ΚΟΚΚΙΝΟ VS ΛΕΥΚΟ ΚΡΑΣΙ: ΩΦΕΛΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ;

Συνδέεται πράγματι το κρασί με οφέλη για την υγεία; Είναι όντως πιο υγιεινό το κόκκινο από το λευκό; Όχι και όχι, λένε τώρα οι ειδικοί και εξηγούν.

Υπάρχουν κάποια εδώδιμα που, όπως έχει αποδείξει η ιστορία, δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψουν και το κρασί είναι οπωσδήποτε ένα από αυτά. Το «δώρο των θεών» σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, ένα σύμβολο πολιτισμού αλλά και ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση της λύπης και της θλίψης, όπως έλεγε ο Σοφοκλής, συχνά συνδέθηκε με οφέλη για την υγεία.

Ειδικά το κόκκινο κρασί θεωρείτο για χρόνια ότι μπορεί να παίζει κάποιον προστατευτικό ρόλο στην καρδιά, κυρίως λόγω της αντιοξειδωτικής δράσης του, ενώ είχε βρεθεί ότι πιθανώς να προλαμβάνει κάποιες ασθένειες, μεταξύ των οποίων και τον καρκίνο. Το λευκό κρασί, από την άλλη, είχε φανεί ότι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης («καλή» χοληστερόλη), να βελτιώσει την ελαστικότητα των αιμοφόρων αγγείων και να έχει αντιφλεγμονώδη δράση.

Όλα αυτά τα πολύ ενθαρρυντικά για τους λάτρεις του κρασιού στοιχεία προέρχονται από έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν, οι οποίες δεν αμελούν να τονίσουν ότι μπορεί να έχει οφέλη μόνο αν η κατανάλωσή του γίνεται με μέτρο. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια νέα στοιχεία έρχονται να καταρρίψουν τα παλιά.

Τον Ιανουάριο του 2025, μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients και συνέθεσε δεδομένα από 42 μελέτες παρατήρησης, στο πλαίσιο των οποίων συμμετείχαν πάνω από 96.000 εθελοντές, δεν κατέληξε σε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο. Για την ακρίβεια, ένα από τα συμπεράσματα ήταν ότι η κατανάλωση αλκοόλ κάθε είδους αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο.

Τα στοιχεία αυτά πάνε «χέρι-χέρι» με την ανακοίνωση που εκδόθηκε από το γραφείο του Γενικού Χειρουργού των ΗΠΑ στις αρχές της ίδιας χρονιάς, η οποία είχε στόχο να προειδοποιήσει τους Αμερικανούς καταναλωτές ότι το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο. Όπως αναφέρει ο Dale Shepherd, ογκολόγος της Cleveland Clinic, «περίπου 100.000 περιστατικά καρκίνου κάθε χρόνο μπορούν να συνδεθούν με την κατανάλωση αλκοόλ. Κάθε φορά, λοιπόν, που θυμίζουμε στο κοινό τρόπους να αλλάξουν συνήθειες για να μειώσουν τον κίνδυνο για καρκίνο κάνουμε κάτι σημαντικό».

iStock

Λευκό ή κόκκινο κρασί;

Παρόλο που σειρά ερευνητικών μελετών επιβεβαιώνει τη σύνδεση αλκοόλ και καρκίνου γενικά, «υπάρχουν ορισμένες μελέτες μεγάλης κλίμακας που συγκρίνουν το κόκκινο με το λευκό κρασί αναφορικά με τον κίνδυνο για καρκίνο», λέει η Eunyoung Cho, καθηγήτρια δερματολογίας και επιδημολογίας του Brown University Warren Alpert Medical School και μία εκ των συγγραφέων της μετα-ανάλυσης. «Σύμφωνα με αυτές, δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στον κίνδυνο για καρκίνο ανάμεσα στο κόκκινο και το λευκό κρασί συνολικά».

Ωστόσο, υπάρχουν δύο συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες φάνηκε το λευκό κρασί να έχει λίγο μεγαλύτερη σύνδεση:

• Οι ερευνητές βρήκαν ότι η κατανάλωση λευκού κρασιού συνδέεται με 22% αυξημένο συνολικό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.
• Ειδικά αναφορικά με τις γυναίκες, η κατανάλωση λευκού κρασιού συνδέεται με 26% υψηλότερο συνολικό κίνδυνο.

Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί συμβαίνει αυτό, σύμφωνα με την Cho. «Μία πιθανότητα είναι ότι η βαριά κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να συνδέεται με άλλες συμπεριφορές υψηλού ρίσκου, όπως ηλιακό έγκαυμα, σολάριουμ ή ανεπαρκής χρήση αντηλιακού», εξηγεί η ίδια και καταλήγει: «Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε γιατί είναι το λευκό κρασί τόσο βασικός παράγοντας – χρειάζεται σίγουρα παραπάνω έρευνα για να καταλάβουμε τον μηχανισμό πίσω από αυτή τη λειτουργία». Σε κάθε περίπτωση, «καταρρίφθηκε η ιδέα ότι το κόκκινο κρασί είναι πιο υγιεινό από το λευκό».

iStock

Γιατί το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο;

Υπάρχουν πολλοί σχετικοί μηχανισμοί που οι ειδικοί πιστεύουν ότι σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αρχικά, όταν το ήπαρ μεταβολίζει το αλκοόλ, εκκρίνει ένα τοξικό απόβλητο το οποίο ονομάζεται οξική αλδείνη και μπορεί να καταστρέψει το DNA των κυττάρων, συχνά μετατρέποντάς τα σε καρκινογόνα.

Επίσης, το αλκοόλ προκαλεί οξειδωτικό στρες στα κύτταρα, καταστρέφοντας το DNA τους ακόμα περισσότερο.

Και η ορμονική λειτουργία είναι ένα θέμα, αφού ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα των οιστρογόνων, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Αυτό μπορεί να εξηγεί κάποιες από τις διαφορές ανάμεσα στα φύλα ως προς την εμφάνιση καρκίνου.

Σε κάθε περίπτωση, το αλκοόλ φαίνεται να είναι η τρίτη αιτία αποτρέψιμων καρκίνων, μετά το κάπνισμα και την παχυσαρκία, που βρίσκονται στις δύο πρώτες θέσεις και που επίσης αλληλοσυνδέονται. Όπως λέει ο Shepherd, «το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση καρκινογόνων ουσιών από το τσιγάρο. Αν δηλαδή καπνίζεις και πίνεις ταυτόχρονα, τα καρκινογόνα απορροφώνται πιο εύκολα».