ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΑΣΘΜΑ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΣΟΥ

Νέα επιστημονικά δεδομένα φωτίζουν τον ρόλο των ορμονών, των γονιδίων και της ηλικίας στο άσθμα, εξηγώντας γιατί η νόσος εκδηλώνεται διαφορετικά στους ασθενείς.

Σίγουρα ξέρεις ανθρώπους με άσθμα. Μπορεί να είσαι κι εσύ ανάμεσα στα πάνω από 250 δισεκατομμύρια άτομα που ζουν με αυτή τη χρόνια αναπνευστική νόσο. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Global Asthma Report (GAR), εκτιμάται ότι 1 στα 10 παιδιά και 1 στους 15 ενήλικες έχει άσθμα που μπορεί να τους ταλαιπωρεί με βήχα, συριγμό, δύσπνοια ή σφίξιμο στο στήθος, χωρίς η κλινική εικόνα να είναι ίδια.

Πιθανώς θα γνωρίζεις ότι ο επιπολασμός της ασθένειας παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά στους πληθυσμούς ανηλίκων και ενηλίκων. Ενώ στην παιδική ηλικία τα αγόρια διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο, από την εφηβεία και μετά η κατάσταση αλλάζει. Το άσθμα γίνεται 50% συχνότερο στις γυναίκες, για τις οποίες τριπλασιάζονται οι πιθανότητες νοσηλείας λόγω επιπλοκών ή προβλημάτων υγείας σχετιζόμενων με τη νόσο. Παράλληλα, εκδηλώνεται διαφορετικά απ’ ό,τι στους άνδρες, με τα συμπτώματα να αλλάζουν ή να εντείνονται με τον μηνιαίο κύκλο και σε συγκεκριμένα στάδια της ζωής, όπως στην εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι επιστήμονες βρήκαν απαντήσεις για τις παραπάνω διαφορές, ρίχνοντας φως σε υπαίτιους γενετικούς και άλλους βιολογικούς μηχανισμούς.

Το άσθμα είναι 50% συχνότερο στις γυναίκες, οι οποίες διατρέχουν τριπλάσιο κίνδυνο νοσηλείας λόγω επιπλοκών. iStock

Τα γονίδια του άσθματος

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Yale εξέτασαν πάνω από 6.000 δείγματα από περίπου 3.500 άτομα και απομόνωσαν 61 γονίδια που συμπεριφέρονται διαφορετικά σε γυναίκες και άνδρες με άσθμα. Τα γονίδια εμπλέκονται στη φλεγμονή τύπου 2, ανοσολογική απόκριση που σχετίζεται με αλλεργικές αντιδράσεις και την ενεργοποίηση των ηωσινόφιλων και λεμφοκυττάρων, οδηγώντας σε χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες όπως το άσθμα, η ατοπική δερματίτιδα και η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

«Το άσθμα είναι εξαιρετικά ετερογενές», σχολίασε η Δρ Shannon Kay, κύρια συγγραφέας της μελέτης. «Ξεκινά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, παρουσιάζει διαφορετικά συμπτώματα και ανταποκρίνεται διαφορετικά στη θεραπεία». Όπως έδειξε η έρευνα, οι διαφορές στην έκφραση των γονιδίων δεν σχετίζονται μόνο με το φύλο, αλλά και με την ηλικία και τους τύπους ιστού (αεραγωγοί, αίμα, ρινικός βλεννογόνος κ.ο.κ.).

Τι ρόλο παίζουν οι ορμόνες

Διάφορες μελέτες για την έμφυλη διάσταση του άσθματος έχουν δείξει ότι ένα 30-40% των γυναικών εμφανίζουν χειρότερα συμπτώματα πριν την έμμηνο ρύση, με κορύφωση στη δυσκολία αναπνοής, αυξημένη φλεγμονή των αεραγωγών και μεγαλύτερη χρήση εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων για την αντιμετώπιση κρίσεων.

Οι επιστήμονες εντόπισαν γονίδια που εμπλέκονται στη φλεγμονώδη απόκριση και παρουσιάζουν αυξημένη έκφραση στις γυναίκες. Unsplash Sincerely Media

Στην εγκυμοσύνη τα πράγματα θολώνουν, με κάποιες γυναίκες να αναφέρουν βελτίωση και άλλες ύφεση της νόσου. Μελέτες σε ζωικά μοντέλα έχουν διαπιστώσει ότι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη σχετίζονται με σοβαρότερη φλεγμονή στους αεραγωγούς, ενώ η τεστοστερόνη τη μειώνει. Ειδικότερα, πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι τα θηλυκά παράγουν περισσότερη ιντερλευκίνη 17Α (IL-17A), κυτοκίνη με κεντρικό ρόλο στο σοβαρό άσθμα. Το εύρημα επαναλαμβάνει την παρατήρηση ότι οι γυναίκες εμφανίζουν συχνότερα πιο σοβαρές και όψιμης έναρξης μορφές άσθματος.

Πώς επηρεάζει τη φροντίδα και θεραπεία

Αυτή τη στιγμή, τα περισσότερα θεραπευτικά πλάνα για το άσθμα δεν λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές ανάμεσα στα φύλα. Η νέα μελέτη δίνει πολύτιμες πληροφορίες για σύγχρονες θεραπείες, όπως οι νεότερες βιολογικές που στοχεύουν συγκεκριμένα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος, και η πιο εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενούς.

Μέχρι τότε, μπορείς να καταγράφεις την πορεία του άσθματος σε ημερολόγιο συμπτωμάτων, ώστε να αναδειχθούν μοτίβα βάσει ορμονικών αλλαγών ανά περίοδο και στάδιο της ζωής σου. Οι πληροφορίες θα φανούν χρήσιμες στον/στη θεράποντα γιατρό σου.