ΠΩΣ ΤΑ ΠΑΥΣΙΠΟΝΑ «ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΝ» ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ

Μάθε πώς το σώμα σου παράγει τα σήματα του πόνου και με ποιον τρόπο τα παυσίπονα παρεμβαίνουν σε αυτές τις οδούς, ώστε να προσφέρουν ανακούφιση ανάλογα με τον τύπο του πόνου.

Τραυματίζεσαι, έχεις πονοκέφαλο ή, εν πάση περιπτώσει, κάπου πονάς και θα εκτιμούσες λίγες στιγμές ηρεμίας, δίχως να νιώθεις μικρούς τυμπανιστές να δίνουν συναυλία σε συγκεκριμένο σημείο του οργανισμού σου. Τι κάνεις; Θέλω να πιστεύω πως επικοινωνείς με –ή, ακόμα καλύτερα, επισκέπτεσαι– έναν επαγγελματία υγείας, που πιθανότατα θα σου συστήσει κάποιο παυσίπονο.

Το παίρνεις και ηρεμεί η ψυχή σου. Πώς, όμως, το παυσίπονο που πήρες «βρήκε» το σημείο που πονούσες;

Πώς το παυσίπονο βρίσκει τον στόχο

Η Rebecca Seal, επίκουρη καθηγήτρια νευροβιολογίας στο University of Pittsburgh και ο Benedict Alter, επίκουρος καθηγητής αναισθησιολογίας και περιεγχειρητικής ιατρικής εκεί, ανέλυσαν σε άρθρο τους πώς τα παυσίπονα «σκοτώνουν» τον πόνο.

Όταν πονάμε κάπου, το σώμα μας απελευθερώνει χημικές ουσίες που στέλνουν σήματα πόνου στον εγκέφαλο. Η δουλειά του παυσίπονου είναι να τις μπλοκάρει. Pexels / Suzy Hazelwood

Κατ’ αρχάς, έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι υποδοχείς πόνου. Είναι νευρικές απολήξεις που υπάρχουν στους περισσότερους ιστούς του σώματος και αντιδρούν μόνο σε επιβλαβή ή δυνητικά επιβλαβή ερεθίσματα.

Οι επιστήμονες σημείωσαν ότι ο εγκέφαλός μας χρησιμοποιεί διαφορετικές οδούς σηματοδότησης του πόνου, ανάλογα με το τι μας συμβαίνει, τον τύπο δηλαδή της βλάβης. Τα παυσίπονα εστιάζουν σε διαφορετικά σημεία των οδών αυτών. Δεν λειτουργούν όλα, για κάθε τύπο πόνου. Είναι δύσκολο να βρεθεί το τέλειο παυσίπονο, οπότε πηγαίνουμε κατά περίπτωση.

ΚΑΝΕΝΑ ΥΠΑΡΧΟΝ ΦΑΡΜΑΚΟ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΕΛΕΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟ, ΕΝΩ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΑΤΟΜΑ.

Κάθε παυσίπονο στο είδος του

Είναι χρήσιμο να γνωρίζεις ότι το παυσίπονο δεν πηγαίνει κατευθείαν εκεί όπου πονάμε. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι πως όταν έχουμε π.χ. πονοκέφαλο, το σώμα μας απελευθερώνει χημικές ουσίες (προσταγλανδίνες). Αυτές στέλνουν σήματα πόνου στον εγκέφαλό μας. Η δουλειά του παυσίπονου είναι να μπλοκάρει τις προσταγλανδίνες, ώστε ο εγκέφαλος να σταματήσει να λαμβάνει το σήμα του πόνου.

Ένας μώλωπας, ένα διάστρεμμα ή ένα κάταγμα οστού οδηγούν σε φλεγμονή των ιστών, ανοσολογική απόκριση που μπορεί να οδηγήσει σε πρήξιμο και ερυθρότητα καθώς το σώμα προσπαθεί να επουλωθεί. Εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα στην περιοχή του τραυματισμού (αλγοϋποδοχείς) ανιχνεύουν τις φλεγμονώδεις χημικές ουσίες που παράγει το σώμα και στέλνουν σήματα πόνου στον εγκέφαλο.

Ενώ ο πόνος είναι σημαντικός για την επιβίωση, η μείωσή του είναι μερικές φορές απαραίτητη. Pexels / Karola G

Τα κοινά, μη συνταγογραφούμενα αντιφλεγμονώδη παυσίπονα λειτουργούν μειώνοντας τη φλεγμονή στην τραυματισμένη περιοχή.

Οι τραυματισμοί των νεύρων, συνήθως λόγω αρθρίτιδας ή διαβήτη, μπορούν να προκαλέσουν υπερδραστηριότητα στο τμήμα του νευρικού συστήματος που ανιχνεύει τον πόνο. Αυτοί οι τραυματισμοί ενεργοποιούν τον συναγερμό του πόνου ακόμη και χωρίς βλάβη στους ιστούς. Τα καλύτερα παυσίπονα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι όσα μετριάζουν τον συναγερμό. Βοηθούν τα αντιεπιληπτικά ή τα αντικαταθλιπτικά – θα το αποφασίσει ο γιατρός σου.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι «ενώ η ενεργοποίηση του συναγερμού πόνου είναι σημαντική για την επιβίωση, η μείωση του “κλάξον”, όταν είναι πολύ δυνατός ή άχρηστος, είναι μερικές φορές απαραίτητη. Κανένα υπάρχον φάρμακο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τέλεια τον πόνο. Η αντιστοίχιση συγκεκριμένων τύπων πόνου με φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένες οδούς μπορεί να βελτιώσει την ανακούφιση από τον πόνο, αλλά ακόμη και τότε, τα φάρμακα μπορεί να μην λειτουργήσουν ακόμη και για άτομα με την ίδια πάθηση.

»Περισσότερη έρευνα, που θα εμβαθύνει την κατανόηση του ιατρικού τομέα σχετικά με τις οδούς και τους στόχους του πόνου στο σώμα, μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη πιο αποτελεσματικών θεραπειών και στη βελτίωση της διαχείρισης του πόνου».