ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΟ

Τι συμβουλεύει τους ασθενείς του ένας ψυχίατρος που μελετά τον φόβο, ώστε να διαχειριστούν αυτό το αρνητικό αλλά τόσο σημαντικό συναίσθημα.

Ο Arash Javanbakht είναι ψυχίατρος και διευθυντής της Κλινικής Έρευνας για το Στρες, το Τραύμα και το Άγχος στο Πανεπιστήμιο Wayne State. Ο ίδιος μαθαίνει να διαχειρίζεται τον φόβο αντιμετωπίζοντάς τον. «Αν φοβάμαι κάτι αλλά ξέρω ότι δεν είναι επικίνδυνο, το κάνω. Πιέζω τον εαυτό μου, γιατί αν συνεχίσω να το αποφεύγω, τα πράγματα θα χειροτερέψουν», λέει σε συνέντευξή του.

Ο φόβος είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης που, πράγματι, μπορεί να σε κρατήσει ασφαλή. Στον σύγχρονο κόσμο, όμως, δεν είναι πάντα βοηθητικός.

Τι σχέση έχει το άγχος με τον φόβο;

Ο φόβος έχει πάντα ένα σαφές αντικείμενο απειλής: κάτι που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε ως επικίνδυνο. Αν, για παράδειγμα, φοβάσαι τους σκύλους και ένας βρίσκεται μπροστά σου, ο φόβος σου έχει ξεκάθαρο στόχο. Το άγχος, από την άλλη, είναι πιο ασαφές. Είναι η αναμονή της απειλής. Στο ίδιο παράδειγμα, αν σου πουν ότι κάποιος μπορεί να έρθει σε ένα πάρτι με τον σκύλο του, θα είσαι αυτός που θα... σκανάρει τον χώρο αναζητώντας τον, παρόλο που δεν υπάρχει ακόμη καμία απειλή στο οπτικό σου πεδίο.

Η πλειονότητα των προκλήσεων στη σύγχρονη ζωή σχετίζονται με το άγχος. Ανησυχούμε ή φοβόμαστε για αόριστα πράγματα και αυτή η ανησυχία λειτουργεί σαν μια ψευδαίσθηση ελέγχου. Πιστεύουμε ότι, αν ανησυχούμε αρκετά, θα είμαστε έτοιμοι να σταματήσουμε αυτό που φοβόμαστε, αν συμβεί.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Μπορείς να κατακτήσεις τους φόβους σου;

Ο Javanbakht εξηγεί πως δεν μπορείς να «νικήσεις» ή να εξαφανίσεις ένα κομμάτι του εαυτού σου. Δεν μπορείς να πετάξεις την αμυγδαλή σου, το κέντρο του φόβου στον εγκέφαλο. Ο φόβος είναι μια πρωτόγονη, ζωτική αντίδραση σε κάθε σημάδι απειλής. Στα πολύ παλιά χρόνια ήταν ο καλύτερός μας σύμμαχος, επειδή μας κρατούσε ζωντανούς και προστάτευε τη φυλή. Οι αντιδράσεις «μάχης ή φυγής» ταιριάζουν στους κινδύνους της εποχής εκείνης, που ήταν καθαρά σωματικοί.

Τα άγχη της σύγχρονης ζωής δεν μοιάζουν με τους κινδύνους του παρελθόντος. Ακόμη κι αν χάσουμε τη δουλειά μας, δεν σημαίνει ότι θα πεθάνουμε. Όμως, το σώμα αντιδρά σαν να πρόκειται να συμβεί ακριβώς αυτό.

Η ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΖΩΗ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ. ΑΝΗΣΥΧΟΥΜΕ Ή ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΑΟΡΙΣΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΚΙ ΑΥΤΗ Η ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΣΑΝ ΜΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ.

3 συμβουλές που μπορεί να σε βοηθήσουν

1. Όταν τα συναισθήματα σε κυριεύουν, είναι δύσκολο να σκεφτείς λογικά. Αν βρεθείς σε μια κατάσταση όπου δεν μπορείς να αποφασίσεις αν πρέπει να τρομοκρατηθείς, σκέψου έναν άνθρωπο που εμπιστεύεσαι. Τι θα σου έλεγε εκείνη τη στιγμή; Αυτή η μικρή νοητική απόσταση βοηθά να απομακρυνθείς από το συναίσθημα και να δεις τα πράγματα πιο καθαρά.
2. Πολλές φορές αποφεύγουμε τον φόβο επειδή είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Ο ειδικός προτείνει να εστιάσεις στο σώμα σου, να παρατηρήσεις τι ακριβώς αισθάνεσαι. Όταν ονοματίζεις το συναίσθημα, η έντασή του μειώνεται.
3. Οι περισσότεροι φόβοι που αποκτούμε στη διάρκεια της ζωής μας δεν υπήρχαν όταν γεννηθήκαμε. Η γνώση και οι δεξιότητες μας δίνουν μια αίσθηση ελέγχου, βασικό κομμάτι της διαχείρισής τους. Αν, π.χ., τρέμεις τις τσούχτρες, αλλά λατρεύεις τις ελληνικές θάλασσες, μάθε σε ποιες περιοχές εμφανίζονται, πότε και πώς να τις αποφύγεις.

Μην αφήνεις τον φόβο να «τρώει» την ελευθερία σου

Η ελευθερία είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που έχεις. Δεν θέλεις να είσαι σκλάβος του φόβου σου. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στο να μην θέλεις να βρίσκεσαι κοντά σε σκύλους, αρκεί η επιλογή αυτή να είναι δική σου, όχι μια απόφαση που ο φόβος παίρνει για λογαριασμό σου.