Ο ΝΕΟΣ ΚΟΛΠΟΔΙΑΣΤΟΛΕΑΣ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ Ο ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΣΟΥ

Δύο γυναίκες μηχανικοί σχεδίασαν έναν νέο κολποδιαστολέα που υπόσχεται, έπειτα από 180 χρόνια πόνου, να κάνει την εξέταση του τραχήλου της μήτρας πιο υποφερτή.

Λίγα είναι τα ιατρικά εργαλεία που ο άνθρωπος θέλει τόσο πολύ να αποφύγει όσο ο κολποδιαστολέας και ελάχιστα αυτά που, παρά την πολύ δυσάρεστη εμπειρία που προσφέρουν, δεν έχουν βελτιωθεί με την πάροδο των ετών.

Ο κολποδιαστολέας χρονολογείται από την αρχαία Ρώμη. Πριν από αυτόν, όπως έχουν αποδείξει και ευρήματα σε ελληνικούς αρχαιολογικούς τόπους, χρησιμοποιούνταν κάτι μεγάλες κουτάλες για να μπορέσει ο/η γιατρός να διαστείλει τα τοιχώματα του κόλπου και να εξετάσει τον τράχηλο της μήτρας. Ωστόσο, ο κολποδιαστολέας, ο οποίος απέκτησε τη σημερινή του μορφή τον 19ο αιώνα από τον «πατέρα της σύγχρονης γυναικολογίας» Dr. J. Marion Sims, μένοντας σχεδόν απαράλλακτος από τότε, διευκόλυνε το έργο του/της γυναικολόγου.

Αν δεν είσαι γυναίκα ίσως δεν γνωρίζεις ότι το μεταλλικό αυτό όργανο έχει δύο βραχίονες που εισάγονται στον κόλπο και στη συνέχεια διαχωρίζονται για να τον διαστείλουν και έτσι ο/η γιατρός να μπορεί να πραγματοποιήσει την κολποσκόπηση, το τεστ ΠΑΠ ή να λάβει κολπικό υγρό για καλλιέργεια. Ο λόγος για ένα κρύο σίδερο που εισέρχεται για αρκετά δευτερόλεπτα στον κόλπο, ανοίγοντάς τον με τρόπο αρκετά επίπονο. Για μερικές στιγμές, δεν περνάς καθόλου καλά, δηλαδή.

Αυτό, όμως, ήρθε πλέον η ώρα να αλλάξει.

Το Lilium δίπλα στον παραδοσιακό, μεταλλικό κολποδιαστολέα. STEPHANIE HAMEL/AFP/VISUALHELLAS.GR

Δύο γυναίκες σχεδίασαν έναν πολύ πιο ανώδυνο κολποδιαστολέα

Χρειάστηκε να περάσουν 180 χρόνια και δύο γυναίκες μηχανικοί να αναλάβουν τα ηνία φέρνοντας μια νέα εποχή στην γυναικολογική εξέταση. Η Ολλανδή Tamara Hoveling, υποψήφια διδάκτορας στο TU Delft με εξειδίκευση στον κυκλικό ιατρικό σχεδιασμό, και η Ισπανίδα Ariadna Izcara Gual, απόφοιτος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στον Ολοκληρωμένο Σχεδιασμό Προϊόντων, σχεδίασαν έναν καινοτόμο κολποδιαστολέα που κυρίως χάρη στο υλικό του, κάνει τη διαδικασία πολύ πιο ήπια, βάζοντας τέλος σε τουλάχιστον δύο αιώνες… βασανιστηρίων. (Δεν είναι υπερβολή: Για να δοκιμάσει το όργανο που δημιούργησε το 1845, ο Sims έκανε επαναλαμβανόμενα πειράματα σε έγχρωμες σκλάβες χωρίς τη συγκατάθεσή τους, χωρίς αναισθητικό και χωρίς επαρκή φροντίδα).

H Tamara Hoveling παρουσιάζει το Lilium στο Delft τον Ιούλιο του 2025. STEPHANIE HAMEL/AFP/VISUALHELLAS.GR

Η συνεργασία των δύο γυναικών ξεκίνησε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Delft και πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε κανονική αποστολή προκειμένου να φέρουν πραγματική αλλαγή σε ένα σύστημα που πολύ συχνά αγνοεί τον πόνο των γυναικών. Αποτέλεσμα αυτού, σύμφωνα με έρευνες, είναι το 30-35% των γυναικών να αποφεύγει να επισκεφθεί τον γυναικολόγο και επομένως να κάνεις τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις.

Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, μια εντελώς ανθρωποκεντρική μεθοδολογία, οι δυο τους συνεργάστηκαν με γυναικολόγους και ασθενείς για να αναλύσουν τον λόγο που οι σύγχρονοι κολποδιαστολείς προκαλούν φόβο και τραυματικά συναισθήματα. Τι ανακάλυψαν; Ότι το όργανο αυτό δεν σχεδιάστηκε ποτέ λαμβάνοντας υπόψιν την ασθενή. Το Lilium, όμως, ο καινοτόμος κολποδιαστολέας τους, το κάνει ως εξής:

• Αποτελείται από τρία μαλακά πτερύγια που ανοίγουν απαλά και ομοιόμορφα.
• Είναι ένα σύστημα δύο μερών: Ένα για την εισαγωγή και ένα για τη διαστολή.
• Έχει ένα άνοιγμα τριών κατευθύνσεων για καλύτερη ορατότητα.
• Δίνει τη δυνατότητα στην ασθενή να το εισάγει μόνη της, αν το επιθυμεί.
• Αποτελείται από θερμοπλαστικά βουλκανισμένα υλικά (που έχουν την ιδιότητα να διατηρούν την ελαστικότητα και την ευκαμψία τους) για λόγους βιωσιμότητας.

Ακόμα και η αισθητική ελήφθη υπόψιν, αφού το σχήμα και το χρώμα του είναι λιγότερο «τρομακτικά» από τον παραδοσιακό μεταλλικό κολποδιαστολέα.

Η διατριβή των δύο γυναικών με την αναλυτική παρουσίαση θα δημοσιευτεί τον Αύγουστο του 2026.

Η μεγάλη διαφορά του νέου κολποδιαστολέα συγκριτικά με τον παραδοσιακό, είναι τα μαλακά, εύκαμπτα υλικά. STEPHANIE HAMEL/AFP/VISUALHELLAS.GR

Το crowdfunding πίσω από τον νέο κολποδιαστολέα

Το Lilium ίσως να μην σχεδιαζόταν ποτέ αν δεν λάμβανε χώρα η καμπάνια για την οικονομική υποστήριξη της ομάδας. Ο στόχος των 100.000 ευρώ υπερκαλύφθηκε μέσω crowdfunding μέσα σε 3 μόλις ημέρες, ενώ μέχρι το τέλος της καμπάνιας είχαν συγκεντρωθεί περισσότερα από 219.000 ευρώ.

Τα χρήματα αυτά θα διατεθούν σε:

• Δοκιμές υλικών για επαναχρησιμοποιήσιμα πλαστικά ιατρικής χρήσης
• Παραγωγή χύτευσης με έγχυση
• Κλινικές δοκιμές και έγκριση ISO 14155
• Πιστοποίηση CE

Την ίδια ώρα το Lilium έλαβε και ειδική μνεία στα βραβεία Braun 2024 για τον πρωτοποριακό σχεδιασμό του.

Και όχι άδικα. Ο νέος αυτός κολποδιαστολέας συμβολίζει όχι απλά μια καινοτομία μα και ένα ορόσημο σε μια χρόνια αδικία: στον τρόπο που η ιατρική αντιμετωπίζει το γυναικείο σώμα, χωρίς επαρκή ενσυναίσθηση και σεβασμό.

Το σπουδαιότερο; Αν το νέο αυτό όργανο, ή άλλα αντίστοιχα που ελπίζουμε να σχεδιαστούν τα επόμενα χρόνια, μπει στα γυναικολογικά ιατρεία ενδεχομένως να βοηθήσει περισσότερες γυναίκες να μετριάσουν τον φόβο που μέχρι τώρα τους προκαλούσε ο κολποδιαστολέας και να εξετάζονται πολύ πιο συστηματικά, προστατεύοντας έτσι την υγεία τους.