TIPS ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΤΙΣ 7 ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ

Ο χειμώνας φέρνει μαζί του μια καταιγίδα παθογόνων και αναπνευστικών λοιμώξεων. Kρυολόγημα, γρίπη, COVID-19, RSV και κοκκύτης περιμένουν μεταξύ άλλων στη γωνία, γι' αυτό διάβασε τον μίνι οδηγό αντιμετώπισης των ασθενειών που θα μας ταλαιπωρήσουν τους επόμενους μήνες.

Η θερμοκρασία πέφτει, η κυκλοφορία των ιών αυξάνεται, οι έξοδοι γίνονται σε (συνωστισμένους) κλειστούς χώρους. Κάποιος φτερνίζεται στη δουλειά, κάποια βήχει στο λεωφορείο και κάπως έτσι αρχίζει το ύποπτο κάψιμο στον λαιμό ή η ανεξήγητη καταρροή. Πριν προλάβεις να σκεφτείς πως κάτι σε γυροφέρνει, έχεις κρεβατωθεί από απροσδιόριστη λοίμωξη κι έχεις για χορηγό βιομηχανία χαρτικών. Άλλωστε, κι ο καιρός δεν είναι φίλος· ο ψυχρός, ξηρός αέρας μειώνει την ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος να απομακρύνει τα διάφορα παθογόνα.

Είναι κρυολόγημα ή μήπως COVID; Να πάρω φάρμακα ή δεν έχει νόημα; Και πότε μπορώ να δω φίλους και γνωστούς ή να επιστρέψω στη δουλειά χωρίς τον κίνδυνο να τους κολλήσω; Λίγο πριν μπει για τα καλά ο χειμώνας, το κορυφαίο νοσοκομείο των ΗΠΑ "Johns Hopkins" αποφάσισε να προετοιμάσει το κοινό με έναν μίνι οδηγό για τις αναπνευστικές λοιμώξεις της χειμερινής περιόδου. Ο γιατρός Δρ Michael Albert κατέγραψε όσα πρέπει να γνωρίζουμε – διάβασέ τα παρακάτω με την απαιτούμενη προσαρμογή στα εγχώρια και ευρωπαϊκά δεδομένα.

Κοινό κρυλόγημα

Το κρυολόγημα είναι η πιο ελαφριά περιπέτεια για το αναπνευστικό, στην οποία θα σε βάλει κάποιος από τους 200 και παραπάνω ιούς που το προκαλούν, με πρώτους τους ρινοϊούς (έως και 80% των φθινοπωρινών κρουσμάτων). Είναι κυριολεκτικά κοινό, καθώς αποτελεί τον συχνότερο λόγο απουσίας από τη δουλειά.

• Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν καταρροή, ξηρό λαιμό, φτέρνισμα, ήπιο πυρετό και κόπωση.
• Δεν υπάρχει θεραπεία, οπότε υπομονή και ανακούφιση με αποσυμφορητικά, αντιισταμινικά, παστίλιες για τον λαιμό, ξεκούραση και πολλά υγρά.
• Η μεταδοτικότητα διαρκεί περίπου μία εβδομάδα.

Υπάρχουν πάνω από 200 ιοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. iStock

Γρίπη

Κάθε χρόνο, έως και 1 στους 5 Ευρωπαίους θα περάσει γρίπη, που εκτιμάται ότι ευθύνεται για περίπου 27.600 θανάτους τον χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών (88%).

• Η γρίπη θα ξεκινήσει δυναμικά, με υψηλό πυρετό, εξάντληση, μυϊκούς πόνους, κεφαλαλγία, βήχα και ίσως ερεθισμένο λαιμό.
• Θέλει ξεκούραση, πολλά υγρά και ανακούφιση των αναπνευστικών συμπτωμάτων με φάρμακα. Για σοβαρές περιπτώσεις ή άτομα υψηλού κινδύνου, συστήνεται η λήψη αντιικών όπως η οσελταμιβίρη, αποτελεσματικότερη αν ξεκινήσει εντός 48 ωρών από τα πρώτα συμπτώματα.
• Προλαβαίνεις ακόμα να κάνεις τον αντιγριπικό εμβολιασμό, όπως συστήνει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
• Επιστροφή στον έξω κόσμο τουλάχιστον 5 μέρες μετά τα πρώτα συμπτώματα και 24 ώρες αφότου φύγει τελείως ο πυρετός.

COVID-19

Παρότι η οξεία φάση της πανδημίας έχει περάσει, η COVID-19 εξακολουθεί να κυκλοφορεί σε όλο τον κόσμο και στην Ευρώπη. Από την αρχή της πανδημίας, έχουν καταγραφεί σχεδόν 282 εκατ. κρούσματα και 2,3 εκατ. θάνατοι στo ευρωπαϊκό σκέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) Την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου 2025, 131 άνθρωποι με κορωνοϊό χρειάστηκαν νοσηλεία στην Ελλάδα.

• Τα συμπτώματα ποικίλλουν. Κάποιοι έχουν πονόλαιμο, συμφόρηση και βήχα  ή καταρροή και πυρετό ή ρίγη. Άλλοι εκδηλώνουν ανοσμία και αγευσία, δύσπνοια ή πόνους στο σώμα. Είναι πιθανές και οι στομαχικές διαταραχές, η διάρροια ή ο εμετός.
• Τις περισσότερες φορές περνά με υπομονή, πολλά υγρά και αντιπυρετικά. Για άτομα αυξημένου κινδύνου, δίνεται το φάρμακο νιρματρελβίρη-ριτοναβίρη, που μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών, ενώ συστήνεται ο εμβολιασμός σύμφωνα με το εμβολιαστικό πρόγραμμα.
• Η επιστροφή στην εργασία και τις κοινωνικές επαφές συνιστάται μετά από ένα 24ωρο χωρίς πυρετό, με σύσταση για χρήση μάσκας όσο υπάρχουν συμπτώματα.

Υπομονή, αντιπυρετικά και πολλά υγρά μέχρι να περάσει μια ίωση. iStock

Aναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)

Γύρω στα 250.000 παιδιά θα μπουν νοσοκομείο λόγω λοίμωξης με RSV στην Ευρώπη. Στους ενήλικες, οι νοσηλείες κυμαίνονται σε περίπου 160.000 τον χρόνο, 92% εκ των οποίων αφορούν άτομα άνω των 65. Η ίωση είναι επικίνδυνη για βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα και ανοσοκατεσταλμένους.

• Τα συμπτώματα παραπέμπουν σε κρυολόγημα, με καταρροή, δέκατα, μειωμένη όρεξη και φτέρνισμα.
• Υπάρχουν δύο εμβόλια για ενήλικες άνω των 60 ετών και για εγκύους (που προφυλάσσει και τα βρέφη έως τους πρώτους μήνες ζωής), καθώς και μονοκλωνικά αντισώματα για νεογέννητα.
• Το παιδί επιστρέφει στο σχολείο 3-8 μέρες από την ημέρα της μόλυνσης, αλλά μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες αν το ανοσοποιητικό του είναι αδύναμο.

Βρογχίτιδα

Στο 90% των περιπτώσεων, η οξεία βρογχίτιδα είναι επακόλουθο κρυολογήματος ή γρίπης και πολύ σπάνια οφείλεται σε βακτήρια όπως το Mycoplasma pneumoniae. Ο βήχας μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες και είσαι δυνατός υποψήφιος/α αν καπνίζεις ή έχεις αλλεργίες, ρινίτιδα, κρεατάκια, υπερτροφικές αμυγδαλές.

• Ξηρός βήχας που γίνεται παραγωγικός, πόνοι στο σώμα, ρίγη, πονοκέφαλος, καταρροή, πονόλαιμος, δύσπνοια και μάτια που τρέχουν είναι συνήθη συμπτώματα.
• Φροντίζεις για ξεκούραση, έναν υγραντήρα, σιρόπι για τον βήχα, παυσίπονα. Συνήθως η βρογχίτιδα περνάει μόνη της, αλλά αν εξελιχθεί σε πνευμονία χρειάζονται αντιβιοτικά, καθώς υπάρχει ενδεχόμενο βακτηρίου.
• Συνήθως διαρκεί 2 εβδομάδες, όμως ο βήχας μπορεί να κρατήσει έως 2 μήνες. Όταν περάσουν οι πρώτες μέρες της λοίμωξης, που μεταδίδεις εύκολα, και νιώσεις αρκετά καλά, μπορείς να επιστρέψεις σε γραφείο και κοινωνικές επαφές.

Η ιογενής πνευμονία είναι λιγότερο μεταδοτική, αλλά καλύτερα να περιμένεις να υποχωρήσει τελείως ο πυρετός πριν δεις κόσμο. iStock

Πνευμονία

Είναι η λοίμωξη των πνευμόνων κατά την οποία οι κυψελίδες γεμίζουν με πύον και υγρό, δυσκολεύοντας την αναπνοή. Προκαλείται συνήθως από ιούς, βακτήρια ή μύκητες και εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα με εξασθενημένο οργανισμό.

• Τα συμπτώματα είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά: πυρετός, εφίδρωση, ρίγη, βήχας με φλέματα, πόνος στο στήθος που χειροτερεύει με την ανάσα ή τον βήχα, ταχύπνοια και αυξημένοι σφυγμοί, δυσκολία στην αναπνοή, μειωμένη όρεξη, σύγχυση (κυρίως στους ηλικιωμένους).
• Η ιογενής πνευμονία θέλει ξεκούραση, πολλά υγρά, καλή διατροφή, ενώ η βακτηριακή αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σε 1-3 εβδομάδες.
• Στην βακτηριακή, μπορείς να επιστρέψεις στην κανονικότητα μετά από 48 ώρες με αντιβιοτικά. Η ιογενής είναι λιγότερο μεταδοτική, αλλά καλύτερα να περιμένεις να υποχωρήσει τελείως ο πυρετός.

Κοκκύτης

Ο κοκκύτης έκανε δυναμική επανεμφάνιση στην Ευρώπη, λόγω μειωμένων εμβολιασμών. Το 2023 αναφέρθηκαν πάνω από 25.000 κρούσματα, ενώ μέχρι τον Μάρτιο του 2024 ξεπέρασαν τα 32.000, αύξηση δεκαπλάσια σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Ο ΕΟΔΥ ανέφερε 959 κρούσματα κοκκύτη στην Ελλάδα το διάστημα 2004-2024, με τα 440 μόνο το 2024.

• Ξεκινά σαν κοινό κρυολόγημα και εξελίσσεται σε έντονο παροξυσμικό βήχα, που συνοδεύεται από ένα χαρακτηριστικό βουητό κατά την εισπνοή. Μπορεί να συνυπάρχουν πυρετός, φτέρνισμα, καταρροή, δακρύρροια.
• Επειδή είναι βακτηριογενής λοίμωξη, χρειάζεται έγκαιρη έναρξη αντιβιοτικής αγωγής για να υποχωρήσουν η λοίμωξη και η μεταδοτικότητα. Φρόντισε για ζέστη, άφθονα υγρά και αποφυγή καπνού ή σκόνης.
• Μετά από 5 ημέρες με αντιβίωση, οπότε δεν θα μεταδίδεις εύκολα, μπορείς να ξαναβγείς στον κόσμο.