RYAN HOLIDAY: ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΗΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ο Αμερικανός συγγραφέας Ryan Holiday βρέθηκε τον Ιούλιο του 2025 στην Αθήνα για να διανύσει μόνος τη διαδρομή του Αυθεντικού Μαραθωνίου. Oι σκέψεις του πάνω σε αυτό θα μιλήσουν στην καρδιά σου.
Αν είσαι λάτρης της αρχαίας φιλοσοφίας, το πιθανότερο είναι ότι γνωρίζεις ήδη τον Αμερικανό συγγραφέα Ryan Holiday, έναν από τους πιο γνωστούς σύγχρονους στοχαστές. Bιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 40 γλώσσες, με εκατομμύρια πωλήσεις και φανατικό κοινό και στην Ελλάδα. Η δική του αγάπη για την Ελλάδα είναι ένας από τους λόγους που βρέθηκε πριν από μερικούς μήνες στην Αθήνα, για να τρέξει στη διαδρομή του Αυθεντικού Μαραθωνίου.
Γιατί; Τι είναι τέλος πάντων αυτό που κάνει τον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας τον σπουδαιότερο από όλους; Νομίζω πως πιο πειστική απάντηση από αυτήν του 38χρονου σήμερα Holiday δεν θα μπορούσα να πάρω.
Πριν από 15 χρόνια, ο Holiday έτυχε να δουλεύει στο Χόλυγουντ και να διαβάζει το βιβλίο «Πόλεμος: οι 33 Στρατηγικές του» του Robert Greene. Σε ένα κεφάλαιο σχετικά με τη στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε», αναφέρεται η θρυλική αντίσταση των Αθηναίων ενάντια στη μαζική περσική εισβολή στις πεδιάδες του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Μετά τη μάχη στον Μαραθώνα, οι στρατιώτες έπρεπε να τρέξουν αμέσως πίσω στην Αθήνα, όπου ένας δεύτερος περσικός στόλος θα επιχειρούσε να καταλάβει την πόλη διά θαλάσσης.
«Δεν υπήρχε χρόνος για ξεκούραση», περιγράφει ο συγγραφέας. «Οι στρατιώτες έτρεξαν όσο πιο γρήγορα άντεχαν τα πόδια τους, φορτωμένοι με τη βαριά πανοπλία τους, ωθούμενοι από τη σκέψη των επικείμενων κινδύνων που αντιμετώπιζαν οι οικογένειές τους και οι συμπολίτες τους... Λίγα λεπτά μετά την άφιξή τους, ο περσικός στόλος έπλευσε στον κόλπο για να δει ένα πολύ ανεπιθύμητο θέαμα: χιλιάδες Αθηναίοι στρατιώτες, καλυμμένους με σκόνη και αίμα, να στέκονται ώμο με ώμο για να αποτρέψουν την απόβαση. Οι Πέρσες έμειναν αγκυροβολημένοι για λίγες ώρες και στη συνέχεια έκαναν μεταβολή και επέστρεψαν στην πατρίδα τους. Η Αθήνα είχε σωθεί».
Δεν ξέρω για εσένα, εγώ πάντως ανατρίχιασα.
Ο Holiday λέει πως αν δεν είχαν κάνει αυτή την προσπάθεια, τρέχοντας από τον Μαραθώνα στην Αθήνα, οι Πέρσες πιθανότατα θα είχαν διαλύσει την πόλη και μαζί της όλο αυτό το πρωτοφανές δημοκρατικό εγχείρημα που έφτασε να διαμορφώσει τον δυτικό κόσμο. Ίσως να μην υπήρχε καν δυτικός πολιτισμός, αν δεν είχε πραγματοποιηθεί αυτός ο άθλος.
Τόσο πολύ τον είχε συναρπάσει αυτή η ιστορία, που διάβασε κι άλλα σχετικά ιστορικά βιβλία, κανένα εκ των οποίων δεν ανέφερε όμως ότι μπορεί κανείς και σήμερα να βρεθεί στην Ελλάδα και να τρέξει –λίγο ή πολύ– στην ίδια διαδρομή που έτρεξαν το 490 π.Χ. οι Αθηναίοι στρατιώτες. Αυτό το έμαθε διαβάζοντας έναν άλλο σπουδαίο συγγραφέα, τον Haruki Murakami, ο οποίος στο «Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για το τρέξιμο» περιγράφει την εμπειρία του όταν έτρεξε ολομόναχος τη διαδρομή αυτή – όχι στο πλαίσιο κάποιου επίσημου αγώνα.
Ο Holiday αγαπούσε ούτως ή άλλως το τρέξιμο και συχνά άκουγε ανθρώπους να τον ρωτούν αν προετοιμάζεται για κάποιον μαραθώνιο. Η απάντησή του πάντα ήταν: «Όχι, αυτό είναι ο μαραθώνιος. Αυτή η καθημερινή συνέπεια στο τρέξιμο, χωρίς κάποιον παραπάνω στόχο από το να ανταποκρίνομαι στην πρόκληση».
ΙΣΩΣ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΝ ΔΥΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΑΝ ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΤΡΕΞΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ.
Το ίδιο περιγράφει ο Murakami σε ένα απόσπασμα του βιβλίου του: «Τρέχοντας μέρα με τη μέρα, σιγά-σιγά ανεβάζω τον πήχη και ξεπερνώντας κάθε επίπεδο ανεβάζω τον εαυτό μου. Τουλάχιστον γι' αυτό καταβάλλω προσπάθεια μέρα με τη μέρα: να ανεβάζω το επίπεδό μου. Δεν είμαι καθόλου σπουδαίος δρομέας. Βρίσκομαι σε ένα συνηθισμένο –ή ίσως μάλλον μέτριο– επίπεδο. Αλλά αυτό δεν είναι το θέμα. Το θέμα είναι αν βελτιώθηκα ή όχι σε σχέση με χθες. Στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ο μόνος αντίπαλος που πρέπει να νικήσεις είναι ο εαυτός σου, αυτό που ήσουν παλιά».
Ο σπόρος είχε ήδη φυτευτεί στο μυαλό του Holiday και χρειάστηκαν 15 χρόνια για να βγάλει ρίζες και να αναπτυχθεί. Τον Ιούλιο του 2025, μαζί με τη γυναίκα του και τους δύο γιους τους, βρέθηκαν στην Ελλάδα για διακοπές. Στόχος του; Να επισκεφθεί όλα τα μέρη για τα οποία διαβάζει χρόνια τώρα –την Αρχαία Ολυμπία, την Ιθάκη, τους Δελφούς, τις Θερμοπύλες, τον Όλυμπο κ.ά.– και τελικά να τρέξει μόνος του από τον Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα.
ΣΤΟ ΤΡΕΞΙΜΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ Ο ΜΟΝΟΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ.
Διάβασε πολύ για το τι σημαίνει αυτό από άποψη σωματικών απαιτήσεων και κατάλαβε ότι λόγω των καλών προπονήσεών του δεν χρειαζόταν να αλλάξει πολλά. Το κίνητρο ήταν αυτό που άλλαζε και το να μπορέσει να ανταποκριθεί στις διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι προπονήσεις του, λοιπόν, προσπάθησαν να προσομοιώσουν τη συγκεκριμένη διαδρομή.
Ο συγγραφέας Ryan Holiday περιγράφει την εμπειρία του από τον Μαραθώνιο της Αθήνας
Στις 6:51, το πρωί της 13ης Ιουλίου, στάθηκα στην εκκίνηση της διαδρομής του κλασικού Μαραθωνίου. Άγχος δεν είχα. Είχα άγχος που δεν είχα άγχος. Η ψυχραιμία οφειλόταν στην προπόνηση. Είχα κάνει αυτά που έπρεπε.
Δεν ήταν η πιο ωραία διαδρομή και ήμουν μόνος μου . Έτρεχα πάνω σε πεζοδρόμια. Έτρεχα σε δρόμους γεμάτους κίνηση. Έτρεχα μπροστά από εμπορικά κέντρα, από αντιπροσωπείες αυτοκινήτων. Έτρεξα στην άκρη ενός αυτοκινητόδρομου και μέσα σε υπόγειες διαβάσεις. Για λίγα λεπτά μπορούσα να δω τον ωκεανό, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του τοπίου ήταν βιομηχανικό και τραχύ. Ήταν εξ ολοκλήρου άσφαλτος, εκτός από μερικές σύντομες στιγμές με πέτρες στην άκρη του δρόμου.
Περίπου 5,5 χιλιόμετρα μετά έφτασα σε κάτι ερείπια, τα οποία ο Murakami περιγράφει στο βιβλίο του ως «ελάχιστα αξιόλογα» και ήταν μάλλον το μοναδικό σημείο στο οποίο διαφωνώ μαζί του. Εγώ θα έλεγα ότι πρόκειται για τα πιο εντυπωσιακά και σημαντικά ερείπια στον κόσμο. Βρέθηκα μπροστά σε έναν γιγαντιαίο τύμβο, περιτριγυρισμένο από δέντρα: ο τάφος των 192 Αθηναίων που πέθαναν στον Μαραθώνα, στους οποίους οφείλουμε ουσιαστικά όλον τον δυτικό πολιτισμό.
Εν μέρει, ο ίδιος ο Στωικισμός, η φιλοσοφία για την οποία έχω την τύχη να γράφω, έχει τις ρίζες της στον επικό ηρωισμό εκείνων των Αθηναίων στρατιωτών. Όχι μόνο επειδή έσωσαν τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά επειδή θεωρούνταν από τους πρώτους Στωικούς ως πρότυπα των τεσσάρων αρετών –θάρρος, πειθαρχία, δικαιοσύνη και σοφία– στις οποίες οι ίδιοι προσπαθούσαν να ανταποκριθούν. Την Ποικίλη Στοά, εκεί όπου ιδρύθηκε ο Στωικισμός, κοσμεί μεταξύ άλλων τοιχογραφία με τη Μάχη του Μαραθώνα.
Και, όπως αναφέρει κείμενο του 1ου αιώνα π.Χ., όταν ζωγραφίστηκε η μάχη του Μαραθώνα εκεί, η εικόνα του Μιλτιάδη τοποθετήθηκε πρώτη ανάμεσα στους δέκα στρατηγούς, απεικονίζοντάς τον να παροτρύνει τους άνδρες του να συμμετέχουν στη μάχη.
Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΗΤΑΝ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ.
Μια μάχη που δεν περιλάμβανε μόνο το τρέξιμο 42 χιλιομέτρων. Για εκείνους τους στρατιώτες που πνίγονταν κάτω από την πανοπλία, καλυμμένους με σκόνη και αίμα, ήταν μια υπαρξιακή μάχη. Η μοίρα της Ελλάδας –και μαζί της, το μέλλον του κόσμου– ήταν σε κίνδυνο. Η απόλυτη γενναιότητα και η δύναμη αυτών των Αθηναίων, οι οποίοι κάλυψαν την ίδια απόσταση που εγώ έτρεχα τώρα, ήταν που μου έδωσαν κουράγιο για τα επόμενα χιλιόμετρα.
Στη διάρκεια αυτών σκεφτόμουν τι λένε οι Στωικοί για την εκπαίδευση ενός σκληρού χειμώνα: εκπαιδευόμαστε να κάνουμε δύσκολα πράγματα, προκαλούμε τους εαυτούς μας –σωματικά, ψυχικά, πνευματικά– ώστε όταν η ζωή μας φέρει τις δικές της προκλήσεις, να έχουμε δύναμη να αντλήσουμε. Να έχουμε αποδείξεις. Αποδείξεις ότι είμαστε κάποιοι που μπορούν να κάνουν δύσκολα πράγματα. Κάποιοι που μπορούν να συνεχίζουν. Κάποιοι που έχουν προπονηθεί σε αυτό.
Κάποια στιγμή, όμως, μπήκα σε ό,τι μια από τις σπουδαιότερες υπερμαραθωνοδρόμους στον κόσμο, η Courtney Dauwalter, ονομάζει «σπηλιά του πόνου» (pain cave) – όταν φτάνεις στο όριο των ψυχικών και σωματικών αντοχών σου. Όπως έχει πει η ίδια, όταν φτάνει σε αυτό το σημείο ενθουσιάζεται γιατί, αντί να σκέφτεται τον πόνο και τη δυσφορία της, φαντασιώνεται ότι εξερευνά πόσο βαθιά είναι αυτή η σπηλιά, τι υπάρχει μέσα, πώς θα μπορούσε να σπάσει τους τοίχους της για να μπορέσει να πάει λίγο πιο βαθιά.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ, ΠΡΟΚΑΛΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΜΑΣ –ΣΩΜΑΤΙΚΑ, ΨΥΧΙΚΑ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ– ΩΣΤΕ ΟΤΑΝ Η ΖΩΗ ΦΕΡΕΙ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΝΑ ΑΝΤΛΗΣΟΥΜΕ.
Με λιγότερα από 5χμλ. να απομένουν, ήμουν πλέον τόσο βαθιά σε αυτή τη σπηλιά, όσο δεν είχα βρεθεί ποτέ ξανά ως δρομέας. Η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 32 βαθμούς και όσο νερό κι αν έπινα δεν μπορούσα να ενυδατωθώ. Δυσκολευόμουν να διαβάσω τον χάρτη στο τηλέφωνό μου, ο εγκέφαλός μου δεν λειτουργούσε. Έγινε σαφές αργότερα ότι είχα υποστεί ηλίαση και κάθε στόχος για συγκεκριμένο χρόνο είχε πια χαθεί. Το ερώτημα ήταν αν θα συνέχιζα. Ο Επίκτητος λέει να συμμετέχεις μόνο σε αγώνες στους οποίους η νίκη εξαρτάται από εσένα. Προσπάθησα, λοιπόν, να υπενθυμίσω στον εαυτό μου ότι δεν έτρεχα για ένα αποτέλεσμα. Έτρεχα για να ανυψώσω τον εαυτό μου, να ανεβάσω το επίπεδό μου. Και η νίκη ήταν στο χέρι μου. Όσο δεν τα παρατάω, σκέφτηκα, μάλλον θα καταφέρω να φτάσω. Και έφτασα.
Όταν πλέον τερμάτισα, ήμουν ένα ερείπιο. Η ιστορία λέει για τον Φειδιππίδη πως όταν έφτασε στην Αθήνα και παρέδωσε το μήνυμα αμέσως ξεψύχησε. Εγώ έκανα εμετό. Έκανα εμετό σε ένα από τα πιο παλιά και όμορφα στάδια του κόσμου. Έκανα εμετό πριν τη μεγάλη διαδρομή της επιστροφής μου στο ξενοδοχείο. Και όταν έφτασα εκεί, έκανα εμετό αρκετές φορές ακόμα. Δεν μπορούσα να κρατήσω στο στομάχι μου ούτε νερό.
Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ, ΑΛΛΑ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙΣ ΣΕ ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ.
Τις μέρες μετά το τρέξιμο, αφού ανέκτησα κάπως τον έλεγχο των ικανοτήτων μου, σκέφτηκα τι θα μπορούσα να είχα κάνει καλύτερα: Θα μπορούσα να είχα διαχειριστεί καλύτερα τη διατροφή μου. Θα μπορούσα να είχα ξεκινήσει λίγο νωρίτερα, ώστε να τελειώσω πριν πιάσει τόση ζέστη στα τελευταία χιλιόμετρα.
Με μια λέξη, θα μπορούσα να ήμουν σοφότερος. Προφανώς, η πειθαρχία είναι απίστευτα σημαντική, αλλά χωρίς την αρετή της σοφίας –την κατανόηση του σωστού σημείου για να εφαρμοστεί και να υποστηριχθεί αυτή η πειθαρχία– μπορείς να βρεθείς σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Έτσι, η πειθαρχία είναι κάτι που πρέπει να μετριάσουμε με σοφία. Τη σοφία του: Ποιο είναι το καλύτερο σχέδιο; Ποια είναι η καλύτερη διατροφή; Πώς να μην καταρρεύσεις από τη ζέστη; Πώς φροντίζεις το σώμα σου;
Ο Σενέκας είπε κάποτε πως οι μόνοι άνθρωποι που λυπόταν ήταν εκείνοι που δεν είχαν περάσει αντιξοότητες ή δυσκολίες. Επειδή δεν θα μάθουν ποτέ τι είναι ικανοί να κάνουν.
Το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα εγώ τρέχοντας στον Μαραθώνιο είναι ότι είμαι ένα άτομο ικανό να κάνει δύσκολα πράγματα. Το ξέρω πια έχοντας κάνει κάτι τόσο αδιανόητα δύσκολο.
Και είναι αυτό που πήρα μαζί μου στο τέλος αυτού του ταξιδιού.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
