ΕΧΕΙΣ ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ ΓΙΑΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΕΙΡΕΣ ΟΠΩΣ ΤΑ «ΦΙΛΑΡΑΚΙΑ» ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ;

Η επιστροφή στις ίδιες σειρές και ταινίες δεν είναι καθόλου τυχαία, αλλά έρχεται να μας προσφέρει στοιχεία που πραγματικά έχουμε ανάγκη.

Έχω δει τόσες φορές τη σειρά Τα φιλαράκια, που πλέον ξέρω τους διαλόγους απέξω. Κάποιος άλλος μπορεί να πει το ίδιο για την ελληνική τηλεοπτική σειρά Κωνσταντίνου και Ελένης. Το βέβαιο είναι πως πολλοί από εμάς επιστρέφουμε ξανά και ξανά στις ίδιες σειρές, ταινίες ή βιβλία.

Ενώ η ανακάλυψη μιας νέας σειράς ή ταινίας μπορεί να είναι συναρπαστική, γιατί αφιερώνουμε τόσο χρόνο σε ιστορίες που ήδη γνωρίζουμε πώς εξελίσσονται και πώς τελειώνουν; Η πιο απλή απάντηση είναι ότι το απολαμβάνουμε. Οι λόγοι για τους οποίους τις αγαπήσαμε την πρώτη φορά που τις είδαμε εξακολουθούν να υφίστανται. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: η επανάληψη μπορεί να είναι υγιής, διασκεδαστική και, πολλές φορές, θεραπευτική.

Οι γνώριμες σειρές ικανοποιούν συναισθηματικές μας ανάγκες

Όταν βλέπουμε ξανά μια αγαπημένη σειρά, ξέρουμε τι να περιμένουμε. Γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί η ιστορία και –ακόμη πιο σημαντικό– γνωρίζουμε πώς θα μας κάνει να νιώσουμε στο τέλος. Γι' αυτό και επιλέγουμε συχνότερα να ξαναδούμε κωμωδίες, αντί για δράματα ή τραγωδίες.

Κάτι νέο κρυμμένο στο παλιό

Σε κάθε επανάληψη, ανακαλύπτουμε κάτι καινούριο μέσα στην ήδη γνωστή πλοκή. Μπορεί να προσέξουμε λεπτομέρειες που είχαμε προσπεράσει ή μικρές αποχρώσεις στις αλληλεπιδράσεις των χαρακτήρων. Η επιλεκτική προσοχή και οι περιορισμοί της ανθρώπινης μνήμης μάς επιτρέπουν να βλέπουμε το οικείο με μια φρέσκια ματιά.

Aldercy Carling-Alamy-Visualhellas.gr

Σταθερότητα και ασφάλεια

Το να βλέπουμε την ίδια σειρά ξανά και ξανά μας δίνει μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας. Όταν ξέρουμε τι θα συμβεί, όταν δεν μας αγχώνει η επόμενη σκηνή, νιώθουμε ένα είδος τάξης, ειδικά σε περιόδους που όλα μοιάζουν αβέβαια και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τίποτα στη ζωή μας.

Το φαινόμενο της «απλής έκθεσης»

Κι ερχόμαστε στο λεγόμενο «mere exposure effect». Τι θα πει αυτό; Ότι όσο περισσότερο εκτιθέμεθα σε κάτι, τόσο περισσότερο μας αρέσει. Ας φέρουμε στο νου μας τι συμβαίνει όταν ακούμε το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά. Καταλήγουμε να μας αρέσει και να το σιγοτραγουδάμε. Το ίδιο ισχύει και για τις σειρές. Όσο περισσότερο τις βλέπουμε, τόσο πιο οικείες τις νιώθουμε.

Η ελάχιστη προσπάθεια

Όταν γνωρίζουμε την ιστορία, το μυαλό μας μπορεί και χαλαρώνει χωρίς να χαθεί η ψυχαγωγική πλευρά της δραστηριότητας αυτής. Το να επιλέγουμε τον «ευκολότερο» δρόμο για να διασκεδάσουμε δεν είναι πάντα θέμα τεμπελιάς, αλλά κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, που μας επιτρέπει να εξοικονομούμε ενέργεια. Κάποιες μέρες, αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε.

ΤΟ ΝΑ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΕΙΡΑ ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ ΜΑΣ ΔΙΝΕΙ ΜΙΑ ΑΙΣΘΗΣΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΕΙΔΙΚΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΠΟΥ ΟΛΑ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΑΒΕΒΑΙΑ.

Μια θεραπευτική νοσταλγία

Οι παλιές ταινίες μάς επιστρέφουν σε εποχές που αγαπάμε (όπως και τα τραγούδια περασμένων δεκαετιών). Μέσα από αυτές δεν ζούμε μόνο την πλοκή, αλλά και τις δικές μας μνήμες γύρω από αυτήν. Μπορεί, για παράδειγμα, να θυμηθούμε με ποιον ήμασταν όταν τις πρωτοείδαμε και τις συζητήσεις που κάναμε τότε.

Το παράδοξο της επιλογής

Ο ψυχολόγος Barry Schwartz κατέγραψε το λεγόμενο «paradox of choice», το φαινόμενο δηλαδή ότι όσο περισσότερες επιλογές έχουμε, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να επιλέξουμε. Με άλλα λόγια, οι πάρα πολλές επιλογές μπορεί στην πραγματικότητα να περιορίσουν την ελευθερία μας. Έτσι, όταν οι διάφορες πλατφόρμες streaming κατακλύζονται από περιεχόμενο, χάνουμε πολύ χρόνο στην προσπάθεια να βρούμε κάτι που μας αρέσει, κουραζόμαστε από το ψάξιμο και τελικά επιλέγουμε κάτι γνώριμο.

Βλέποντας τις ίδιες σειρές δημιουργούμε μονομερείς σχέσεις

Καθώς εξοικειωνόμαστε με τους χαρακτήρες, δημιουργούμε τις λεγόμενες παρακοινωνικές σχέσεις μαζί τους, που είναι μονόπλευρες αλλά συναισθηματικά ικανοποιητικές. Αυτοί οι «φίλοι» μάς προσφέρουν σταθερότητα, προβλεψιμότητα και μια αίσθηση οικειότητας. Μέσω αυτών μπορεί να συνδεθούμε και με άλλους ανθρώπους που αγαπούν τα ίδια προγράμματα.

Chris Bardgett-Alamy-Visualhellas.gr

Συνειδητοποίηση της προσωπικής μας εξέλιξης

Όταν ξαναβλέπουμε μια ταινία, τη βλέπουμε... αλλιώς. Όχι επειδή άλλαξε η ταινία, αλλά επειδή έχουμε αλλάξει εμείς. Με τα χρόνια, με την εμπειρία, παρατηρούμε διαφορετικά πράγματα και συχνά καταλαβαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας.

Ξαναβλέπουμε μια σειρά γιατί μας ικανοποιεί το τέλος

Ένα άσχημο τέλος μπορεί να «χαλάσει» ολόκληρη την εμπειρία μιας ταινίας. Όμως, με τις γνώριμες σειρές και τις ταινίες που βλέπουμε ξανά και ξανά δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Το τέλος είναι προβλέψιμο, παρ' όλα αυτά ικανοποιητικό. Επίσης, μας επιτρέπει να απολαύσουμε τη διαδρομή χωρίς αγωνία για το τι θα συμβεί.