ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΑ; ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ-ΑΝΔΡΟΛΟΓΟΣ ΕΞΗΓΕΙ

Η Παγκόσμια Ημέρα Γονιμότητας στρέφει φέτος το βλέμμα μας στους άνδρες, που αντιμετωπίζουν πλέον προβλήματα υπογονιμότητας στο ίδιο ποσοστό με τις γυναίκες, σύμφωνα με τον ουρολόγο-ανδρολόγο Κωνσταντίνο Μακαρούνη.

Αν παρακολουθήσεις τις ανακοινώσεις των κρατών αναφορικά με το ζήτημα της γεννητικότητας τα τελευταία χρόνια, θα διαπιστώσεις μια πολύ συγκεκριμένη στροφή: Η Κίνα, που υποχρέωνε τα ζευγάρια να αποκτήσουν μόνο ένα παιδί, τώρα λέει ότι τα τρία είναι το ιδανικό. Το Βιετνάμ κατάργησε τον νόμο που περιόριζε τις οικογένειες στα δύο παιδιά. Η Ρωσία κατακεραυνώνει όσους δεν θέλουν να γίνουν γονείς, όσο για τις Η.Π.Α., αφού η κυβέρνηση απαγόρευσε τις αμβλώσεις, τώρα σκέφτεται να αρχίσει να μοιράζει χρήματα για να πείσει τις γυναίκες να τεκνοποιήσουν. Σαν το δικό μας επίδομα γέννησης: τα σωτήρια (!) 2.000 ευρώ για κάθε παιδί.

Τα παραπάνω, βέβαια, αποδεικνύουν αυτό που και τα Ηνωμένα Έθνη επισημαίνουν σε αναφορά με τίτλο «Η επιδίωξη της αναπαραγωγικής δράσης σε έναν κόσμο που αλλάζει»: Τα παγκόσμια ποσοστά γεννητικότητας βρίσκονται σε πρωτοφανή πτώση. Και ο λόγος δεν είναι ότι όλο και περισσότερο άνθρωποι επιλέγουν ένα πιο ανέμελο, child-free lifestyle. Είναι η έλλειψη οικονομικής ασφάλειας.

Την ίδια ώρα, σε αύξηση βρίσκονται τα παγκόσμια ποσοστά υπογονιμότητας, με τουλάχιστον 1 στα 6 ζευγάρια να αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα τεκνοποίησης. Γιατί συμβαίνει αυτό; Οι παράγοντες, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι πολλοί:

• Η έκθεση στις περιβαλλοντικές τοξίνες –ατμοσφαιρικοί ρύποι, φυτοφάρμακα, βιομηχανικά χημικά– φαίνεται πως παίζει καθοριστικό ρόλο, αφού διαταράσσει ανεπανόρθωτα τις αναπαραγωγικές ορμόνες. Η κατάσταση, δυστυχώς, γίνεται χρόνο με τον χρόνο όλο και χειρότερη.
• Η παχυσαρκία, από την οποία υποφέρουν εξίσου άνδρες και γυναίκες, ειδικά στον δυτικό κόσμο, και η κακή διατροφή με υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί επίσης να δυσχεραίνουν τη γονιμότητα.
• Η καθυστέρηση απόκτησης παιδιού και ειδικά η ηλικία της γυναίκας στην απόκτηση του πρώτου της παιδιού σίγουρα επηρεάζει. Η γονιμότητα φυσιολογικά μειώνεται με την ηλικία και αυτό κάνει πιο δύσκολο για τα μεγαλύτερα σε ηλικία ζευγάρια να αποκτήσουν παιδί.
• Η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και τα υψηλά επίπεδα στρες επιδρούν επίσης αρνητικά στις αναπαραγωγικές ορμόνες.

iStock

Το κερασάκι στην τούρτα; Σε αντίθεση με προηγούμενες δεκαετίες, που η υπογονιμότητα έμοιαζε να αποτελεί αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση –«στέρφα» άκουγες να λένε, ποτέ «στέρφος»– οι έρευνες πλέον αποδεικνύουν πως η συμμετοχή του άνδρα στην υπογονιμότητα αγγίζει το 50%. Πόσοι το γνωρίζουν αυτό;

Η υπογονιμότητα στον άνδρα είναι συνήθως επίκτητη

Το OW επικοινώνησε με τον χειρουργό ουρολόγο-ανδρολόγο Κωνσταντίνο Μακαρούνη, ο οποίος μίλησε για την ανδρική υπογονιμότητα και τις δυνατότητες που έχει ένας άνδρας που διαγιγνώσκεται με αυτήν σήμερα.

– Τι σημαίνει ανδρική υπογονιμότητα και πώς καταλαβαίνει ένας άνδρας ότι μπορεί να αντιμετωπίζει μια τέτοια κατάσταση;

Πρόκειται για την δυσκολία που αντιμετωπίζει ο άνδρας να αναπαραχθεί. Συνήθως θεωρούμε ότι όταν μεσολαβήσει ένα ικανό χρονικό όριο 12 μηνών ελευθέρων επαφών, θα  πρέπει να διερευνηθεί η γονιμότητα του άνδρα.

Η δυσκολία μπορεί να οφείλεται σε παθολογικές παραμέτρους του σπερμοδιαγράμματος, σε λοιμώξεις, στην παρουσία κιρσοκήλης αλλά και σε άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες, όπως στυτική δυσλειτουργία και πρόωρη εκσπερμάτωση.

– Πόσο συχνή είναι η ανδρική υπογονιμότητα συγκριτικά με τη γυναικεία;

Η συμμετοχή του άνδρα στην υπογονιμότητα του ζεύγους συχνά αγγίζει το 50%.

– Είναι κληρονομική ή επίκτητη; Και ποιοι παράγοντες μπορεί να την προκαλούν;

Και τα δύο. Συνήθως είναι επίκτητη, οφειλόμενη στο τρόπο ζωής και στην έκθεσή μας σε ορμονομιμητικούς διαταράκτες μέσω της τροφής, του νερού και του αέρα, αλλά σπάνια οφείλεται σε κληρονομικά ή συγγενή αίτια, όπως κληρονομούμενες καρυοτυπικές ανωμαλίες.

Ο ουρολόγος-ανδρολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Μακαρούνης

– Υπάρχει τρόπος η γονιμότητα ενός άνδρα να επανέλθει ή έστω να αυξηθεί; Πώς καθοδηγείτε, δηλαδή, έναν άνδρα που μόλις έμαθε ότι ίσως δεν καταφέρει να αποκτήσει παιδί;

Όλοι οι άνδρες θα πρέπει από νεαρή ηλικία να φροντίζουν και να παρακολουθούν την γονιμότητά τους, γιατί σήμερα γνωρίζουμε την προοδευτική διαταραχή της όσο τα προβλήματα παραμένουν αδιάγνωστα και άλυτα. Για την πιθανή αντιστροφή, ενδυνάμωση και μεγιστοποίηση του γονιμοποιητικού δυναμικού κάθε άντρα τονίζω ότι θα πρέπει πρώτα να τεθεί η σωστή διάγνωση από τον ειδικό ουρολόγο-ανδρολόγο και εν συνεχεία να σχεδιαστεί μια εξατομικευμένη αγωγή για τον καθένα. Το μοντέλο «μία θεραπεία για όλους» πρέπει να εγκαταλειφθεί και ο άνδρας να αποκτήσει τον γιατρό του. Έτσι, όμως, θα πρέπει και οι γιατροί να γίνουν αντίστοιχα συνοδοιπόροι που θα προσφέρουν βοήθεια σε κάθε αναγκαίο επίπεδο.

– Αυξάνονται τα προβλήματα γονιμότητας με την πάροδο των ετών;

Ναι, αυξάνονται με την ηλικία. Πρώτον, γιατί σταδιακά υποβαθμίζεται η ποιότητα του σπέρματος λόγω της συνεχιζόμενης έκθεσης στους ίδιους επιβαρυντικούς παράγοντες (π.χ. κιρσοκήλη), ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η επιδιορθωτική ικανότητα των κυττάρων μας, με συνέπεια να αυξάνεται κατακόρυφα ο αριθμός των κυττάρων με πολλαπλά σπασίματα στο DNA, μειωμένη ανθεκτικότητα στο οξειδωτικό στρες.

Δεν θα μπορούσαμε να τραβήξουμε μια ξεκάθαρη ηλικιακή γραμμή, αλλά ας κρατήσουμε στο μυαλό μας ότι το νωρίτερο είναι το καλύτερο. Τώρα, επειδή κοινωνικά διατηρούμε την ελευθερία στην επιλογή του χρόνου της αναπαραγωγής μας, θα συμβούλευα να παρακολουθούμε και να φροντίζουμε την γονιμότητά μας από νωρίς, ώστε να περιορίσουμε τις δυσάρεστες εκπλήξεις.

– Υπάρχουν κίνδυνοι για το έμβρυο όταν ένας άνδρας αποκτά παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία; Ποια θα λέγαμε ότι είναι η ενδεδειγμένη ηλικία;

Οι κίνδυνοι αφορούν και την ίδια την κύηση, αλλά εξαρτώνται και από την ηλικία της μητέρας. Σε κάθε δεκαετία, κυρίως μετά τα 40 έτη του άνδρα, αυξάνεται ο κίνδυνος παλίνδρομων κυήσεων και αποβολών, αλλά και κάποιων προβλημάτων μετά τη γέννηση του τέκνου.

iStock

– Να κάνω και μία λίγο "κίτρινη" ερώτηση; Γνωρίζουμε ότι ο άνδρας καθορίζει το φύλο του εμβρύου. Υπάρχει τρόπος να παρέμβει κάπως φυσικά σε αυτό; Π.χ. ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διατροφή;

Η αλήθεια είναι πως πολλά ακούγονται σχετικά και πάντα κάποιος στην παρέα θα έχει να διηγηθεί ένα «γιατροσόφι». Θα ήθελα να τονίσω, όμως, ότι εάν διαταραχθεί η ποσοστιαία αναλογία-ισορροπία μεταξύ των φύλων που έχει προβλέψει η φύση, θα κινδύνευε να διαταραχθεί σχετικά και ο ρυθμός αναπαραγωγής μας, που τελικά θα οδηγούσε κατά πάσα πιθανότητα στην εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους. Συνιστώ να αφήσουμε την εξέλιξη τόσων αιώνων να πράξει ανενόχλητη.

– Τι συμβουλές θα δίνατε σε έναν νέο άνδρα που θέλει να γίνει πατέρας;

Να επισκεφθεί τον ουρολόγο του από τα 18 έτη και να τον ρωτήσει σχετικά. Να διερευνήσει την εν δυνάμει γονιμότητά του και –γιατί όχι;– να καταψύξει το δείγμα του στη δυνητικά καλύτερη χρονική στιγμή! Μέχρι τότε, καλό είναι να προσέχει τη διατροφή του και να αφαιρέσει τις επεξεργασμένες τροφές, να αποφύγει κάθε μορφής καπνίσματος και την έκθεση στις ακτινοβολίες.