ΕΝΑ ΠΕΡΙΕΡΓΟ ΕΥΡΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΚΑΙ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

Τι σχέση μπορεί να έχει το υψόμετρο με τον καρκίνο; Αν και τελεσίδικες και επιβεβαιωμένες απαντήσεις δεν υπάρχουν, αξίζει να διαβάσεις τα πρώτα δεδομένα που έφεραν στο φως οι ερευνητές.

To 2021 ήρθαν στο φως τα αποτελέσματα μιας ενδιαφέρουσας μελέτης. Σε βάθος 10 ετών, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα υγείας Αυστριακών πολιτών που ζούσαν σε περιοχές με διαφορετικά υψόμετρα. Βρήκαν ότι σε σχέση με όσους διέμεναν σε υψόμετρο κάτω των 251 μέτρων, οι άντρες που ζούσαν σε υψόμετρο άνω του 1 χλμ. είχαν λιγότερες πιθανότητες (κατά 44%) να πεθάνουν από καρκίνο του παχέος εντέρου, ενώ οι γυναίκες χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας (κατά 26%) από καρκίνο του μαστού. Παρατηρήθηκε ότι η θνησιμότητα μειώθηκε περισσότερο από τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου, υποδεικνύοντας ότι το υψόμετρο μπορεί να επηρεάζει την εξέλιξη των όγκων.

Λίγα χρόνια πριν, το 2015, μια άλλη μελέτη που χρησιμοποίησε στοιχεία από το Αμερικανικό Αντικαρκινικό Ίδρυμα βρήκε ότι για κάθε 1000 μέτρα που αυξανόταν το υψόμετρο, τα ποσοστά εμφάνισης του καρκίνου του πνεύμονα έπεφταν κατά 7,2 περιπτώσεις ανά 100 χιλιάδες άτομα, μια μείωση της τάξης του 12,7% σε σχέση με τον μέσο όρο εμφάνισης της νόσου.

«Ο καρκίνος αναπτύσσεται συχνά σε περιοχές του σώματος όπου το οξυγόνο είναι χαμηλό. Οι όγκοι αναπτύσσονται πιο εύκολα όταν τα κύτταρα δεν λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο και αυτό το περιβάλλον χαμηλού οξυγόνου μπορεί να κάνει τον καρκίνο πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί», αναφέρει η Αμερικανίδα Leigh Erin Connealy, M.D., ολιστική γιατρός που εστιάζει στην εξατομικευμένη προσέγγιση καρκινοπαθών.

Υψόμετρο: Τι ρόλο παίζει το διοξείδιο του άνθρακα στην υγεία μας;

Σε μεγάλα υψόμετρα, το οξυγόνο στον αέρα είναι χαμηλότερο. Αυτό συμβαίνει επειδή η ατμόσφαιρα γίνεται αραιότερη όσο αυξάνει το υψόμετρο, με αποτέλεσμα να περιέχει λιγότερο οξυγόνο σε σχέση με το επίπεδο της θάλασσας. Αλλά, σύμφωνα με την ειδικό, τα ποσοστά καρκίνου τείνουν να είναι επίσης χαμηλότερα. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Μια εξήγηση μπορεί να είναι η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) εξαιτίας της μείωσης οξυγόνου: το διοξείδιο του άνθρακα βοηθά το οξυγόνο να μετακινηθεί από το αίμα στους ιστούς. 

Pexels Jakub Sadowski

Όταν τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα είναι υψηλότερα, η αιμοσφαιρίνη (η πρωτεΐνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρει οξυγόνο) απελευθερώνει οξυγόνο πιο εύκολα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται φαινόμενο Bohr. Το όνομα προέρχεται από τον Νιλς Μπορ, που το διατύπωσε το 1904.

Το φαινόμενο του Bohr

Το φαινόμενο του Bohr περιγράφει πώς η αιμοσφαιρίνη τροποποιεί την ικανότητά της να δεσμεύει το οξυγόνο υπό διαφορετικές συνθήκες pH και CO₂. Συγκεκριμένα, όταν το pH μειώνεται (γίνεται πιο όξινο) ή αυξάνεται η συγκέντρωση του CO₂ στο αίμα, η αιμοσφαιρίνη απελευθερώνει πιο εύκολα το οξυγόνο. Αντίστροφα, σε συνθήκες με υψηλό pH (πιο αλκαλικό) και χαμηλό CO₂, η αιμοσφαιρίνη δεσμεύει πιο ισχυρά το οξυγόνο.

Αυτό το φαινόμενο βοηθά στη ρύθμιση της διανομής του οξυγόνου στα διάφορα όργανα και ιστούς, προσαρμόζοντας την αποδέσμευσή του σε περιοχές με αυξημένες ανάγκες, όπως οι εργαζόμενοι μύες ή οι περιοχές με αυξημένο μεταβολισμό.

iStock

Έτσι, όταν το διοξείδιο του άνθρακα είναι χαμηλό, η παροχή οξυγόνου είναι λιγότερο αποτελεσματική, επειδή αυτό παραμένει δεσμευμένο στην αιμοσφαιρίνη και δεν φτάνει στους ιστούς. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα παράγουν ενέργεια και να οδηγήσει σε ασταθή λειτουργία τους.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν το διοξείδιο του άνθρακα απόβλητο, αλλά στην πραγματικότητα είναι εξίσου σημαντικό με το οξυγόνο. Το CO₂ υποστηρίζει την πλήρη κυτταρική αναπνοή. Επιτρέπει στα κύτταρα να παράγουν ενέργεια με σταθερό και οργανωμένο τρόπο. Όταν υπάρχει διοξείδιο του άνθρακα σε υγιείς ποσότητες, το οξυγόνο χρησιμοποιείται πιο αποτελεσματικά και τα κύτταρα είναι πιο πιθανό να διατηρήσουν σωστή δομή και λειτουργία.

Ισχύει ότι η ζωή σε μεγάλο υψόμετρο είναι πιο ασφαλής;

Υπάρχουν και έρευνες που δεν βρίσκουν σαφή συσχέτιση ή δείχνουν ότι οι παράγοντες αυτοί δεν επηρεάζουν σημαντικά την εμφάνιση καρκίνου. Παρά τις ενδείξεις, η σχέση δεν είναι απόλυτη και απαιτεί περαιτέρω έρευνα.

iStock

Ορισμένες μελέτες έχουν προτείνει ότι σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο μπορεί να υπάρχουν χαμηλότερα ποσοστά ορισμένων τύπων καρκίνου, πιθανώς λόγω:

• Περισσότερης έκθεσης στον ήλιο, που αυξάνει τα επίπεδα βιταμίνης D, η οποία έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης κάποιων καρκίνων.
• Διαφορετικών περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως χαμηλότερη ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία μπορεί να επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
• Τροφικών συνηθειών και τρόπου ζωής που εκ των πραγμάτων διαφέρουν σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο.

Πώς να αυξήσετε το διοξείδιο του άνθρακα

Ποιοι θα μπορούσαν να είναι ορισμένοι τρόποι για να αυξήσουμε φυσικά τα αποθέματα διοξειδίου του άνθρακα; Η Dr Connealy προτείνει:

• Ορειβασία, πεζοπορία και σκι: Υιοθετήστε δραστηριότητες που γίνονται σε μεγάλα υψόμετρα.
• Ελέγξτε τις ορμόνες του θυρεοειδούς και φροντίστε ώστε να λειτουργούν σωστά.
• Δοκιμάστε τεχνικές αναπνοής.
• Κάντε λουτρά μαγειρικής σόδας.
• Πιείτε ανθρακούχο νερό.
• Βελτιώστε την πρόσληψη βιταμίνης B, ειδικά της θειαμίνης (Β1).

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο καρκίνος είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, και παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση, η διατροφή, το κάπνισμα, η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες κ.ά. παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Σε κάθε περίπτωση, προτού δοκιμάσετε οποιαδήποτε τεχνική, συζητήστε το με τον γιατρό σας. Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι επιβεβαιωμένα ωφέλιμος και τις περισσότερες φορές αρκεί και περισσεύει!