ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕΙ Η ΥΠΟΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια ανακάλυψαν τρόπο να εντοπίζουν και να εξαλείφουν αδρανή κύτταρα που προκαλούν υποτροπή στον καρκίνο του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού ήταν η αιτία 670.000 θανάτων παγκοσμίως το 2022, έτος κατά το οποίο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, διαγνώστηκαν με τη συγκεκριμένη νόσο 2,3 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο.

Ο καρκίνος του μαστού θεωρείται ιάσιμος, εφόσον γίνει η διάγνωση εγκαίρως. Ωστόσο, σύμφωνα με την Cleveland Clinic και διάφορες μελέτες που έχουν δημοσιευθεί σε ιατρικά περιοδικά, ποσοστό από 20 έως 40% των ασθενών με πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού (στάδια I–III) μπορεί να εμφανίσουν υποτροπή. Στο στάδιο III, το ποσοστό φτάνει το 40%.

Συνολικά, εκτιμάται ότι ποσοστό 25 έως 30% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με μη μεταστατικό καρκίνο υποτροπιάζουν και συχνά πεθαίνουν από εξάπλωση της νόσου, μολονότι τα ποσοστά επιβίωσης βελτιώνονται συνεχώς, χάρη στον καλύτερο έλεγχο και τις θεραπείες. Η υποτροπή μπορεί να γίνει από μέσα σε λίγα χρόνια έως και δεκαετίες αργότερα.

Μέχρι σήμερα, οι επαγγελματίες υγείας δεν είχαν τον τρόπο να εντοπίσουν ποιες ασθενείς σε ύφεση έφεραν αδρανή κύτταρα που «τροφοδοτούν» την υποτροπή. Τώρα, μια ανακάλυψη ερευνητών από το Abramson Cancer Center και το Perelman School of Medicine του University of Pennsylvania δίνει ελπίδα.

iStock

Επιτυχία από 90 έως 100% στην πρόληψη υποτροπής καρκίνου του μαστού

Σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature, η κλινική δοκιμή χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και παρείχε την πρώτη πραγματική απόδειξη ότι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν ποιες γυναίκες με καρκίνο του μαστού σε ύφεση διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο υποτροπής, μέσω της ανίχνευσης αδρανών καρκινικών κυττάρων με ήδη διαθέσιμα φάρμακα.

Η ομάδα της Δρ Angela DeMichele, καθηγήτριας έρευνας για τον καρκίνο του μαστού και κύριας ερευνήτριας, συμπεριέλαβε σε μελέτη διαλογής γυναίκες οι οποίες είχαν ολοκληρώσει τη θεραπεία για καρκίνο του μαστού τα τελευταία πέντε χρόνια και είχαν καθαρές σαρώσεις, αναζητώντας αδρανή καρκινικά κύτταρα στον μυελό των οστών τους. Εάν εντοπίζονταν αδρανή καρκινικά κύτταρα, οι ασθενείς γίνονταν επιλέξιμες να εγγραφούν στην CLEVER, κλινική δοκιμή φάσης Ι.

«Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΔΡΑΝΩΝ ΚΑΡΚΙΝΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΟΥ ΥΠΟΣΧΕΤΑΙ ΠΟΛΛΑ».

Στο πλαίσιο αυτής, οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και έλαβαν έξι κύκλους είτε ενός φαρμάκου, είτε δύο. Η θεραπεία καθάρισε τα αδρανή καρκινικά κύτταρα στις περισσότερες ασθενείς μετά από έξι έως δώδεκα μήνες. Έπειτα από τρία χρόνια, το ποσοστό επιβίωσης χωρίς καμία υποτροπή της νόσου ξεπέρασε το 90% στις ασθενείς που έλαβαν ένα μόνο φάρμακο. Έφτασε το 100% για εκείνες που έλαβαν και τα δύο φάρμακα.

«Το πρόβλημα που στοχεύσαμε να λύσουμε ήταν πώς θα γίνει να γνωρίζουμε πότε ή αν ο καρκίνος θα επανεμφανιστεί σε κάποιο άτομο», δήλωσε η Δρ DeMichele. «Η μελέτη μας δείχνει ότι η πρόληψη της υποτροπής μέσω της παρακολούθησης και της στόχευσης των αδρανών καρκινικών κυττάρων είναι μια στρατηγική που υπόσχεται πολλά και ελπίζω να πυροδοτήσει περισσότερη έρευνα σε αυτόν τον τομέα. Τα αποτελέσματα μας κάνουν να πιστεύουμε πως είμαστε στον σωστό δρόμο».

Η έκπληξη με τα φάρμακα που είχαν αποτέλεσμα

Η δουλειά που έγινε βασίστηκε σε προηγούμενη έρευνα, η οποία είχε δείξει πώς τα αδρανή καρκινικά κύτταρα (αναφέρονται ως ελάχιστη υπολειμματική νόσος) συνεχίζουν να παραμονεύουν σε ορισμένες ασθενείς μετά τη θεραπεία και μπορούν να επανενεργοποιηθούν χρόνια ή και δεκαετίες αργότερα.

Εν τω μεταξύ, επειδή δεν είναι «ενεργά», μπορεί να είναι διάσπαρτα σε όλο το σώμα και δεν εμφανίζονται στις τυπικές απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της υποτροπής του καρκίνου του μαστού. Μόλις αρχίσουν να επεκτείνονται και μπουν στην κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να εξαπλωθεί ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού.

«ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΩΝ ΚΑΡΚΙΝΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΔΡΑΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ».

H έρευνα εστίασε σε πιθανές παρεμβάσεις για την εξάλειψή τους «πριν επιστρέψουν ως επιθετική μεταστατική νόσος», είπε ο Δρ Lewis Chodosh, πρόεδρος της Βιολογίας του Καρκίνου και κύριος συγγραφέας της μελέτης, ο οποίος είχε ηγηθεί προηγούμενης έρευνας για τον εντοπισμό των οδών που επιτρέπουν στα αδρανή καρκινικά κύτταρα να επιβιώνουν σε ασθενείς επί δεκαετίες.

«Παραδόξως, διαπιστώσαμε ότι ορισμένα φάρμακα που δεν λειτουργούν κατά των ενεργά αναπτυσσόμενων καρκίνων μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικά έναντι των αδρανών κυττάρων. Αυτό μας λέει ότι η βιολογία των αδρανών καρκινικών κυττάρων είναι πολύ διαφορετική από εκείνη των ενεργών».

Τι θα ακολουθήσει

Η ερευνητική ομάδα έχει ήδη εγγράψει ασθενείς σε δύο μεγαλύτερες μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη, ώστε να επιβεβαιώσει και να επεκτείνει τα ευρήματα της μελέτης CLEVER. Οι μελέτες είναι διαθέσιμες σε διάφορα κέντρα καρκίνου των ΗΠΑ.