ΤΙ ΚΡΥΒΕΙ Η ΧΡΟΝΙΑ, ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΖΑΛΑΔΑ;

Αν αισθάνεστε επίμονη ζαλάδα, αλλά οι εξετάσεις σας βγαίνουν καθαρές και οι γιατροί σηκώνουν τα χέρια ψηλά, ήρθε η ώρα να μάθετε τι είναι το PPPD ή αλλιώς επίμονη ζάλη ορθοστατικής αντίληψης.

Πόσα και πόσα υπαρκτά προβλήματα υγείας δεν έχουν αποδοθεί κατά καιρούς στη φαντασία και (ακόμη χειρότερα) στην ψυχολογία των ασθενών;

Οι ημικρανίες, οι επίμονες κράμπες περιόδου, οι μυοσκελετικοί πόνοι, η κατάθλιψη, ακόμη και η ελλειμματική προσοχή είναι ορισμένες από τις διαταραχές που, με την πρόοδο της ιατρικής, αρχίζουν να παίρνουν τη θέση που τους αξίζει.

Μία από αυτές είναι και η χρόνια, ανεξήγητη ζαλάδα, η αίσθηση μιας επίμονης αστάθειας και ενδεχομένως ναυτίας, που έχουν ορισμένοι άνθρωποι στην όρθια, συνηθέστερα, στάση.

Τα συμπτώματά τους δεν «εντοπίζονται» στον διαγνωστικό έλεγχο, ούτε μπορεί να διακρίνει ο γιατρός κατά την κλινική εξέταση, γι' αυτό και για πολλά χρόνια αποδίδονταν στη φαντασία των ασθενών.

Τι ξέρουμε για τη χρόνια, ανεξήγητη ζαλάδα;

Τώρα, όμως, η χρόνια, ανεξήγητη ζαλάδα έχει επίσημο όνομα που δικαιολογεί και εξηγεί όλα όσα αισθάνονται οι ασθενείς: Επίμονη ζάλη ορθοστατικής αντίληψης ή όπως είναι ευρέως γνωστή Persistent (επίμονη), Postural-Perceptual (στάσης αντίληψης), Dizziness (ζάλη).

iStock

Οι λέξεις που συνθέτουν το όνομα PPPD βοηθούν να εξηγηθεί τι εμπλέκεται:

• Επίμονη: Αισθάνεστε ζάλη τις περισσότερες ημέρες για τουλάχιστον 3 μήνες.
• Στάση: Η ζάλη επιδεινώνεται όταν βρίσκεστε σε όρθια ή καθιστή θέση.
• Αντιληπτική: Αισθάνεστε ζάλη επειδή αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας ή το περιβάλλον σας ως εκτός ισορροπίας.
• Ζάλη: Η ζάλη μπορεί να μοιάζει με ταλάντευση αλλά όχι με περιστροφή, όπως συμβαίνει στον ίλιγγο.

Πώς αισθάνεται ένας ασθενής με PPPD;

«Είναι κάτι που περιγράφηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά πιθανότατα αυτή η διαταραχή κρύβεται πίσω από πολλές καταστάσεις ανεξήγητης ζαλάδας και αδιαθεσίας που κρατά τους ασθενείς μακριά από μια κανονική καθημερινότητα», αναφέρει ο Δρ Μιχάλης Βικελής, νευρολόγος, εξειδικευμένος στην κεφαλαλγία και επιστημονικός σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος.

«Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί βγαίνοντας στον δρόμο να νιώθουν ότι έχουν αστάθεια, ότι παραπατάνε και θα πέσουν, ωστόσο κανείς γύρω τους δεν αντιλαμβάνεται ότι όντως παραπατούν. Είναι κάτι που νιώθουν πολύ έντονα μόνο οι ασθενείς και δικαιολογημένα μπορεί να οδηγήσει σε φοβική συμπεριφορά», εξηγεί ο Δρ Βικελής.

Ποιος είναι ο μηχανισμός της χρόνιας ζαλάδας;

Τι ακριβώς συμβαίνει; Θα προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε με απλά λόγια. Όταν το σύστημα ισορροπίας λειτουργεί όπως θα έπρεπε, τα μέρη του (μάτια, μύες, εσωτερικό αφτί και εγκέφαλος) συντονίζονται για να μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε την ισορροπία μας στο περιβάλλον. Η διαδικασία αυτή είναι αυτόματη.

iStock

Το PPPD συνήθως ξεκινά μετά από ένα συμβάν «ενεργοποίησης», ένα επεισόδιο ή έναν τραυματισμό που προκαλεί πρόβλημα στην ισορροπία. Τέτοια επεισόδια, σύμφωνα με την Cleveland Clinic, μπορεί να είναι ένας ίλιγγος, μια διάσειση, μια κρίση πανικού, ένα χτύπημα, μια νευρολογική πάθηση, ακόμη και μια αιθουσαία ημικρανία.

Μετά από ένα τέτοιο περιστατικό, το σώμα του ασθενή που θα εμφανίσει PPPD, θυμάται να αισθάνεται εκτός ισορροπίας ακόμα και μετά το πέρας του γεγονότος. Μοιάζει σα να είναι σε επαγρύπνηση για πράγματα που επηρεάζουν την ισορροπία, όπως η στάση του σώματος και το γύρω περιβάλλον.

Αντί να βοηθά, αυτή η επαγρύπνηση εμποδίζει τον εγκέφαλο να επεξεργάζεται αισθητηριακές πληροφορίες από τα μάτια, τους μυς και το εσωτερικό αυτί, ώστε να αισθανόμαστε σταθεροί στα πόδια μας. Και δυστυχώς και αυτή η διαδικασία γίνεται τόσο αυτόματα όσο και η διατήρηση της ισορροπίας για ένα άτομο χωρίς PPPD.

Πρακτικά, με το PPPD υπάρχει μια διακοπή επικοινωνίας μέσα στο σύστημα. Αν και δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα μεμονωμένα μέρη, δεν «συγχρονίζονται» πλέον, με αποτέλεσμα να νιώθουμε αστάθεια.

Υπάρχει θεραπεία;

Η επίμονη ζάλη ορθοστατικής αντίληψης παρουσιάζεται πιο συχνά σε γυναίκες και παρόλο που υπάρχουν πλέον θεραπευτικά πρωτόκολλα, μπορεί να μην εξαφανιστεί ποτέ εντελώς.

«Οι ειδικοί που εμπλέκονται για την αντιμετώπισή της είναι ο ΩΡΛ και ο νευρολόγος, ενώ μπορεί να βοηθήσει και ένας ψυχίατρος», διευκρινίζει ο Δρ Βικελής.

Το PPPD και το άγχος είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις. Αλλά μπορεί να διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης PPPD εάν έχετε ήδη αγχώδη διαταραχή και, στη συνέχεια, βιώσετε ένα συμβάν ενεργοποίησης. Η ζωή με PPPD άνευ θεραπείας, μπορεί να επιδεινώσει το άγχος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι θεραπείες για το άγχος αποτελούν συχνά μέρος της θεραπείας PPPD.

Όσο πιο γρήγορα ζητήσετε βοήθεια, τόσο πιο γρήγορα θα βρείτε το σωστό πλάνο θεραπείας που θα σας βοηθήσει να αισθανθείτε ξανά σταθεροί στα πόδια σας. Το PPPD είναι μια δια βίου κατάσταση, αλλά δεν χρειάζεται να μειώσει την ποιότητα ζωής σας.