APPSTINENCE: ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΜΙΑΣ 24ΧΡΟΝΗΣ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΣΩΣΕΙ ΑΠΟ ΤΑ SOCIAL MEDIA

Η Gabriela Nguyen, 24χρονη απόφοιτη του Harvard, ξεκίνησε το Appstinence, ένα κίνημα που βοηθά ανθρώπους να απεξαρτηθούν από τα social media. Δες ποια είναι η Μέθοδος των 5 D που μας προτείνει για να ξεφύγουμε.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που τσακώθηκες γιατί σου είπαν «φτάνει πια, ασ’ το το ρημάδι», δείχνοντας ή και τραβώντας το κινητό που είχες για προέκταση του χεριού σου; Αν στο τράβηξαν, βέβαια, δικαιολογημένη η οργή σου. Δικαιολογημένη και η αγανάκτησή τους. Θα ακουστώ boomer αν πω ο έρμος millennial ότι επικοινωνούμε με καρδούλες, likes και DM (μηνύματα στα social media), ζούμε μέσα από την οθόνη και οι μέρες μας κυλούν σαν το non-stop σκρολάρισμα σε feed και ειδοποιήσεις. Να όμως που η επανάσταση ήρθε από την Gen Z και έχει το όνομα Appstinence.

Το Appstinence, όπως λέμε app (εφαρμογή) και ab-stinence (αποχή), είναι ένα κίνημα με πρωτεργάτρια την 24χρονη Gabriela Nguyen, απόφοιτη του Harvard και παιδί της Silicon Valley, που έχει στόχο να βοηθήσει ανθρώπους όλων των ηλικιών να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με την τεχνολογία και να ανακτήσουν τον έλεγχο.

Μεγάλοι και μικροί βράζουμε στο ίδιο καζάνι

Οι ανήλικοι χάνουν τον έλεγχο· τα μέτρα που λαμβάνονται για να περιοριστεί η πρόσβασή τους στα social media μάλλον δεν είναι τυχαία ή παράλογα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) έχει τονίσει ότι η προβληματική χρήση των social media αυξάνεται διαρκώς. Σε συζήτηση που διοργάνωσε για τα οφέλη και τους κινδύνους της κοινωνικής δικτύωσης, η 14χρονη Inês Mália Sarmento, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία από την Πορτογαλία, δήλωσε ότι τα social media σίγουρα κάνουν κακό, ωστόσο δεν μπορείς να κατηγορήσεις το εργαλείο. «Ένας από τους τρόπους που μπορούν να βλάψουν είναι όταν οι ίδιοι οι ενήλικες δεν γνωρίζουν πώς να τα χρησιμοποιούν και ποια είναι η λειτουργία τους, οπότε δεν μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να θέσουν όρια».

Το Appstinence έχει στόχο να βοηθήσει ανθρώπους όλων των ηλικιών να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με την τεχνολογία. iStock

Μα ποιος να θέσει όρια σε ποιον, όταν και οι ενήλικες έχουμε χάσει την μπάλα; Μελέτη για τον ψυχικό αντίκτυπο των social media στους millennials έδειξε ότι όσο αυξανόταν η χρήση, τόσο χειροτέρευε η ψυχική τους υγεία, φλερτάροντας έντονα με την κατάθλιψη, το άγχος, τη μοναξιά και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Έρευνα σε περισσότερους από 5.000 ενήλικες, κατά μέσο όρο 50άρηδες, συνέδεσε τη χρήση Snapchat, Facebook και TikTok με εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ακόμα και χωρίς ενδείξεις ή ιστορικό κατάθλιψης.

Ποια είναι η Nguyen που θέλει να μας ταρακουνήσει

Μεγαλωμένη στο κέντρο της τεχνολογικής επανάστασης, στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, η Nguyen ανήκει στην γενιά των «social natives», εκείνων που γεννήθηκαν μέσα στην εποχή των social media. Όπως οι συνομήλικοί της, παρακολουθούσε ατελείωτα YouTube, επικοινωνούσε μέσω Instagram, περνούσε ώρες ολόκληρες στο smartphone, μέχρι που στα 15 της κάτι φαινόταν σαν μην κολλάει.

«Ήταν σαν mia γενική διάλυση της ποιότητας thw ζωής μου», λέει στο KTVU FOX 2. «Για κάθε αστείο βίντεο που έβλεπα, θυσίαζα λίγη από την προσοχή μου, λίγο από τον χρόνο που θα μπορούσα να αφιερώσω στον πατέρα μου ή σε κάποια φίλη».

Αυτές οι «μικρές θυσίες» συσσωρεύτηκαν με τα χρόνια και τα καμπανάκια κινδύνου άρχισαν να ηχούν από παντού· δυσκολευόταν να συγκεντρωθεί στα μαθήματά της, έχανε ώρες ύπνου, η προσοχή της ήταν σε συνεχή διάσπαση. «Έφτανε 1 το ξημέρωμα και συνειδητοποιούσα ξαφνικά ότι έβλεπα YouTube για τρεις ή τέσσερις ώρες. Κάπου εκεί καταλαβαίνεις πως κάτι δεν πάει καλά».

«Για κάθε αστείο βίντεο που έβλεπα, θυσίαζα λίγη από την προσοχή μου, λίγο από τον χρόνο που θα μπορούσα να αφιερώσω στον πατέρα μου ή σε κάποια φίλη». iStock

Αρχικά προσπάθησε να περιορίσει τη χρήση, μειώνοντας τον χρόνο στην οθόνη με υπενθυμίσεις και ειδικές εφαρμογές, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η λύση ήρθε μόνο με την πλήρη αποχή. «Μπορώ άραγε να βγω εντελώς από τα social media;» ήταν ένα ερώτημα που απαντήθηκε με την πρώτη ανακούφιση από τη διαγραφή του προφίλ της στο Intagram. Σειρά είχαν οι υπόλοιπες πλατφόρμες.

Τι είναι η Μέθοδος των 5 D και πώς θα σε βοηθήσει

Η απομάκρυνση από τα social media ήταν διαδικασία χρόνων, ένα ταξίδι για να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό της, που την οδήγησε στην οργάνωση του Appstinence για τη δομημένη υποστήριξη προς ανθρώπους που θέλουν να απεξαρτηθούν από τα κοινωνικά δίκτυα. Η βασική Μέθοδος των 5 D (5D Method), περιλαμβάνει πέντε στάδια:

• Decrease, σταδιακή μείωση χρήσης
• Deactivate, απενεργοποίηση λογαριασμών
• Delete, οριστική διαγραφή
• Downgrade, αλλαγή από smartphone σε παλαιού τύπου κινητό
• Depart, αντίο στον ψηφιακό κόσμο.

Για την ίδια, το μεγαλύτερο βήμα είναι να σταματήσεις να χρησιμοποιείς το smartphone σου ως κύριο μέσο επικοινωνίας. «Αν δεν έχεις το app στα χέρια σου, δεν μπορεί να σε τραβήξει πίσω».

Κίνημα με παγκόσμια απήχηση

Το Appstinence εξελίχθηκε από φοιτητική κινηματική δράση σε παγκόσμιο φαινόμενο, από τη Νέα Υόρκη ως την Κένυα. Η Nguyen επιμένει πως το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε μια χώρα ή κοινωνική ομάδα και υπογραμμίζει ότι τα smartphones σχεδιάστηκαν για να σου κλέβουν την προσοχή. «Αν ένας ενήλικας δεν μπορεί να αφήσει κάτω το κινητό του σε ένα meeting, πώς περιμένουμε από ένα 10χρονο να το κρατήσει στην τσέπη του στο σχολείο; Είναι παράλογο».

Το πιο σημαντικό βήμα είναι να σταματήσεις να χρησιμοποιείς το smartphone σου ως κύριο μέσο επικοινωνίας. iStock

Παρά την αυστηρή κριτική της στις νέες τεχνολογίες, η ίδια βρήκε έμπνευση σε έναν από τους βασικούς πρωτεργάτες της. «Όσο ειρωνικό κι αν ακούγεται, το πρότυπό μου εν προκειμένω είναι ο Steve Jobs», λέει. «Είχε τη διορατικότητα να φανταστεί έναν κόσμο που δεν υπήρχε ως τότε. Μπορεί να διαφωνώ με το τι ακολούθησε, αλλά θαυμάζω την ικανότητα ενός ανθρώπου να οραματίζεται κάτι διαφορετικό».

Με παρόμοιο πνεύμα και χωρίς να μπορεί να ξέρει πώς θα είναι ο κόσμος σε 10 ή 15 χρόνια, η Nguyen οραματίζεται ένα αύριο όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να είναι «λίγο πιο ανθρώπινοι», χωρίς την αδιάκοπη πίεση της ψηφιακής υπερδιέγερσης.