ΠΟΙΟ ΜΑΘΗΜΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ;

Στο εβδομαδιαίο σχολικό πρόγραμμα της Δανίας υπάρχει ένα μάθημα που διδάσκει στα παιδιά «ενσυναίσθηση», χαρίζοντάς τους ένα σπουδαίο εφόδιο για τη ζωή.

Η Δανία είναι από τις χώρες που ζηλεύουμε για πολλούς λόγους. Το γεγονός ότι εκεί ζουν κάποιοι από τους πιο ευτυχισμένους πολίτες του κόσμου είναι ένας και, αν αναρωτιέσαι γιατί συμβαίνει αυτό, το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας έχει σίγουρα παίξει σημαντικό ρόλο.

Από το 1993 υπάρχουν στα σχολεία υποχρεωτικά μαθήματα που διδάσκουν σε μαθητές ηλικίας από 6 έως 16 ετών την ενσυναίσθηση, μαθαίνοντάς τους να βοηθούν τους συμμαθητές τους και να συναγωνίζονται μόνο με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Στη Δανία ξέρουν πως η ενσυναίσθηση είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται. Το να διδάσκεται στα παιδιά από μικρή ηλικία έχει αποδειχθεί ότι όχι μόνο τα κάνει πιο ικανά συναισθηματικά και κοινωνικά, αλλά μειώνει επίσης το bullying, ενώ τα βοηθά να γίνουν πιο επιτυχημένοι και ευτυχισμένοι ενήλικες στο μέλλον.

Πώς γίνεται το μάθημα της ενσυναίσθησης

Το μάθημα της ενσυναίσθησης διδάσκεται ήδη από την πρώτη τάξη και συνεχίζεται μέχρι τα 16 τους, για μία ώρα κάθε εβδομάδα. Δεν είναι αυτή η επίσημη ονομασία του, αλλά «Klassens tid» ή αλλιώς η «Ώρα της Τάξης» και σκοπό έχει να φέρει τους μαθητές πιο «κοντά» σε μια άνετη και χαλαρή ατμόσφαιρα, προκειμένου να συζητήσουν τυχόν προβλήματα που μπορεί να έχουν και να βρουν όλοι μαζί λύση.

iStock

Κάθε πρόβλημα είναι ανοιχτό προς συζήτηση, οπότε μπορεί να είναι είτε κάτι προσωπικό, είτε κάτι μεταξύ μαθητών – μπορεί, δηλαδή, να σχετίζεται ή να μη σχετίζεται με το σχολείο. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η τάξη και ο εκπαιδευτικός διαπραγματεύονται την επίλυση του προβλήματος προτείνοντας ιδέες.

Ο εκπαιδευτικός, συγκεκριμένα, βοηθά τους μαθητές διδάσκοντάς τους να ακούν πραγματικά και να προσπαθούν να καταλάβουν τι λέει ο άλλος. Κι αν δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα για να συζητηθεί, οι μαθητές απλά κάθονται παρέα και χαλαρώνουν.

Στο βιβλίο «Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο», η συγγραφέας και ψυχοθεραπεύτρια Iben Dissing Sandahl περιγράφει: «Όλη μαζί η τάξη προσπαθεί να σεβαστεί όλες τις απόψεις και τις οπτικές με σκοπό να βρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση. Τα ζητήματα που φέρνουν τα παιδιά επικυρώνονται και ακούγονται ως μέρος μια ευρύτερη κοινότητας. Όταν νιώθεις αναγνώριση, συνειδητοποιείς ότι είσαι κάποιος».

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΔΑΝΟΙ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΤΑ ΠΙΟ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Εκδόσεις Διόπτρα

Αγόρασέ το

Dioptra.gr

Η ενσυναίσθηση διέπει όλο το εκπαιδευτικό σύστημα της Δανίας

Η διδασκαλία της ενσυναίσθησης δεν περιορίζεται σε αυτή τη μία διδακτική ώρα ανά εβδομάδα, μα διέπει ολόκληρη τη φιλοσοφία του δανέζικου εκπαιδευτικού συστήματος. Όπως περιγράφει η έτερη συγγραφέας του βιβλίου, Jessica Alexander, επίσης ψυχολόγος, το 60% των εργασιών στο σχολείο εκτελείται ομαδικά. Η εστίαση δεν είναι στην υπεροχή έναντι των άλλων, αλλά στην ανάληψη ευθύνης για την υποστήριξη όσων δεν είναι εξίσου χαρισματικοί. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Δανία θεωρείται επίσης ένα από τα καλύτερα μέρη για εργασία στην Ευρώπη.

Ο μαθητής εκεί μαθαίνει πως ο ανταγωνισμός ή ο συναγωνισμός είναι κάτι που λαμβάνει χώρα αποκλειστικά με τον εαυτό μας, όχι με τους άλλους. Γι’ αυτό τα δανέζικα σχολεία δεν προσφέρουν ούτε βραβεία ούτε τρόπαια στους μαθητές που διαπρέπουν στα μαθήματα ή στον αθλητισμό. Αντίθετα, εφαρμόζουν την κουλτούρα του κινήτρου για βελτίωση, που μετριέται αποκλειστικά σε σχέση με τον εαυτό τους.

iStock

Δίνεται, λοιπόν, έμφαση στη συνεργατική μάθηση, η οποία συνίσταται στο να φέρνει το σχολείο κοντά παιδιά με διαφορετικά δυνατά και αδύνατα σημεία, σε διαφορετικά μαθήματα, καλώντας τα να βοηθούν το ένα το άλλο στην τάξη και να συνεργάζονται σε διάφορα έργα. Μαθαίνουν έτσι από μικρή ηλικία ότι κανείς δεν μπορεί να πετύχει μόνος του και ότι η βοήθεια προς τους άλλους οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.

«Ένα παιδί που έχει φυσικό ταλέντο στα μαθηματικά, αν δεν μάθει να συνεργάζεται με τους συνομηλίκους του, δεν θα προχωρήσει πολύ. Γιατί κάποια στιγμή θα χρειαστεί κι αυτό βοήθεια σε άλλα μαθήματα. Είναι ένα σπουδαίο μάθημα να διδάξουμε στα παιδιά από μικρή ηλικία, αφού κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει στη ζωή μόνος του», λέει η Alexander.

Και συνεχίζει: «Πολλές μελέτες δείχνουν πως όταν εξηγείς σε κάποιον κάτι, π.χ. ένα μαθηματικό πρόβλημα, όχι μόνο το μαθαίνεις πολύ καλύτερα από ό,τι απομνημονεύοντάς το μόνος σου, αλλά χτίζεις και δεξιότητες ενσυναίσθησης, οι οποίες ενισχύονται περαιτέρω από την ανάγκη να είμαστε προσεκτικοί ως προς τον τρόπο που το άλλο άτομο λαμβάνει τις πληροφορίες, αναγκάζοντάς μας να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του για να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί η μάθηση».

Τέλος, οι Δανοί δίνουν πολύ χώρο στο ελεύθερο παιχνίδι των παιδιών, το οποίο επίσης διδάσκει ενσυναίσθηση και δεξιότητες διαπραγμάτευσης. Ειδικά το παιχνίδι στην εξοχή, όπως τονίζει η Alexander, θεωρείται εκπαιδευτικό εργαλείο ήδη από το 1871.

Στην Ολλανδία γίνονται «μαθήματα καλοσύνης»

Πολλοί είναι οι ειδικοί ανά τον κόσμο που έχουν ασχοληθεί με αυτά τα «μαθήματα ενσυναίσθησης», τα οποία ενισχύουν την ενεργητική ακρόαση, τη συνεργασία και τη συναισθηματική ευεξία. Μάλιστα, αντίστοιχες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις έχουν υιοθετήσει και άλλες χώρες, διαπιστώνοντας πόσο ωφέλιμες είναι.

iStock

Σε ένα δημοτικό σχολείο της Ολλανδίας, για παράδειγμα, οι μαθητές μαθαίνουν για τον τεράστιο αντίκτυπο που μπορεί να έχει μια πράξη καλοσύνης και ενθαρρύνονται να μιλήσουν μεταξύ τους για τη σημασία των ευγενικών χειρονομιών και την επίδραση που έχουν πάνω τους.

Αφορμή για τα μαθήματα αυτά έδωσε η εμπνευστική ιστορία του Jaap Bressers, ο οποίος έμεινε παράλυτος έπειτα από ένα ατύχημα στην κατάδυση. Μια απλή χειρονομία από έναν νοσοκόμο ονόματι Carlos έκανε όλη τη διαφορά στην ανάρρωσή του και στη μετέπειτα ζωή του. Τα μαθήματα αυτά ονομάζονται «Carlos Moments» και διδάσκουν στα παιδιά να απολαμβάνουν αυτά που κάνουν, να αναγνωρίζουν την προστιθέμενη αξία τους, να αντέχουν την αλλαγή και να διεγείρουν τη δημιουργικότητά τους. Το πρόγραμμα «Carlos Moments», μάλιστα, είναι διαθέσιμο για κάθε εκπαιδευτικό δωρεάν στην αγγλική γλώσσα.