Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΔΕΙ ΟΤΙ ΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙ ΚΑΤΑ 93,6% ΘΑ ΧΩΡΙΣΕΙ

Ο διάσημος Αμερικανός ψυχολόγος, Dr. John Gottman, λέει πως αυτή η έκφραση προσώπου λειτουργεί σαν φιλί του θανάτου για τη σχέση.

Οι εκφράσεις του προσώπου αποτελούν για τους ψυχολόγους ένα τεράστιο κεφάλαιο που καλούνται να μελετήσουν προκειμένου να μπορέσουν να «διαβάζουν» τα συναισθήματα των θεραπευόμενών τους. Οι επιστήμονες, άλλωστε, έχουν αναπτύξει συστήματα βάσει των οποίων συγκεκριμένοι συνδυασμοί μυών που οδηγούν σε τυπικές εκφράσεις, συνδέονται με συγκεκριμένα συναισθήματα. Όταν, μάλιστα, οι εκφράσεις αυτές συνοδεύουν και συγκεκριμένα λόγια, τότε τα συμπεράσματα για τον ειδικό, επιβεβαιώνονται ακόμα πιο ξεκάθαρα.

Έχει πολύ ενδιαφέρον, λοιπόν, να ακούς τον Dr. John Gottman, τον διάσημο Αμερικανό ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή που ειδικεύεται στις σχέσεις των ζευγαριών και που έχει μελετήσει σε βάθος όλα αυτά που οδηγούν στο διαζύγιο, να αποκαλύπτει ότι υπάρχει μια χαρακτηριστική έκφραση –και κατ’ επέκταση συμπεριφορά– που μπορεί να προγνώσει με τεράστια ακρίβεια [της τάξης του 93,6% σύμφωνα με μελέτη του από το 1992] ότι ένα ζευγάρι θα χωρίσει.

Ποια έκφραση προσώπου μαρτυρά ότι ένα ζευγάρι θα χωρίσει;

Μιλώντας πριν από μερικούς μήνες σε συνέντευξη, ο Dr. Gottman ερωτήθηκε τι προσέχει όταν κοιτάζει ένα ζευγάρι που τον επισκέπτεται για συνεδρία. Ο ψυχολόγος απάντησε: «Εξαρτάται από την περίσταση, δηλαδή αν παρατηρείς ένα ζευγάρι σε σχέση, βλέπεις αν σκόπιμα τα δύο άτομα προσπαθούν να αποσυνδεθούν. Αν εμφανίζουν, δηλαδή, αυτό που ο Erving Goffman [σ.σ. Αμερικανός κοινωνιολόγος] αποκάλεσε "συμπεριφορές απομάκρυνσης" που στέλνουν το μήνυμα "δεν με ενδιαφέρεις", "δεν συνδέομαι μαζί σου" και έτσι "ό,τι νιώθεις δεν έχει αντίκρισμα σε εμένα, δεν νιώθω ότι πρέπει να ανταποκριθώ σε αυτό’".

iStock

»Ειδικά σε στιγμές που ο ένας σύντροφος κάνει κινήσεις προσέγγισης, γίνεται ευάλωτος και καλεί τον άλλον να ενδιαφερθεί, π.χ. "άκου αυτό το ωραίο τραγούδι", και ο άλλος δεν δίνει σημασία, αυτό είναι ένα σημάδι που μπορεί να προγνώσει χωρισμό. Ακόμα περισσότερο, βέβαια, κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης, αν βλέπουμε ότι τα άτομα έχουν μια αναλογία θετικού προς αρνητικού συναισθήματος που είναι μικρότερη από 1 προς 5, αυτό είναι μια ακόμα πιο προφανής ένδειξη χωρισμού».

Σε παλαιότερη ομιλία του, ωστόσο, ο Dr. Gottman είχε μιλήσει για μια συγκεκριμένη έκφραση προσώπου:

«Αν πρέπει να ξεχωρίσουμε τον καλύτερο προγνωστικό παράγοντα διαζυγίου, πρόκειται για την έκφραση προσώπου που δείχνει περιφρόνηση. Τα πιο επιτυχημένα ζευγάρια μπορεί να διαφωνήσουν, μπορεί να τσακωθούν, αλλά δεν θα υπάρχει περιφρόνηση στην αλληλεπίδρασή τους. Κι αν υπάρξει, θα φροντίσουν γρήγορα να το διορθώσουν.

»Η περιφρόνηση, λοιπόν, είναι το θειικό οξύ του έρωτα. Αυτό που, επίσης, βρήκαμε όμως σε μια από τις μελέτες μας είναι ότι αν κλείσεις τον ήχο σε μαγνητοσκοπήσεις ζευγαριών που βρίσκονται σε διαφωνία και μετρήσεις τις φορές που η έκφρασή τους δείχνει περιφρόνηση, αυτό μπορεί να αποτελέσει έναν εξαιρετικό προγνωστικό δείκτη του αριθμού των ασθενειών που θα εμφανίσει ο αποδέκτης της περιφρόνησης μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Συνεπώς, η έκφραση αυτή δεν διαβρώνει μόνο τον έρωτα, αλλά και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Συμβάλλει, δηλαδή, στο να αρρωσταίνουν οι άνθρωποι».

Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ.

Η έκφραση της περιφρόνησης είναι αυτή που περιλαμβάνει ένα μονόπλευρο ειρωνικό χαμόγελο, με τη μία γωνία του στόματος να τραβιέται προς τα πάνω και προς τα πίσω, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και με περιστροφή των ματιών. Στον συνομιλητή τότε μεταφέρεται μια αίσθηση ανωτερότητας ή απέχθειας. Δεν πρόκειται απλά για μια έκφραση επικριτική – υποδηλώνει επίθεση στον χαρακτήρα του άλλου.

iStock

Πρόκειται για μια έκφραση που μπορεί να συνοδεύσει φράσεις όπως: «Εσύ είσαι κουρασμένος; Σιγά μη σε λυπηθούμε! Εγώ τρέχω σαν την τρελή με τα παιδιά όλη μέρα και εσύ γυρνάς από τη δουλειά και αράζεις στον καναπέ και χάνεσαι στο κινητό σου! Είναι λες και έχω ένα ακόμα μωρό μέσα στο σπίτι!»

Υπάρχει αντίδοτο για την περιφρόνηση;

Σύμφωνα με τον Dr. Gottman, το αντίδοτο στην περιφρόνηση είναι πιο περίπλοκο από ότι για άλλες επικοινωνιακές δυσκολίες στη σχέση, όπως η κριτική, η αμυντική στάση και η κωλυσιεργία. Στην πραγματικότητα, αυτό που απαιτείται είναι να δημιουργηθεί στον γάμο μια κουλτούρα αλληλοεκτίμησης, αντί κριτικής. Πώς γίνεται, όμως, αυτό; Ο ίδιος απαντά:

«Για να συμβεί αυτό πρέπει να καταλάβεις τι συμβαίνει στο επικριτικό άτομο: Μπαίνει σε ένα δωμάτιο με νεύρα και δείχνει να ψάχνει αφορμές για καβγά ή προσπαθεί να κατηγορήσει τους άλλους για την ψυχική του κατάσταση, να υποδείξει τα λάθη τους που ευθύνονται για τον εκνευρισμό του.

ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ; ΕΚΤΙΜΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ.

»Αυτό είναι ένα άτομο που κοιτάζει τι λείπει από τη σχέση, αντί να τη δει για όσα σημαντικά του προσφέρει, τα οποία στην πραγματικά αποτελούν το αντίδοτο της περιφρόνησης. Τι κάνουν, λοιπόν, τα πραγματικά επιτυχημένα ζευγάρια; Εκτιμούν αυτό που έχουν.

»Το επικριτικό άτομο, δηλαδή το άτομο με τις εκφράσεις περιφρόνησης, τι θέλει από τον κόσμο; Πιστεύω πως τα περισσότερα επικριτικά άτομα περιφέρονται ελπίζοντας ότι οι άλλοι θα τους πουν πράγματα όπως: "Σε ευχαριστώ που μου υποδεικνύεις όλα τα λάθη μου. Είσαι τόσο διορατικός και, σκεφτόμουν, θες να πάμε για φαγητό ένα βράδυ για να μου πεις περισσότερα για το πώς σε απογοήτευσα και πώς μπορώ να γίνω καλύτερος άνθρωπος;" Επειδή, βέβαια, κανείς δεν θα απαντήσει έτσι, το επικριτικό άτομο απογοητεύεται και έτσι γίνεται ακόμα πιο επικριτικό – συχνά και με τον εαυτό του. Το αντίδοτο, λοιπόν, τελικά είναι να μην εμπλέκεσαι τόσο πολύ στα λάθη των άλλων. Άφησέ τους να κάνουν λάθη. Ασχολήσου, όμως, με αυτά που λειτουργούν στη σχέση, με αυτά που είναι σωστά σε αυτήν».