«Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ»: ΑΥΤΟΣ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΖΗΤΑ ΝΑ ΤΟΝ ΑΚΟΥΣΕΙΣ

Ο Dr. Bernie S. Siegel θυμώνει όταν ακούει ανθρώπους της εκκλησίας να λένε «ήταν θέλημα Θεού να αρρωστήσεις και να υποφέρεις» και μας καλεί να καταλάβουμε ότι όλοι έχουμε μέσα μας θεραπευτικές δυνατότητες.

O Dr. Bernie S. Siegel δεν υπήρξε ποτέ απλά ένας τυπικός, παραδοσιακός χειρουργός. Ανέκαθεν ζητούσε από τους ασθενείς του να τον αποκαλούν με το μικρό του όνομα. Όσο εργαζόταν σε κλινικές, ενθάρρυνε τους συναδέλφους του να περάσουν λίγο χρόνο ως νοσηλευόμενοι, να παραμείνουν για μέρες ξαπλωμένοι σε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι με μια ενδοφλέβια στα χέρια τους, για να καταλάβουν πώς είναι – ο ίδιος το έχει κάνει.

Ταυτόχρονα, πιστεύει ειλικρινά ότι οι ασθενείς πρέπει να ζητούν διευκρινίσεις από τους γιατρούς σχετικά με τις θεραπείες τους και –κυρίως– κάποιες φορές να επικεντρώνονται περισσότερο στο τι δεν πάει καλά με τη ζωή τους, πέρα από το σώμα τους.

Έτσι, θεωρεί ότι μπορεί κάποιες φορές να έχουν θετικά αποτελέσματα ακόμα και όταν νοσούν από πολύ σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει τρόπος να επιζήσουν, καταφέρνουν να απολαμβάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο την κάθε μέρα τους στη ζωή.

Ο Dr. Siegel, 92 ετών σήμερα, υπήρξε από τους πρώτους επιστήμονες που υποστήριξαν τη σχέση πνευματικότητας και υγείας – σήμερα τα χνάρια του ακολουθούν ο Gabor Maté και ο Deepak Chopra, που, έχοντας ακολουθήσει ιατρικές σπουδές, επιμένουν στον καθοριστικό ρόλο της ψυχολογίας τόσο στην ασθένεια όσο και στη θεραπεία. Στα βιβλία του πολύ συχνά μιλά για τη σημασία της θετικής διάθεσης –τη δύναμη του γέλιου, της αγκαλιάς– αλλά και της πνευματικότητας. Όχι με την έννοια κάποιας συγκεκριμένης θρησκευτικής πίστης, τουναντίον, ο Siegel τονίζει ότι υπάρχουν δόγματα που μπορεί ακόμα και εμπόδια να βάλουν στη θεραπεία, αλλά με την έννοια της πίστης στον ίδιο μας τον εαυτό.

iStock

Για την ακρίβεια, ως επιστήμονας, ο Dr. Siegel αντιτίθεται στους κληρικούς που καταδικάζουν απερίσκεπτα τις νεότερες ιατρικές εξελίξεις. Όπως λέει, υπάρχει ακόμα πολύς συντηρητισμός κατά των επιστημονικών καινοτομιών. Το χειρότερο, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι της εκκλησίας που θα πουν πράγματα όπως: «Ήταν θέλημα Θεού να αρρωστήσεις και να υποφέρεις».

Ο ίδιος λέει σε συνέντευξη: «Ακούω ανθρώπους που δηλώνουν ευαγγελιστές του χριστιανισμού να λένε, για παράδειγμα, ότι μερικές φορές ο Θεός μας φέρνει μια ασθένεια για να μας αφυπνίσει. Αυτό αναπόφευκτα ξυπνά στους ανθρώπους που πιστεύουν στον Θεό ένα προπατορικό αίσθημα ενοχής – σαν η ασθένεια να είναι η τιμωρία τους. Κατά τη δική μου γνώμη, δεν είναι αυτό που μια καλή θρησκεία θα έπρεπε να λέει στους ανθρώπους. Αυτό που χρειάζεται να ακούν οι άνθρωποι που πιστεύουν είναι ότι ο Θεός ενσωμάτωσε σε όλους μας θεραπευτικές δυνατότητες. Πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι η ασθένεια δεν είναι τιμωρία. Πρέπει να πούμε πως όταν χάνουμε την υγεία μας δεν περιμένουμε από κανέναν Θεό να μας την ξαναφέρει – αναζητάμε τρόπους να γίνουμε καλά!»

iStock

Η σημασία της σύνδεσης στην ασθένεια και τη θεραπεία

Ο Dr. Siegel έχει μελετήσει πολύ τη θρησκεία –όχι μόνο μία– και ο λόγος που το έχει κάνει δεν είναι για να αποφασίσει ποια είναι η καλύτερη, αλλά ως μέρος της ευρείας επιστημονικής του έρευνας σχετικά με το πώς η σύνδεση μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους.

«Κάποτε ένας ασθενής μου είπε κάτι που μου άλλαξε τη ζωή: “Χρειάζομαι να ξέρω πώς να ζω ανάμεσα στις επισκέψεις μου στο ιατρείο”. Αυτό ήταν που με έκανε να ξεκινήσω όλη αυτή τη διαδικασία για το πώς να βοηθώ τους ανθρώπους να μάθουν να ζουν.

»Για να μιλήσω πιο πρακτικά, τη διαδικασία αυτή την ονομάζω “Αναζήτηση κοινών θεμάτων”. Αν ανακαλύψω κάτι που βοηθά έναν ασθενή και συναντήσω τυχαία το ίδιο πράγμα στα γραπτά κάποιου άλλου, π.χ. σε ένα διήγημα ή στη Βίβλο, τότε μπορώ να δω μια μεγαλύτερη σύνδεση. Παρατηρώ διαρκώς τον κόσμο, διαβάζω συνέχεια. Και σε βιβλία, θεατρικά έργα και εικόνες οι άνθρωποι εκθέτουν στον κόσμο όλα αυτά που επίσης έχουν παρατηρήσει σχετικά με τη ζωή. Όταν μπορούμε να κάνουμε συνδέσεις σχετικά με αυτά που παρατηρούμε, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε αλήθειες που ποτέ δεν μας έχουν ειπωθεί ανοιχτά».

«Πριν από μερικά χρόνια κανείς δεν πίστευε ότι μια ομάδα ψυχολογικής υποστήριξης θα μπορούσε ποτέ να βοηθά τους ανθρώπους – σήμερα ξέρουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν», προσθέτει. «Ξέρουμε πόσο μπορούν να βοηθήσουν την υγεία μας οι σχέσεις – έχουμε πολλές έρευνες πάνω σε αυτό. Ξέρουμε ακόμα και το πώς ένας σκύλος στο σπίτι μπορεί να βοηθήσει θετικά έναν άνθρωπο. Έχουμε μελέτες που λένε πως η μοναξιά επηρεάζει τα γονίδιά μας και ελέγχει τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού μας – ξέρουμε, λοιπόν, ότι η μοναξιά αποτελεί παράγοντα στην ασθένεια. Αρχίζουμε, έτσι, να κάνουμε συνδέσεις – αυτές μπορεί να μην έχουν επιστημονικό υπόβαθρο σε πρώτη φάση, αλλά σε βάθος χρόνου γίνονται έρευνες και αποδεικνύεται ποιες συνδέσεις αποτελούν επιστήμη».

«Μίλα στο σώμα σου»

Πιστεύοντας βαθιά στη δύναμη που έχει ο συνδυασμός της θετικής σκέψης με τη σύγχρονη ιατρική, ο Siegel και η γυναίκα του ίδρυσαν το 1978 δίκτυο υποστήριξης ασθενών, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούσαν ομαδικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Είχαν 4 συγκεκριμένες ερωτήσεις που έθεταν στους ασθενείς που είχαν μόλις διαγνωστεί με κάποια απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια:

iStock

1. Θέλεις να ζήσεις μέχρι τα 100; Οι περισσότεροι ασθενείς, λέει ο Siegel, δεν θα απαντούσαν θετικά αν δεν είχαν κάποια εγγύηση ότι θα είναι υγιείς.
2. Τι σου συνέβη ένα ή δύο χρόνια πριν την ασθένεια; Ο Siegel, όπως πολλοί ακόμα επιστήμονες, πιστεύει ότι το στρες μειώνει την αποτελεσματικότητα των κυττάρων του σώματος που καταπολεμούν τις ασθένειες – με λίγα λόγια, «ρίχνει» το ανοσοποιητικό.
3. Τι σημαίνει για εσένα η ασθένεια; Με την ερώτηση αυτή προσπαθούσε να καταλάβει αν π.χ. μια διάγνωση καρκίνου ακούγεται στον ασθενή ως θανατική καταδίκη.
4. Γιατί χρειαζόσουν αυτή την ασθένεια; Ο σκοπός αυτής της ερώτησης ήταν να βοηθήσει τον ασθενή να καταλάβει σε ποιες ψυχολογικές καταστάσεις μπορεί να απαντά μια ασθένεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η ασθένεια μπορεί να μας διευκολύνει να πούμε όχι σε ανεπιθύμητα βάρη, υποχρεώσεις, δουλειές ή τις απαιτήσεις άλλων».

Σκοπός τον ερωτήσεων αυτών δεν ήταν να βοηθήσουν μόνο τον Siegel να καταλάβει, αλλά και τους ίδιους τους ασθενείς, που στη συνέχεια καλούνταν να ζωγραφίσουν εικόνες που να περιγράφουν τα συναισθήματά τους σχετικά με την ασθένειά τους, αλλά και να δοκιμάσουν εναλλακτικές θεραπείες όπως ο διαλογισμός, ο οραματισμός και η ύπνωση για να βελτιώσουν την πνευματική τους ηρεμία – και ενδεχομένως την πορεία της ασθένειας.

Αυτό που ο Siegel πάντα λέει στους ασθενείς είναι: «Μπορείς να μιλάς στο σώμα σου. Μπορείς κυριολεκτικά να πεις στο αίμα σου να κυλά διαφορετικά (όταν π.χ. προετοιμάζεσαι για ένα χειρουργείο). Το ξέρω ότι μπορείς. Η δύναμη του μυαλού, το να κάνεις εικόνα αυτό που θέλεις, λειτουργεί στη θεραπεία».