ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΙΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΧΑΡΑ

Δεν είναι η ευτυχία, ούτε η ευγνωμοσύνη το συναίσθημα που δίνει νόημα στη ζωή μας. Το μυστικό κρύβεται στην ελπίδα.

Από πέρσι κάνει θραύση σε όλες τις πλατφόρμες ο όρος manifestation. Που μεταξύ μας, είναι αυτό που υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι και λέγεται ελπίδα. Φανταζόμαστε δηλαδή πως θα πετύχουμε κάτι που θέλουμε, με την εκδήλωση αυτού του κάτι, να αυξάνει τις πιθανότητες να συμβεί. Αλήθεια, εσείς πώς έχετε την ελπίδα στο μυαλό σας; Είναι μύθος ή πραγματικότητα;

Αρχικά, η ελπίδα ήταν μύθος. Όπως, όμως, δείχνουν μελέτες, είναι πια πιο απαραίτητη για την ευημερία μας από ό,τι είναι η ευτυχία ή η ευγνωμοσύνη. Ας περάσουμε στις λεπτομέρειες.

Ο μύθος της ελπίδας

Ανατρέχουμε στον μύθο της Πανδώρας (στα Έργα και Ημέραι του Ησιόδου) των πολλών παραλλαγών, με επικρατέστερη ότι επρόκειτο για την πρώτη γυναίκα που έπλασαν οι θεοί και της έδωσαν όλα τα δώρα (εξ ου και το Πανδώρα), όπως αυτά της ομορφιάς, της χάρης και της σοφίας.

Όταν ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τον ουρανό και την έδωσε στους ανθρώπους για να τους βοηθήσει, ο Δίας, ο βασιλιάς των θεών, παρουσίασε την Πανδώρα στον αδερφό του Προμηθέα, Επιμηθέα. Της έδωσε και ένα πιθάρι (καθιερώθηκε η αναφορά του ως κουτιού) που περιείχε τα δώρα του γάμου της. Της είχε δοθεί η εντολή να την το ανοίξει και αφέθηκε στη φροντίδα του συζύγου της.

Από περιέργεια ή άγνοια, εκείνη το άνοιξε κι έτσι απελευθέρωσε όσα υπήρχαν μέσα. Ήταν συμφορές και δεινά, ασθένειες και βάσανα. Όταν το έκλεισε είχε μείνει μέσα μόνο η ελπίδα.

Η ιστορία έχει δώσει στο «Άνοιξε το Κουτί της Πανδώρας» της έννοια μιας πράξης που φαινομενικά είναι ασήμαντη, αλλά μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η πραγματικότητα της ελπίδας

Με όσα συμβαίνουν στον κόσμο είναι κάπως δύσκολο να ελπίζουμε σε καλύτερες ημέρες. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να είναι γεγονός πως η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, αφού πολλές φορές λειτουργεί ως κίνητρο για να μπορούμε να συνεχίζουμε, υπό τις όποιες συνθήκες.

Εδώ και χρόνια, ψυχολόγοι την έχουν συνδέσει με τον καθορισμό στόχων. Ομάδα ερευνητών από το τμήμα ψυχολογικών επιστημών του Πανεπιστημίου του Missouri αμφισβητεί αυτήν την ιδέα. Η δουλειά της επιστημονικής ομάδας δείχνει ότι η ελπίδα ξεχωρίζει ως ένα από τα ισχυρότερα θετικά συναισθήματα που ενισχύει άμεσα το αίσθημα του νοήματος.

Επί της δημοσίευσης που έγινε στο Εmotion, μία εκ των συγγραφέων, η Megan Edwards, εξηγεί ότι «η έρευνά μας μετατοπίζει την οπτική για την ελπίδα από μια απλή γνωστική διαδικασία που σχετίζεται με την επίτευξη στόχων στην αναγνώρισή της, ως μια ζωτική συναισθηματική εμπειρία που εμπλουτίζει το νόημα της ζωής. Αυτή η γνώση ανοίγει νέους δρόμους για την ενίσχυση της ψυχολογικής ευεξίας».

Χρησιμοποιώντας έξι μελέτες με περισσότερους από 2.300 συμμετέχοντες από διαφορετικά υπόβαθρα, η επιστημονική ομάδα ανέλυσε μια σειρά συναισθημάτων, όπως η διασκέδαση, η ικανοποίηση, ο ενθουσιασμός και η ευτυχία.

Τα ευρήματα απέδειξαν ότι μόνο η ελπίδα προέβλεπε με συνέπεια μια ισχυρότερη αίσθηση νοήματος. Υπάρχει μελέτη που στηρίζει τα ευρήματα αυτά και δημοσιεύτηκε στο Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry.  Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που αφιέρωναν 5 λεπτά την ημέρα, για δύο εβδομάδες, στο να φαντάζονται τον «καλύτερο δυνατό εαυτό» τους –όσον αφορά τους επαγγελματικούς, και προσωπικούς τους στόχους– παρουσίασαν σημαντική αύξηση στην αισιοδοξία και τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή.

ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΖΟΦΕΡΑ, ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΟΤΙ ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΔΙΑΡΚΕΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ. ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΚΑΙ Η ΕΛΠΙΔΑ ΞΕΚΙΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΟΤΙ ΘΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ.

Η Laura King, επικεφαλής ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Missouri, εξήγησε ότι «το να βιώνουμε τη ζωή ως ουσιαστική είναι ζωτικής σημασίας για σχεδόν κάθε καλό πράγμα που μπορείτε να φανταστείτε στη ζωή ενός ατόμου».

«Η ελπίδα είναι ένα από τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα, δεδομένου ότι η εύρεση νοήματος στη ζωή ενισχύει τα πάντα, από την αυτοφροντίδα έως τις σχέσεις και την καθημερινή ρουτίνα», όπως έγραψαν οι ερευνητές, οι οποίοι πρότειναν και τρόπους νια να ζήσουμε την εμπειρία. Για παράδειγμα, έχει σημασία να δίνουμε προσοχή και να εκτιμούμε τις θετικές στιγμές, όσο μικρές κι αν είναι. Όπως επισήμαναν οι ερευνητές, ενώ συχνά σκεφτόμαστε μελλοντικά ορόσημα, η απλή παρατήρηση του πότε τα πράγματα πάνε καλά μπορεί να ενισχύσει την ελπίδα.

Μια άλλη στρατηγική που προτάθηκε, είναι να εκμεταλλευόμαστε τις ευκαιρίες ακόμη και σε χαοτικές εποχές. Όταν δηλαδή, η ζωή φαίνεται αβέβαιη, η αναγνώριση και η αξιοποίηση μικρών ευκαιριών μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση ορμής προς τα εμπρός.

Η συμμετοχή σε δραστηριότητες φροντίδας (των παιδιών, ενός κατοικίδιου ή ακόμα και ενός φυτού) είναι ένας άλλος τρόπος για να καλλιεργήσουμε την ελπίδα. Η επένδυση χρόνου σε τέτοιου είδους δραστηριότητες μπορεί να ενισχύσει μια αισιόδοξη νοοτροπία.

Όταν τώρα, τα πράγματα φαίνονται ζοφερά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Οι καταστάσεις μπορούν να αλλάξουν και η ελπίδα ξεκινά με την πεποίθηση ότι θα αλλάξουν.

Η μελέτη κατέληξε στο ότι τα ευρήματα αυτά αγγίζουν μόνο την επιφάνεια του πλήρους αντίκτυπου της ελπίδας. Μελλοντικές εργασίες θα διερευνήσουν τη δύναμη της ελπίδας σε ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές. «Στόχος είναι να αναπτυχθούν στρατηγικές που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να παραμείνουν αισιόδοξοι και να βρουν νόημα, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν αντιξοότητες».