ΤΙ ΘΑ ΕΛΕΓΕ ΕΝΑΣ TOP ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΑΣΘΕΝΗ ΠΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΗΚΕ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ;

Ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και χειρουργός, κ. Ευάγγελος Φελέκουρας, μιλά στο OW για όσα πρέπει να γνωρίζουμε σήμερα για τον καρκίνο στο πάγκρεας, ο οποίος υπολογίζεται τις επόμενες δεκαετίες να είναι ο πρώτος ή δεύτερος σε συχνότητα.

Ο κ. Ευάγγελος Φελέκουρας, καθηγητής χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Παν. Αθηνών Δ/ντής της Α Χειρουργικής Κλινικής στο Λαϊκό Νοσοκομείο με ειδίκευση στη Χειρουργική Ήπατος Παγκρέατος Χοληφόρων, είναι από τους γιατρούς που δεν θέλεις να πρέπει να συναντήσεις, κι όμως νιώθεις απερίγραπτη ανακούφιση που υπάρχουν. Έτσι συνέβη και στην οικογένειά μου όταν χρειάστηκε πολλά χρόνια πριν. Ήταν, λοιπόν, ο πρώτος άνθρωπος που σκέφτηκα ότι θα πρέπει να μιλήσει στο OW όταν, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Παγκρέατος, αναρωτηθήκαμε τι θα πρέπει να γνωρίζει κανείς προκειμένου να προλάβει ή και να αντιμετωπίσει, αν χρειαστεί, αυτόν τον τόσο ύπουλο τύπο καρκίνου.

Τον συνάντησα ένα μεσημέρι στο Νοσοκομείο Λαϊκό και συζητήσαμε αρκετή ώρα, τόσο για τη νόσο, όσο και για τα βαθιά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ε.Σ.Υ., τα οποία δυσκολεύουν τους ασθενείς που υποφέρουν από σοβαρά ζητήματα υγείας, για να καταλήξουμε, όμως, σε αυτό που μας βρίσκει σύμφωνους –θεωρώ– όλους: ότι στο Ε.Σ.Υ. και σε καθηγητές όπως εκείνος θα στραφούμε όταν απειλείται πραγματικά η υγεία και η ζωή μας. Και αυτοί είναι τελικά που θα μας δώσουν λύσεις.

– Υπάρχει πρόληψη για τον καρκίνο του παγκρέατος;

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τα πιο σοβαρά νοσήματα του συγκεκριμένου οργάνου και από αυτά που απαιτούν επίσης σοβαρή αντιμετώπιση. Αυτή δεν αρχίζει με τη θεραπεία τους, αλλά με την πρόληψη, δηλαδή με τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις και τη σωστή διάγνωση. Έπειτα ακολουθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Στη διάρκεια των 30 τελευταίων ετών υπάρχει μεγάλη πρόοδος στη θεραπεία των νοσημάτων αυτών. Εγώ άρχισα την καριέρα μου στην ειδικότητα με μια θνητότητα για οξεία παγκρεατίτιδα στο 80% και τώρα είναι στο 8%. Όταν άρχισα την ειδικότητά μου, εδώ στο Λαϊκό Νοσοκομείο, σαν πρώτη πανεπιστημιακή κλινική της Ελλάδος, οι ασθενείς που θεραπεύονταν από καρκίνο παγκρέατος ήταν ελάχιστοι. Από τότε μέχρι σήμερα έχουμε διανύσει πολύ δρόμο και υπάρχουν στην Ελλάδα αρκετά κέντρα ηπατικής και παγκρεατικής χειρουργικής (γιατί πρόκειται για σύνολο νοσημάτων) που χειρίζονται τους ασθενείς αυτούς με αρκετά μεγάλη επιτυχία.

Κυρίαρχο μέλημα πάντα με αυτούς τους ασθενείς είναι να προλάβουμε την πάθηση στα πρώιμα στάδια. Αυτό δυστυχώς δεν είναι εύκολα κατορθωτό. Γιατί ο καρκίνος του παγκρέατος, παρόλο που αυξάνεται η συχνότητά του, δεν μπορεί να μας δείξει ιδιαίτερα σημεία από πριν. Συνεπώς, κομβικά σημεία είναι η εκπαίδευση των γιατρών σε πολλαπλά επίπεδα, την οποία επιτελούμε κυρίως στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, και οι προληπτικές εξετάσεις για υποψήφιους ασθενείς.

ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ.

Για τον καρκίνο του παγκρέατος όλοι λένε ότι δεν μπορείς να τον προλάβεις. Υπάρχουν, ωστόσο, μερικές κατηγορίες ασθενών που ο θεράπων ιατρός μπορεί να «μυριστεί» τον καρκίνο του παγκρέατος, ζητώντας να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις. Κυρίαρχη εξέταση γι’ αυτές τις παθήσεις είναι η μαγνητική τομογραφία.

Οι περισσότεροι γιατροί, όμως, είτε γενικοί γιατροί είτε απλοί παθολόγοι, χρησιμοποιούν πολλές φορές αξονικές τομογραφίες και συχνά χωρίς σκιαγραφικό. Ο λόγος είναι ότι δεν είναι εύκολο να διαβάσουν μια μαγνητική τομογραφία. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει ποιότητα μαγνητικής τομογραφίας καλύτερη από την αξονική τομογραφία (όσο μπορούν να συγκριθούν οι εξετάσεις) και αρκετούς έμπειρους ακτινοδιαγνώστες που είναι σε θέση να ανιχνεύσουν πρώιμα σημάδια αυτών των παθήσεων.

Το ερώτημα είναι το πότε θα πρέπει να γίνουν αυτές οι εξετάσεις. Σε μερικές κατηγορίες ασθενών (π.χ. όσων έχουν κληρονομικά νοσήματα, π.χ. με BRCA θετικά, σαν την Αντζελίνα Τζολί) ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί την τέταρτη σε συχνότητα νόσο. Ασθενείς που έχουν CA μαστού ή που έχουν άλλες κακοήθειες πρέπει να παρακολουθούνται λίγο πιο συντονισμένα, πιο οργανωμένα, κυρίως στην κοιλιά, με μαγνητικές τομογραφίες.

Παρόλο που η μαγνητική τομογραφία είναι μια πιο ακριβή εξέταση συγκριτικά με μια αξονική τομογραφία, μπορεί να αναδείξει ευρήματα πολύ πιο πρώιμα από ότι μια αξονική τομογραφία.

Σήμερα γίνεται μεγάλη συζήτηση στην Αμερική για το αν η προληπτική ολόσωμη μαγνητική τομογραφία χωρίς σκιαγραφικό είναι η πρέπουσα εξέταση για πολλές από αυτές τις παθήσεις. Γιατί δεν είναι εφικτό να κάνουμε όλοι μαγνητικές τομογραφίες χωρίς σκιαγραφικό; Γιατί τότε τα ταμεία θα πέφτανε έξω. Ρώτησα κάποτε σε ένα συνέδριο: Η βασίλισσα της Αγγλίας έκανε μαγνητική τομογραφία; Βεβαίως και έκανε, πήρα απάντηση. Και γιατί η δική μου η μάνα δεν είναι σαν την βασίλισσα της Αγγλίας, ξαναρώτησα. Αλλά όλοι γέλασαν.

ΟΤΑΝ Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΕΚΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΣΑΦΕΣΤΑΤΗ ΕΝΔΕΙΞΗ ΟΤΙ ΚΑΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ.

Είναι, λοιπόν, στη διακριτική ευχέρεια των γιατρών που παρακολουθούν τους ασθενείς, να ζητήσουν να γίνουν αυτές τις εξετάσεις, γιατί το ταμείο, ειδικά στην Ελλάδα, είναι πιο εύκολα προσβάσιμο απ’ ότι είναι στο εξωτερικό. Συνεπώς, εμείς οι γιατροί δεν βλέπουμε τον λόγο ένας ασθενής, ο οποίος έχει συμπτώματα από το ανώτερο πεπτικό –πόνους, ενοχλήσεις, ίκτερο, απώλεια βάρους– να περιμένει μήνες και να μην κάνει μία –έστω μία– μαγνητική τομογραφία.

Αν, λοιπόν, το σύνολο των γιατρών εκπαιδευτεί, θα μπορούμε πιο εύκολα να βρούμε τους ασθενείς που κινδυνεύουν και να προλάβουμε. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι ασθενείς που έχουν σακχαρώδη διαβήτη. Όταν ο διαβήτης ενός ασθενή εκτρέπεται, και από χάπια μπαίνει σε ινσουλίνη, είναι σαφέστατη ένδειξη ότι κάτι μπορεί να συμβαίνει στο πάγκρεας. Η πιθανότητα να βρούμε  τέτοιους ασθενείς είναι μικρή, όμως αξίζει τον κόπο.

ΑΠΟΔΙΔΟΥΜΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΥΚΟΛΑ ΚΑΙ ΑΒΙΑΣΤΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΟΛΗΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ, ΕΝΩ ΑΝ ΕΙΧΑΜΕ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΡΙΣΚΑΜΕ ΟΤΙ ΚΑΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ.

Δεύτερο παράδειγμα: Σε ένα 60-70% των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος έχει προηγηθεί μία –συνήθως λαπαροσκοπική– χολοκυστεκτομή. Αποδίδουμε συμπτώματα εύκολα και αβίαστα στις παθήσεις της χοληδόχου κύστεως και υποβάλουμε τους ασθενείς σε χολοκυστεκτομή, ενώ πρακτικά αν είχαμε κάνει μία μαγνητική τομογραφία θα βρίσκαμε ότι από κάτω κάτι μπορεί να κρύβεται, κάποια υποψία, ειδικά δε σε αυτούς που έχουν αυξημένη γGT στις εξετάσεις αίματος.

Συνεπώς, έχοντας χοντρικά υπόψιν μας τις δύο κατηγορίες αυτές των ασθενών, συν τα κληρονομικά και τα γενετικά νοσήματα, όπως ασθενείς με BRCA ή και άλλα γονίδια, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την πρόγνωση στο πλαίσιο της πρόληψης. Όσο πιο πρώιμα καταλάβουμε, τόσο πιο γρήγορα ένας ασθενής θα χειρουργηθεί και τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε.

– Δεν είναι, όμως, όλοι οι καρκίνοι στο πάγκρεας θανατηφόροι, σωστά;

Ναι, αν επρόκειτο κανείς να νοσήσει από κάποιο είδος καρκίνου στο πάγκρεας, υπάρχουν τύποι που θα «προτιμούσαμε» να έχουμε. Είναι οι νευρο-ενδοκρινείς όγκοι, οι δεύτεροι πιο συχνοί όγκοι του παγκρέατος. Το Λαϊκό Νοσοκομείο σε συνεργασία με γιατρούς από όλη την Ελλάδα, έχει κέντρο αριστείας της Ε.Ε. γι' αυτούς τους όγκους. Προσωπικά είμαι ένας από τους βασικούς χειρουργούς του από την αρχή λειτουργίας του, υπό την διεύθυνση του καθηγητή ενδοκρινολογίας κ. Γρηγόριου Καλτσά που ασχολείται με αυτούς τους νευραλγικούς τομείς. Τα αποτελέσματα γι' αυτούς τους όγκους είναι πάρα πολύ ικανοποιητικά και συνεχώς βελτιώνονται.

Ενδεικτικά σας λέω ότι αν δεν χειρουργήσουμε έναν ασθενή που έχει νευρο-ενδοκρινή όγκο του παγκρέατος, τότε ο ασθενής έχει μέση διάρκεια ζωής από 7 μέχρι 9 χρόνια σε πρώιμο στάδιο. Αν τον χειρουργήσουμε, το διάστημα αυτό διπλασιάζεται. Και μάλιστα ο ασθενής έχει πολύ καλή ποιότητα ζωής.

– Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά καρκίνου του παγκρέατος τα τελευταία χρόνια;

Τα περιστατικά νευρο-ενδοκρινών όγκων παγκρέατος και άλλες κατηγορίες όγκων, συνεχώς αυξάνονται για πολλούς λόγους. Κυρίαρχος λόγος είναι ότι τους βρίσκουμε πιο συχνά γιατί κάνουμε πιο συχνά αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες. Κατά δεύτερον, ο καρκίνος του παγκρέατος και ειδικά το αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος, η πιο επιθετική μορφή του, είναι σε συνεχή άνοδο τα τελευταία 20-30 χρόνια και αυτό μέχρι τώρα έχει αποδοθεί, χωρίς να είμαστε εντελώς σίγουροι, στην αλλαγή του τρόπου ζωής μας.

Υπάρχει μια άποψη που λέει ότι υπάρχουν πλέον θεραπείες για καρκίνους του συμπλέγματος ήπατος-παγκρέατος-χοληφόρων, όπως αυτούς που σχετίζονται με τις ηπατίτιδες (Β και C) ή για παθήσεις όπως η λιπώδης διήθηση του ήπατος, όμως οι όγκοι αυτοί μοιάζουν να μετατοπίζονται σε συχνότητα προς τον καρκίνο του παγκρέατος και προς το χολαγγειοκαρκίνωμα. Δηλαδή, όσο θεραπεύουμε αυτά τα νοσήματα, τόσο περισσότερους καρκίνους στο πάγκρεας παρατηρούμε. Ίσως γινόμαστε πιο ειδικοί, αλλά αυτή την μετατόπιση τη βλέπουμε συχνά και σε άλλους όγκους και πιθανότατα οφείλεται σε αλλαγή τρόπου ζωής. Υπολογίζουμε πλέον ότι στις επόμενες δεκαετίες ο καρκίνος του παγκρέατος θα γίνει ο πρώτος ή δεύτερος καρκίνος σε θνητότητα. Δηλαδή θα σκοτώνει πολύ περισσότερους ασθενείς απ’ ότι σκοτώνει π.χ. ο καρκίνος του πνεύμονα.

Η ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΟ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ, ΤΟΝ ΠΙΟ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΤΥΠΟ, ΘΕΩΡΟΥΜΕ –ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΠΟΛΥΤΑ ΣΙΓΟΥΡΟΙ– ΟΤΙ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει αρχείο νεοπλασιών ακόμα, ώστε να δούμε ακριβώς την αύξηση, παρόλο που γίνονται προσπάθειες πολυετείς για να συμβεί αυτό. Πάντως, όλα τα στατιστικά δεδομένα και τα προβλεπόμενα δεδομένα για την Ελλάδα δείχνουν πως η καμπύλη αυτή έχει μια άνοδο της τάξης του 30% στη δεκαετία.

Πρώτη αιτία του καρκίνου του παγκρέατος είναι το κάπνισμα και ελπίζουμε ότι η μείωση του καπνίσματος τα τελευταία χρόνια θα βοηθήσει να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, ξέρουμε ότι ο καρκίνος του παγκρέατος κατά 80% εμφανίζεται πρώτη φορά στον οργανισμό μας 12 με 15 χρόνια πριν τον ανακαλύψουμε, από το πρώτο σύμπτωμα, δηλαδή.

ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΣΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΠΡΩΤΟΣ Η' ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΕ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ.

Όταν τον ανακαλύπτουμε κυκλοφορεί ήδη στο αίμα μας και αυτό είναι που κάνει τόσο δύσκολη τη θεραπεία του. Δεν υπάρχει όμως καμία εξέταση που μπορούμε να κάνουμε για να μας πει «Εσύ θα κάνεις καρκίνο παγκρέατος και εσύ όχι». Ακόμα και ο γονιδιακός έλεγχος θα το δείξει σε ένα ποσοστό ασθενών κάτω του 3%.

Το πρόβλημα είναι πότε θα ανιχνευθούν τέτοια γονίδια ώστε να μπορούμε να προλάβουμε αυτούς τους ασθενείς. Άρα, είναι βασική ευθύνη των γενικών γιατρών και των παθολόγων να «μυρίζονται» συμπτώματα. Αυτό βέβαια είναι ακόμα δύσκολο γιατί, όπως είπαμε, δεν υπάρχει εκπαίδευση ούτε των γιατρών ούτε των πολιτών, ώστε να «ψάχνονται» περισσότερο για έναν καρκίνο που παρόλο που τον βρίσκουμε πιο συχνά πλέον, παραμένει σχετικά σπάνιος.

Η δε έρευνα για τον καρκίνο του παγκρέατος δεν φτάνει π.χ. ούτε το 1% της έρευνας για τον καρκίνο του μαστού και γι’ αυτό είναι ακόμα πάρα πολλά αυτά που δεν ξέρουμε για τον εν λόγω καρκίνο. Τα τελευταία χρόνια, όμως, τα Πανεπιστήμια και η βιομηχανία της υγείας όλου του κόσμου –ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αγγλία, στη Γερμανία, στην Κίνα, στην Ιαπωνία– καταλαβαίνουν πλέον ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, και έτσι έχουν δώσει μεγάλη προσοχή στην άνοδο αυτού του καρκίνου. Θεωρώ ότι τα επόμενα 10-20 χρόνια θα έχουμε τα αποτελέσματα αυτού του refunding στην έρευνα για τον καρκίνο του παγκρέατος. Θα δούμε έτσι ότι σιγά-σιγά τα νέα φάρμακα που ανακαλύπτονται.

– Τι σημαίνει σήμερα για τον ασθενή η διάγνωση με αδενοκαρκίνωμα στο πάγκρεας;

Παλιότερα, π.χ. το 2006 που η χημειοθεραπεία ήταν ακόμα στην αρχή της, οι ασθενείς που είχαν αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος, έμπαιναν σε θεραπεία, υποβάλλονταν σε χειρουργική επέμβαση, και είχαν μόνο 9% πιθανότητα μετά το χειρουργείο να ζουν έπειτα από 5 χρόνια. Από τους 100 ασθενείς που θα χειρουργούνταν, δηλαδή, έπειτα από 5 χρόνια θα ζούσαν μόνον οι 9. Αν δεν χειρουργούνταν, θα ζούσαν οι 2 στους 100.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ Ή ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΝΑ ΤΟ 15%, ΑΠΟ 9% ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΠΡΙΝ 20 ΧΡΟΝΙΑ.

Όλα αυτά τα χρόνια οι χειρουργικές επεμβάσεις που εφαρμόζουμε (μελετημένες 100 χρόνια πριν) δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα. Εκείνο που έχει αλλάξει είναι παραλλαγές των ίδιων επεμβάσεων και βέβαια το γεγονός ότι η χημειοθεραπεία δίνει πλέον το δικαίωμα σε περισσότερους ασθενείς να χειρουργούνται, με αποτέλεσμα να βλέπουμε την καμπύλη να βελτιώνεται. Έχουμε φτάσει, λοιπόν, σήμερα να έχουμε πραγματική επιβίωση των ασθενών που φτάνει και ξεπερνά το 15%. Στατιστικά (actuarial survival) το ποσοστό έχει ανέβει στο 20-25%. Υπάρχουν και κατηγορίες ασθενών, που η ζωή ή τα γονίδια τα έφεραν έτσι σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότητα των θεραπειών, ώστε η πενταετής επιβίωση να φτάνει μέχρι και στο 50%. Άρα, σήμερα έχουμε δικαίωμα στην ίαση, όμως δεν ξέρουμε ποιος θα ζήσει.

Υπάρχουν κατηγορίες ασθενών που με μεταστάσεις μπορούν να φθάσουν στα πέντε χρόνια. Γιατί; Γιατί πλέον σχεδόν όλες οι πανεπιστημιακές κλινικές έχουν ήδη πρωτόκολλα ασθενών και για μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος.

Και υπάρχουν και άλλες θεραπείες σήμερα οι οποίες, σε συνδυασμό με την χημειοθεραπεία, αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής αυτών των ασθενών. Όλα αυτά τα δεδομένα, βέβαια, είναι ακόμα θολά ως μια ολοκληρωμένη διαδικασία για τον απλό ασθενή. Όμως σαφέστατα η πραγματική επιβίωση των ασθενών με αδενοκαρκίνωμα έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια χάρη στις χημειοθεραπείες και στα πιο μελετημένα και αποτελεσματικά χειρουργεία.

– Παρόλα αυτά, συνεχίζει στο μυαλό μας ο καρκίνος του παγκρέατος να θεωρείται καταδίκη.

Ναι, είναι μια πάθηση την οποία δεν θέλουμε να έχουμε γιατί είναι δύσκολη, με την έννοια ότι είναι μια ταλαιπωρία. Δεν είναι μια πάθηση που κάναμε χημειοθεραπεία και πήγαμε σπίτι μας και ό,τι είναι να γίνει θα γίνει. Θα κάνουμε πυρετούς, θα πάμε πολλές φορές να κάνουμε μαγνητικές κλπ. Όμως, με την ολοκλήρωση των θεραπειών έρχεται η λύτρωση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανθρωποκεντρική και όχι η ιατροκεντρική προσέγγιση της άσκησης της κλινικής ιατρικής, έχει δύο κυρίαρχα ζητούμενα: Το πρώτο είναι η μακροημέρευση των ασθενών και το δεύτερο είναι η ποιότητα αυτής της μακροημέρευσης. Και τα δύο είναι αλληλένδετα. Και θεωρητικά η μακροημέρευση προηγείται της ποιότητας. Όμως, αν ρωτήσεις έναν ασθενή ή έναν γιατρό που ασχολείται με αυτά, θα σου πει ότι τελικά είναι η ποιότητα που προηγείται της μακροημέρευσης. Συνεπώς για εμάς σκοπός είναι μια μακρά ζωή με καλή ποιότητα και με τελικό σκοπό την ίαση.

Αυτό που θα έλεγα, πάντως, σε έναν ασθενή που μόλις διαγνώστηκε με καρκίνο στο πάγκρεας και πρόκειται να υποβληθεί σε κάποια μορφή θεραπείας για τη νόσο αυτή, είναι να απευθυνθεί σε νοσοκομεία που να είναι οργανωμένα κέντρα χειρουργικής ήπατος-παγκρέατος. Για να υπάρξουν αυτά τα κέντρα είναι προαπαιτούμενο να έχουν γαστρεντερολόγους, ηπατολόγους, καλούς ακτινοδιαγνώστες, πολλούς και καλούς αναισθησιολόγους και άλλους γιατρούς, εντατική θεραπεία και εξειδικευμένους γιατρούς στη χειρουργική αυτή. Όταν χειρουργούμαστε, λοιπόν, σε κέντρο υψηλού όγκου έχουμε πολλά πλεονεκτήματα όπως: χαμηλή νοσηρότητα και θνητότητα και διαδικασίες που είναι πιο γρήγορες από ότι είναι από όταν πηγαίνουμε σε έναν ανεξάρτητο γιατρό.

Αυτά τα κέντρα σήμερα στην Ελλάδα και σε συστήματα υγείας άλλων χωρών, βασανίζονται από την έλλειψη κρεβατιών και γενικώς υποδομών και νοσηλευτικής φροντίδας, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να ολοκληρώσουν όλον αυτόν τον όγκο περιστατικών. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αρκετά στα οποία μπορούν οι ασθενείς να απευθυνθούν τόσο στον ιδιωτικό τομέα –όπου υπάρχει βέβαια το πρόβλημα του κοστολογίου– όσο και στον δημόσιο τομέα, όπου υπάρχει πρόβλημα με την ουρά αναμονής. Σε κάθε περίπτωση, στις κλινικές αυτές θα υπάρξει η καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση.

Πολλές φορές σήμερα στην Ελλάδα οι γιατροί αναγκάζονται να υπερβαίνουν τις αντοχές τους, να πιέζουν το σύστημα και το νοσηλευτικό προσωπικό με συνέπεια διάφορα προβλήματα. Δεν είναι παράδοξο να βλέπουμε ασθενείς να χειρουργούνται και απογεύματα και νύχτες και σαββατοκύριακα. Αυτό είναι ένας πρόβλημα που η διοίκηση του δικού μας Ε.Σ.Υ. θα πρέπει να καταλάβει και να διορθώσει άμεσα, γιατί χρειαζόμαστε νοσηλευτικό προσωπικό ώστε τα χειρουργεία μας και τα ογκολογικά τμήματα να δουλεύουν σωστά.

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ! ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΡΑ, ΜΕ ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ.

Δύσκολο, αλλά υπάρχουν τρόποι και οι τρόποι βγαίνουν από τις μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις έρχονται με διάλογο, διαβούλευση, συναίνεση και αλήθειες και όχι με κραυγές όπως «καταρρέει το Ε.Σ.Υ.». Από τότε που θυμάμαι καταρρέει, αλλά είναι ακόμα εδώ, δυνατό, αλλά με προβλήματα, όπως κάθε σπίτι, κάθε οικογένεια, κάθε κράτος, κάθε κοινωνία.

Κλείνοντας, όμως, θα σας έλεγα και κάτι ακόμα: Αισιοδοξία! Κάθε μέρα είναι μία νέα μέρα, με νέες προοπτικές. Ας την υποδεχόμαστε με θετική διάθεση και ας απολαμβάνουμε την κάθε της στιγμή χωρίς να σκεφτόμαστε για πόσο ακόμα θα διαρκέσει μια ταλαιπωρία. Ο γιατρός σας θα είναι δίπλα σας.

Η ζωή μας είναι μια καβαφική διαδρομή, τα πανιά τα φυσάνε οι υπέρτατες δυνάμεις που έχουμε: Ο Θεός, η Επιστήμη και κυρίως, εμείς οι ίδιοι. Όλοι αυτοί μας βλέπουν με αγάπη και κυρίως ο εαυτός μας. Ας χαμογελάσουμε και ας τους εμπιστευθούμε, θα μας πάνε σε ήρεμα λιμάνια.