συμπεριέλαβε 242 ασθενείς με την αυτοάνοση πάθηση. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν το 2024, αποκάλυψαν ότι πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες με το εμφύτευμα εμφάνισαν σημαντική υποχώρηση της νόσου ή πέτυχαν ύφεση, ενώ μόλις 2% είχε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως βραχνάδα σχετιζόμενη με την επέμβαση.

«Πριν από το εμφύτευμα, όταν ο γιατρός μου ζητούσε να βαθμολογήσω τον πόνο μου από το 1 έως το 10, απαντούσα ότι ήταν γύρω στο 6 ή 7», δήλωσε στους New York Times η Dawn Steiner, που συμμετείχε στη δοκιμή. «Τώρα είναι περίπου στο 2».

iStock

Το μέλλον του διεγέρτη και των ασθενών

Ο FDA έθεσε τον διεγέρτη υπό καθεστώς Breakthrough Device, αναγνωρίζοντάς τον ως μια καινοτόμο θεραπευτική συσκευή για σοβαρή πάθηση, με δυνατότητα να προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα από τις υπάρχουσες θεραπείες. Αυτός ο χαρακτηρισμός επιτρέπει την επιτάχυνση των διαδικασιών ανάπτυξης και έγκρισής του. Παρ’ όλα αυτά, ειδικοί όπως ο Aaron Kesselheim από την Ιατρική Σχολή του Harvard υπενθυμίζουν ότι τις ταχείες εγκρίσεις ακολουθούν συχνά νέες προειδοποιήσεις ασφάλειας, όταν η χρήση τους περάσει από το πλαίσιο των κλινικών δοκιμών στο ευρύ κοινό.

Η διάθεση της συσκευής αναμένεται να ξεκινήσει πιλοτικά σε ορισμένες πόλεις των ΗΠΑ μέσα στη χρονιά, με στόχο να επεκταθεί σε εθνικό επίπεδο το 2026. Αν και η εμπειρία εκτός δοκιμών μένει να αποδείξει την πραγματική της αξία, η εταιρεία φιλοδοξεί να αξιοποιήσει την τεχνολογία και σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.

Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου βρίσκεται ήδη σε κλινικές μελέτες για τον ερυθηματώδη λύκο, τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και την πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ ερευνητές όπως ο Σταύρος Ζάνος του Ινστιτούτου Feinstein εκτιμούν ότι στο μέλλον μπορεί να ανοίξει τον δρόμο και για θεραπείες σε ασθένειες όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες ή ακόμη και η νόσος του Πάρκινσον.