ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ: ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ

Το παιδικό βρογχικό άσθμα είναι μια συχνότατη πάθηση, που κάνει δύσκολη τη ζωή όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των γονιών τους. Πώς θα ζήσετε καλύτερα μαζί του; Πώς θα το περιορίσετε με φυσικούς τρόπους; 

Το άσθμα είναι μια πολύ κοινή πάθηση του αναπνευστικού στα παιδιά. Ένα στα 10 παρουσιάζει συμπτώματα, συχνά από την προσχολική ηλικία, ενώ τα ποσοστά της νόσου αυξάνονται με εντυπωσιακούς ρυθμούς κάθε χρόνο. Το παιδικό άσθμα δεν είναι ίδιο με αυτό των ενηλίκων. Σε μεγάλο ποσοστό δεν ακολουθεί τα παιδιά μετά την ενηλικίωσή τους. 

Τυχαίνει να γνωρίζω το παιδικό άσθμα από πρώτο χέρι. Η ζωή μαζί του δεν είναι εύκολη. Υπάρχουν όμως μερικές γενικές κατευθυντήριες όσον αφορά τον τρόπο διαβίωσης που βοηθάνε και που θα ήθελα να ήξερα από την ηλικία 0 του παιδιού μου. Ευτυχώς, λόγω της μεγάλης συχνότητας του παιδικού άσθματος, οι μελέτες δεν σταματούν και φέρνουν στο φως νέα και χρήσιμα δεδομένα. 

Τι είναι το παιδικό βρογχικό άσθμα;

Το παιδικό βρογχικό άσθμα είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης διαταραχή των αεραγωγών. Λόγω της φλεγμονής, οι βρόγχοι εμφανίζουν οίδημα και παράγουν βλεννώδεις εκκρίσεις. Έτσι, οι βρόγχοι των ασθματικών παιδιών είναι μονίμως στενωμένοι. 

Όταν οι βρόγχοι έρθουν σε επαφή με εκλυτικούς παράγοντες, γίνεται σύσπαση των μυϊκών ινών τους –ο γνωστός βρογχόσπασμος– και δημιουργείται έντονος βήχας, συρίττουσα αναπνοή (σφύριγμα ή βράσιμο στο στήθος), ταχύπνοια ή και δύσπνοια. Οι εκλυτικοί παράγοντες στα παιδιά είναι οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, τα αλλεργιογόνα (γύρη, ακάρεα, μούχλα, τρίχωμα ζώων), οι χημικές ουσίες, το στρες και μερικές φορές η έντονη άσκηση. 

Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί κάθε παιδί ανάλογα με τις συστάσεις του γιατρού του, τελευταία γίνεται λόγος για τη σημασία της διατροφής και του τρόπου ζωής, που μπορεί να περιορίσουν ή και να ελαχιστοποιήσουν τα συμπτώματα. 

Τι βοηθάει στο παιδικό άσθμα;

Ποιοι είναι οι φυσικοί τρόποι που θα βοηθήσουν το παιδί σας να ελέγξει το άσθμα του; Οι πρόσφατες έρευνες αναφέρονται στην αξία της μεσογειακής διατροφής. Φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ω3 λιπαρά οξέα, συγκεκριμένα μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες που περιέχονται στη μεσογειακή διατροφή είναι ιδανικά για τον έλεγχο του παιδικού άσθματος. Αντίθετα, η παχυσαρκία, οι έτοιμες επεξεργασμένες τροφές, η ζάχαρη και η καθιστική ζωή κάνουν αποδεδειγμένα κακό.

– Βρόμη: γρήγορη εισαγωγή στη βρεφική διατροφή

Αν και οι έρευνες δεν έχουν εντοπίσει τι ακριβώς προκαλεί το παιδικό άσθμα, έχουν καταλήξει σε ορισμένους παράγοντες επικινδυνότητας. Ανάμεσα σε αυτούς είναι η πρώιμη εισαγωγή στερεών τροφών στα μωρά, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει και άλλες αλλεργίες. Για κάποιες τροφές, όμως, τα πράγματα λειτουργούν ακριβώς αντίθετα. Όσο πιο νωρίς ενταχθούν στο διαιτολόγιο του μωρού –όχι όμως πριν γίνει 6 μηνών–, τόσο πιο ευεργετικά αποτελέσματα μπορεί να έχουν για την υγεία. Η βρόμη είναι μία από αυτές. Βρέθηκε ότι έχει τη δυναμική να προλάβει την ανάπτυξη άσθματος στα παιδιά. Καθώς η βρόμη έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, μπορεί να ωφελήσει ακόμη και μεγαλύτερα παιδιά με άσθμα. 

– Ω3 λιπαρά και κατανάλωση ψαριών

Τα λιπαρά ψάρια που είναι πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Μελέτη που έγινε με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου La Trobe της Μελβούρνης, του European Institute of Nutritional Medicine (E.I.Nu.M) της Ρώμης και του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι διατροφή πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα καταπολεμά το άσθμα. «Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η κατανάλωση ψαριού ακόμη και δύο φορές την εβδομάδα μπορεί να μειώσει σημαντικά τη φλεγμονή στους πνεύμονες των παιδιών με άσθμα», ανέφερε η Μαρία Παπαμιχαήλ, επικεφαλής ερευνήτρια από το πανεπιστήμιο La Trobe. 

Unsplash Κarl Μuscat

– Βιταμίνη D

Ο ευεργετικός ρόλος της λεγόμενης «βιταμίνης του ήλιου» στις φλεγμονώδεις νόσους είναι πλέον γνωστός. Σύμφωνα με την παραπάνω όμως έρευνα, σημαντική είναι η επάρκεια βιταμίνης D και στα παιδιά με άσθμα. Από τη μελέτη προέκυψε πως η πλειοψηφία των παιδιών με άσθμα (64%) είχε ανεπάρκεια σε βιταμίνη D. Μάλιστα, τα παιδιά με υψηλότερες τιμές D, είχαν βελτίωση στην αναπνευστική λειτουργία σε σχέση με εκείνα που είχαν χαμηλότερες. 

Μια επιπλέον ιδιότητα της βιταμίνης D είναι η ενίσχυση της ανταπόκρισης στη φαρμακευτική αγωγή. Ενώ στην αρχή της κλινικής μελέτης το 91% των παιδιών με ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή, στο τέλος της μελέτης μόνο το 50% των παιδιών με επαρκή επίπεδα D χρειάζονταν φαρμακευτική θεραπεία. 

Φροντίστε λοιπόν τα παιδιά να εκτίθενται στον ήλιο, ακόμη και τον χειμώνα. Εμπλουτίστε τη διατροφή τους με αβγά, σαρδέλες, τόνο, γιαούρτι, τυρί και μανιτάρια, και εξετάστε τα επίπεδά της D στο αίμα τους. Αν υπάρχει έλλειψη, καλό είναι να δοθεί κάποιο συμπλήρωμα με την καθοδήγηση του γιατρού. Προσοχή, ο εργαστηριακός έλεγχος της βιταμίνης D πρέπει να γίνεται στο τέλος του χειμώνα και όχι το φθινόπωρο, που οι «αποθήκες» του οργανισμού είναι γεμάτες.  

ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ, ΟΠΩΣ ΑΚΑΡΕΑ, ΓΥΡΗ, ΜΟΥΧΛΑ, ΚΑΠΝΟ, ΤΡΙΧΩΜΑ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΑ ΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΑ.  

– Μαγνήσιο

Το μαγνήσιο έχει βρεθεί πως έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του ήπιου έως και σοβαρού παιδικού άσθματος, ενώ επίσης μπορεί να βοηθήσει και προληπτικά. Χάρη στη βρογχοδιασταλτική και αντιφλεγμονώδη δράση του, μπορεί να δράσει και επικουρικά σε παιδιά που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή. Χρειάζεται όμως περαιτέρω έρευνα ως προς τη δοσολογία ανά περίσταση. Οι μελέτες αναφέρουν ότι η έλλειψη μαγνησίου έχει σχετιστεί με εμφάνιση αλλεργιών. 

Το μαγνήσιο βρίσκεται σε τροφές, όπως: κόκκινο κρέας, συκώτι, θαλασσινά, καστανό ρύζι, ζυμαρικά ολικής άλεσης, όσπρια, σπανάκι, μπρόκολο, μπανάνα, σύκα, χουρμάδες, ροδάκινα, βερίκοκα, ξηροί καρποί, κακάο, σοκολάτα (προτιμήστε άνω 65% κακάο, με ελάχιστη ζάχαρη) και μπαχαρικά. Σημειώστε επίσης ότι το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό της βιταμίνης D. 

Unsplash Αnnie Spratt

– Σωματική άσκηση

Τα ευρήματα των μελετών για τη σχέση της άσκησης με το άσθμα δεν είναι σαφή. Από τη μία, η σωματική άσκηση βελτιώνει τη φυσική κατάσταση των ασθματικών παιδιών, την καρδιοαναπνευστική λειτουργία και την άμυνα έναντι των ιογενών λοιμώξεων (που πυροδοτούν το παιδικό άσθμα). Από την άλλη, δεν μειώνει την υπεραισθησία των αεραγωγών που ευθύνεται για τις ασθματικές κρίσεις. 

Έχει παρατηρηθεί ότι τα αθλήματα που πραγματοποιούνται σε κρύο ή και ξηρό καιρό, όπως το σκι, η ποδηλασία, το έντονο τρέξιμο, είναι πιο πιθανό να πυροδοτήσουν κρίση άσθματος σε σχέση με εκείνα που γίνονται σε κλειστό χώρο με επαρκή αερισμό (π.χ. κολύμβηση σε κλειστή πισίνα). Καθώς όμως η καλή φυσική κατάσταση αυξάνει την αντοχή και την πρόσληψη οξυγόνου, οι παιδοπνευμονολόγοι όλο και περισσότερο συστήνουν τη σωματική άσκηση σε παιδιά με άσθμα. Προτιμήστε μια ήπια δραστηριότητα, ώσπου να δείτε πώς ανταποκρίνεται το παιδί, και φροντίστε να γυμνάζεται τακτικά. 

Τι να αποφύγετε

Το άσθμα σχετίζεται με διάφορα αλλεργιογόνα, όπως τα ακάρεα, δηλαδή τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν στη σκόνη του σπιτιού, τη γύρη, τη μούχλα, τον καπνό, τα καθαριστικά προϊόντα με έντονο άρωμα και ισχυρή δράση, και το τρίχωμα των ζώων. Στα πολύ μικρά παιδιά, όμως, οι εξετάσεις συνήθως δεν δείχνουν ποιος παράγοντας είναι περισσότερος επιβαρυντικός για το κάθε παιδί. Καλό λοιπόν είναι να αποφεύγετε τα αλλεργιογόνα. 

• Μην χρησιμοποιείτε χαλιά στο παιδικό δωμάτιο.
• Μην το φορτώνετε με χνουδωτά κουκλάκια.
• Πλένετε σε υψηλή θερμοκρασία τα σκεπάσματα και συχνά τις κουρτίνες.
• Αποφύγετε τα καθαριστικά με χλώριο και δυνατή μυρωδιά.
• Μην καπνίζετε μέσα στο σπίτι και μην ανάβετε το τζάκι.
• Αερίζετε τακτικά τα δωμάτια με υγρασία, όπως το μπάνιο.
• Κρατήστε κλειστά τα παράθυρα την άνοιξη.
• Το air condition με ιονιστή βοηθάει, διότι φιλτράρει τον αέρα και διατηρεί σωστά επίπεδα υγρασίας.
• Μπορείτε επίσης να ελέγχετε με υγρασιόμετρο τα ποσοστά της υγρασίας. Αφυγραντήρας χρειάζεται σε ποσοστά άνω του 65%.
• Όσον αφορά τα ζώα και ειδικά τον σκύλο, οι μελέτες λένε ότι αν ένα παιδί μεγαλώσει με σκύλο στο σπίτι γίνεται πιο ανθεκτικό στην εμφάνιση αλλεργιών. Το να πάρετε σκύλο όμως σε ένα παιδί με άσθμα δεν είναι καλή ιδέα. Αν δεν γίνεται διαφορετικά, φροντίστε να πλένετε το ζώο τακτικά και ιδανικά να μένει έξω από το σπίτι.