ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ (ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ)

Ένας ειδικός ακτινολόγος μαστού εξηγεί πότε δεν πρέπει να μας αγχώνουν τα ευρήματα μιας μαστογραφίας.

Πριν από λίγο καιρό, πέρασα μία δύσκολη ιατρική πίστα. Κάνω σχολαστικά τις μαστογραφίες και τους υπερήχους μου, και μάλιστα στον ίδιο πάντα γιατρό, που γνωρίζει τις ιδιομορφίες του στήθους μου και το ιστορικό μου (η μητέρα μου έκανε μαστεκτομή πριν από δώδεκα χρόνια, στα 62 της). Για κάποιον λόγο, όμως, αποφάσισα να κάνω τη δωρεάν μαστογραφία του κρατικού προγράμματος.

Επισκέφτηκα, λοιπόν, ένα νοσοκομείο που δεν είχε υπερσύγχρονα μηχανήματα, ενώ η γιατρός με έβλεπε για πρώτη φορά. Λίγες ημέρες μετά τη μαστογραφία, μου ζητήθηκε να επιστρέψω στο νοσοκομείο για να κάνω και υπέρηχο, στον οποίο η γιατρός είδε κάτι που τη θορύβησε. Εγώ, ως σπασικλάκι των εξετάσεων, την καθησύχασα λέγοντάς της «Α, εκεί έχω μία κύστη, δεν είναι τίποτα». «Κι όμως, εγώ βλέπω περιεχόμενο», μου απάντησε και μου έδωσε δύο εναλλακτικές: Ή θα έκανα μαγνητική στήθους προκειμένου να «δούμε» το περιεχόμενο και να αποκλείσουμε τον καρκίνο, ή θα επέστρεφα δύο μήνες μετά για επαναληπτικό υπέρηχο.

Μετά το πρώτο σοκ, σκέφτηκα προς τα πίσω και συνειδητοποίησα ότι το πρώτο μου βήμα θα έπρεπε να είναι μία επίσκεψη στον γιατρό που με βλέπει εδώ και χρόνια. Τον κάλεσα, του εξήγησα την κατάσταση κι έκλεισα έκτακτη 3D μαστογραφία και υπέρηχο. Το εύρημα δεν ήταν καθόλου ανησυχητικό για τον γιατρό-ακτινολόγο, καθώς γνώριζε τις κύστες που είχα σε εκείνο ακριβώς το σημείο και μου εξήγησε ότι λόγω εμμηνόπαυσης είχα «περιπλεγμένες κύστες», που σημαίνει ότι είχαν συρρικνωθεί και έμοιαζαν όντως κάτι να περιέχουν, κάτι που το υπερσύγχρονο μηχάνημά του έβλεπε καθαρά ότι ήταν καλοήθες.

iStock

«Ούτε μαγνητική θα κάνεις, ούτε υπέρηχο δύο μήνες μετά. Τα λέμε ξανά στο επόμενο προγραμματισμένο ραντεβού σου», μου είπε και μου έφτιαξε μεμιάς το καλοκαίρι. Αλήθεια, πόσες από μας ζούμε το δράμα του αγνώστου, όταν εντοπίζεται κάτι στη μαστογραφία; Θυμάμαι ότι και πριν από λίγο χρόνια, κάποιες αποτιτανώσεις που είχαν εμφανιστεί στο δεξί μου στήθος είχαν αγχώσει έναν άλλο γιατρό, που ζήτησε να με ξαναδεί λίγους μήνες μετά, αλλά κι ένα μικρό χτύπημα που φάνηκε στον υπέρηχο και είχε το ίδιο εφέ στη ζωή μου. Πέντε μήνες άγχους.

Διαβάζοντας σωστά τη μαστογραφία: Ποια ευρήματα δεν είναι ανησυχητικά;

Ρώτησα τον ειδικό ακτινολόγο μαστού Θωμά Καρυακατζή να μας εξηγήσει ποια είναι τα ευρήματα αυτά που, ενώ δεν ακολουθούν την κλασική μορφολογία του στήθους, δεν είναι ανησυχητικά: Ορισμένοι λόγοι για ένα μη φυσιολογικό εύρημα στη μαστογραφία που δεν σχετίζεται με καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν:

• Ο μαστός είναι κινητό όργανο, δεν τοποθετείται πάντα με απόλυτα ίδιο τρόπο στον μαστογράφο. Ύποπτες περιοχές ορισμένες φορές προκύπτουν από τον τρόπο τοποθέτησης και συμπίεσης του μαστού κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
• Εικόνες που δεν είναι καθαρές (έχουν κινητική ασάφεια) ή παραλείπουν μια περιοχή του μαστού (λάθη τοποθέτησης ή τεχνικής).
• Κύστες, δηλαδή μικροί σάκοι με υγρό μέσα στον μαστό, που συνήθως εμφανίζονται λείες, στρογγυλές, με καθαρά όρια. Οι περισσότερες κύστες είναι απλές και μη καρκινικές.
• Ινοαδενώματα, μη καρκινικοί, συμπαγείς όγκοι, με λεία, στρογγυλή μορφή, που είναι καλά καθορισμένοι και συνήθως εμφανίζονται σε νεότερες ηλικίες.
• Αποτιτανώσεις, εναποθέσεις ασβεστίου στον μαστό, που φαίνονται σα μικρές, έντονες λευκές κηλίδες-στίγματα. Συνήθως είναι καλοήθεις, ειδικά αν δεν είναι συγκεντρωμένες σε εστιακή ομάδα ή τμήμα του μαστού και αν έχουν αδρό ακανόνιστο σχήμα (σαν ποπ κορν).
• Ακτινωτές ουλές (Radial scars), περιοχές με παραμόρφωση του ιστού που μιμούνται τον καρκίνο, αλλά είναι συνήθως καλοήθεις.
• Περιοχές αδένωσης ή Σκληρυντικής αδένωσης (Sclerosing adenosis), που δεν είναι άλλο από εστιακή ή περιοχική υπερανάπτυξη των λοβίων του μαστού με παρουσία ή όχι αποτιτανώσεων. Συχνά τις μπερδεύουμε με καρκίνο, αλλά συνήθως είναι καλοήθεις.
• Ενδοπορικά θηλώματα (Intraductal papillomas). Μορφώματα καλοήθη μέσα σε γαλακτοφόρους πόρους συχνά εμφανίζονται σε κοντινή απόσταση πίσω από τη θηλή.
• Λιπώδης Νέκρωση. Νεκρός ή κατεστραμμένος λιπώδης ιστός, συχνά μετά από τραυματισμό ή χειρουργείο.
• Ελαιώδεις κύστες (κύστες με λίπος-Oil Cysts), που περιέχουν υγροποιημένο λίπος λόγω λιπώδους νέκρωσης, καλοήθους αιτιολογίας.
• Ενδομαστικοί Λεμφαδένες, που είναι μικρές, ομαλές καλοήθεις οζόμορφες σκιάσεις, και ανήκουν στις φυσιολογικές ανατομικές παραλλαγές του μαστού.
• Γαλακτοκήλες, κύστες δηλαδή γεμάτες γάλα, συνήθως σε γυναίκες που θηλάζουν.
• Ένας σπίλος δέρματος (κρεατοελιά), αν δεν σημειωθεί προσεκτικά από τον τεχνολόγο που εκτελεί τη μαστογραφία, συχνά μπορεί να μπερδέψει με τη διάγνωση μιας πιθανής κακοήθειας.
• Αμάρτωμα (Μαστός μέσα σε μαστό): Ένας καλοήθης όγκος με μίγμα φυσιολογικών στοιχείων του μαστού.

Ένας μαστός που θέλει περισσότερη προσοχή είναι εκείνος με ουλωτικό ινώδη ιστό, καθώς ινώδεις ουλές από προηγούμενα χειρουργεία ή τραυματισμούς μπορεί να εμφανιστούν σαν ακτινωτές λευκές γραμμές στη μαστογραφία.

iStock

Ψευδή ευρήματα

Ο γιατρός εφιστά την προσοχή μας και στα artifacts (τεχνουργήματα), τα οποία δεν είναι άλλα από ψευδή ευρήματα ή παραμορφώσεις στην εικόνα που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες ή τεχνικά λάθη. Επειδή μοιάζουν με παθολογικά ευρήματα, μπορεί να μας βάλουν άδικα σε διαδικασίες και ανησυχία. Μερικά τέτοια παραδείγματα είναι τα παρακάτω:

• Διπλωμένο δέρμα που φαίνεται σαν μάζα ή σκίαση.
• Αντικείμενα πάνω στο δέρμα (κοσμήματα, αυτοκόλλητα, τατουάζ, κομμάτι ρουχισμού).
• Σκόνη ή βρομιά στον ανιχνευτή ή το φιλμ, ή αποσμητικό στη μασχάλη που μοιάζουν με μικροαποτιτανώσεις.
• Δακτυλικά αποτυπώματα στο φιλμ, που μοιάζουν με ημιδιαφανείς σκιές ή καμπύλες γραμμές.
• Κίνηση κατά τη διάρκεια της εξέτασης, που έχει σαν αποτέλεσμα θολή εικόνα.

Το ιδανικό είναι να μας παρακολουθεί ο ίδιος γιατρός που γνωρίζει το ιστορικό μας, έχει αρχείο της εικόνας του μαστού μας και των αλλαγών του. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, απαραίτητος είναι κάθε φορά ο συγκριτικός έλεγχος της μαστογραφίας μας με την προηγούμενη, πριν το τελικό ιατρικό συμπέρασμα.