ΝΕΟ ΤΖΕΛ ΒΑΖΕΙ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΕΡΗΔΟΝΑ

Ένα υλικό που μιμείται το φυσικό σμάλτο των δοντιών ετοιμάζεται να βγει στην αγορά, με στόχο να συμβάλει στην καταπολέμηση της τερηδόνας.

Γύρω στα 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ταλαιπωρούνται από τερηδόνα, τη στοματική νόσο που προσβάλλει το σμάλτο των δοντιών δημιουργώντας κοιλότητες, τις γνωστές μας κουφάλες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι η πιο συχνή μη μεταδοτική ασθένεια παγκοσμίως και βασικό ζήτημα δημόσιας υγείας σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Χωρίς την αναγκαία οδοντιατρική περίθαλψη, οι άνθρωποι αφήνονται στον πόνο και τη δυσφορία, δυσκολεύονται να φάνε ή να κοιμηθούν και χάνουν τα δόντια τους.

Οι επιστήμονες έχουν σοβαρούς λόγους να ενισχύσουν την οδοντιατρική περίθαλψη με νέες θεραπείες, ενδεχομένως πιο οικονομικές ή πιο προσιτές για ανθρώπους που τρέμουν τα σφραγίσματα. Κάπως έτσι, αναπτύχθηκε στα εργαστήρια ένα νέο πρωτεϊνικό τζελ που υπόσχεται να αλλάξει ριζικά την πρόληψη και αποκατάσταση της φθοράς των δοντιών. Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, το υλικό μπορεί να αναγεννήσει αποτελεσματικά το οδοντικό σμάλτο, μιμούμενο τις φυσικές διαδικασίες ανάπτυξής του.

Πίσω από την πολλά υποσχόμενη θεραπεία βρίσκονται επιστήμονες από τη Σχολή Φαρμακευτικής και το Τμήμα Χημικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, ενώ στο εγχείρημα συμμετείχαν και ερευνητές που παρουσίασαν πριν λίγο καιρό τη δική τους πολλά υποσχόμενη οδοντόκρεμα από μαλλί προβάτου.

Το τζελ μπορεί να αναγεννήσει αποτελεσματικά το οδοντικό σμάλτο, μιμούμενο τις φυσικές διαδικασίες ανάπτυξής του. iStock

Πώς λειτουργεί το νέο τζελ

Το νέο υλικό βασίζεται σε πρωτεΐνες-οδηγούς για τον σχηματισμό σμάλτου κατά την παιδική ηλικία. Μετά την εφαρμογή του στην επιφάνεια του δοντιού, δημιουργεί ένα λεπτό και ανθεκτικό στρώμα που διεισδύει σε μικρορωγμές και ατέλειες. Εκεί, σχηματίζει έναν «σκελετό» που προσελκύει ιόντα ασβεστίου και φωσφόρου από το σάλιο, για να σχηματίσουν νέους κρυστάλλους σμάλτου πάνω στους παλιούς, με σταθερή δομή, όπως οι φυσικοί.

Η θεραπεία δεν περιλαμβάνει φθόριο, όμως εφαρμόζεται το ίδιο εύκολα με τις συνηθισμένες θεραπείες φθορίωσης στον οδοντίατρο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί:

• σε σμάλτο που έχει υποστεί διάβρωση ή απομετάλλωση (στάδιο πριν τη διάβρωση),
• πάνω σε εκτεθειμένη οδοντίνη, τη στιβάδα κάτω από την αδαμαντίνη, ανοίγοντας δρόμο για θεραπείες κατά των υπερευαίσθητων δοντιών (όταν πονάς στο κρύο ή ζεστό ερέθισμα ή τις γλυκές/ξινές γεύσεις),
• για καλύτερη πρόσφυση αποκαταστατικών υλικών, π.χ. σε σφραγίσματα ή άλλες οδοντιατρικές πράξεις.

Εικόνες ηλεκτρονικής μικροσκοπίας, τραβηγμένες σε δύο διαφορετικές μεγεθύνσεις (πάνω και κάτω), ενός δοντιού με απομεταλλωμένο σμάλτο που δείχνει διαβρωμένους κρυστάλλους απατίτη (αριστερά), και ενός παρόμοιου απομεταλλωμένου δοντιού μετά από θεραπεία δύο εβδομάδων που δείχνει αναγεννημένους κρυστάλλους σμάλτου (δεξιά). University of Nottingham

Στην αγορά μέσα στο 2026

Σύμφωνα με τον Δρ Abshar Hasan, μεταδιδακτορικό ερευνητή και κύριο συγγραφέα της μελέτης, η δομή του αναγεννηθέντος σμάλτου το κάνει εξαιρετικά ανθεκτικό σε μηχανικές, χημικές και θερμικές καταπονήσεις, όπως αποδείχθηκε κατά τις δοκιμές με προσομοίωση συνθηκών καθημερινής καταπόνησης, π.χ. βούρτσισμα, μάσηση και έκθεση σε όξινες τροφές.

Ο καθηγητής Alvaro Mata, που συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ενθουσιασμένος με το νέο υλικό και εξήγησε ότι η τεχνολογία είναι ασφαλής, εύκολα και γρήγορα εφαρμόσιμη, όσο και ευέλικτη, επιτρέποντας τη χρήση της για πολλούς και διαφορετικούς τύπους προϊόντων, ώστε να επωφεληθούν οδοντιατρικοί ασθενείς όλων των ηλικιών. «Έχουμε ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία μέσω της νεοφυούς εταιρείας μας και ελπίζουμε να έχουμε το πρώτο προϊόν έτοιμο μέχρι του χρόνου· αυτή η καινοτομία θα μπορούσε σύντομα να βοηθά ασθενείς σε όλο τον κόσμο».