ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ ΠΙΟ ΦΩΤΟΓΕΝΗΣ;

Κάποιοι άνθρωποι από τη φύση τους δείχνουν πανέμορφοι και φωτογενείς στις φωτογραφίες, σωστά; Θα μπορούσε, άραγε, να αποκτήσει ο καθένας μας αυτό το χάρισμα;

Είμαι από τους ανθρώπους που στις φωτογραφίες βγαίνουν χάλια. Κάθε φορά που γκρινιάζω γι’ αυτό στην κολλητή μου, η απάντησή της είναι ότι δεν μου λείπει η φωτογένεια, απλά δεν ξέρω να «στήνομαι» σωστά στον φακό. Και, βέβαια, δεν έχω αφιερώσει ποτέ χρόνο για να μάθω.

Κι όμως, δεν πιστεύεις κι εσύ ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι από τη φύση τους φωτογενείς; Ότι αβίαστα απλά κοιτάζουν τη φωτογραφική και βγαίνουν υπέροχοι; Πώς αλλιώς θα έκαναν καριέρα όλοι αυτοί οι influencers, αν δεν είχαν έστω αυτό το χάρισμα;

Διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο πάνω στο θέμα από τον Michael Waters, συγγραφέα του βιβλίου «The Other Olympians: Fascism, Queerness, and the Making of Modern Sports». Σε αυτό κάνει μια ιστορική αναδρομή στη φωτογένεια, που πρωτοεμφανίστηκε ως όρος το 1925, όταν ένας Αυστριακός ευγενής και τενίστας, ο Κόμης Ludwig von Salm-Hoogstraeten, κρίθηκε από τον κινηματογραφικό παραγωγό Samuel Goldwyn ως εξαιρετικά φωτογενής. Τόσο, ώστε να συμμετάσχει σε μία από τις ταινίες του – κι ας μην είχε το παραμικρό ερμηνευτικό ταλέντο ή κάποια σχετική γνώση. Η ταινία πήγε «άπατη», όμως ο όρος έμεινε και από τότε λειτουργεί ως προστιθέμενη αξία σε όποιον δείχνει εξαιρετικά καλά στις φωτογραφίες.

Είναι, όμως, η φωτογένεια πράγματι κάτι που ορισμένοι άνθρωποι έχουν φυσικά;

ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΚΟΙ ΚΡΙΤΕΣ ΤΟΥ ΠΩΣ ΜΑΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΟΙ ΑΛΛΟΙ.

Ο Waters γράφει πως δεν υπάρχει κάποια μεγάλη, σοβαρή έρευνα που να υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Και πως ίσως αυτό που εννοούν οι άνθρωποι όταν αποκαλούν κάποιον «φωτογενή» να είναι αφενός ότι έχει μια εξασκημένη άνεση μπροστά στην κάμερα, αφετέρου ότι απαθανατίζεται από έναν πολύ ικανό φωτογράφο. Κι αν πράγματι ισχύει αυτό, τότε η φωτογένεια είναι κάτι που καλλιεργείται και όχι που έχουν ορισμένοι άνθρωποι από τη φύση τους. Δεν είναι, δηλαδή, ζήτημα γοητείας αλλά εξοικείωσης με τις ιδιαιτερότητες και τα όρια της σύγχρονης τεχνολογίας.

Τι λένε οι επιστήμονες για τη φωτογένεια;

«Καταρχάς δεν υπάρχει μια καθολική, παγκόσμια συμφωνία του ποιος θεωρείται ελκυστικός στις φωτογραφίες», λέει στο ίδιο άρθρο η λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν, Clare Sutherland. Μελέτες, μία εκ των οποίων και δική της, έχουν δείξει ότι ένα άτομο που θεωρείται πολύ ελκυστικό σε μια φωτογραφία μπορεί να θεωρείται πολύ λιγότερο ελκυστικό σε μια άλλη. Και, μάλιστα, η κρίση αυτή μπορεί να αλλάζει από άνθρωπο σε άνθρωπο.

iStock

Το ίδιο ισχύει για τους εαυτούς μας. Σε μελέτη του 2017, η Sutherland και η ομάδα της βρήκαν πως όταν έδωσαν σε συμμετέχοντες να κοιτάξουν 12 φωτογραφίες του εαυτού τους, έδειξαν να προτιμούν πολύ διαφορετικές εικόνες από αυτές που άρεσαν π.χ. στους φίλους τους. Και, όπως συμφώνησε μια αντίστοιχη μελέτη που έγινε το 2014 στην Ιαπωνία, είμαστε εξαιρετικά κακοί κριτές του πώς μας βλέπουν εξωτερικά οι άλλοι. «Συνεπώς, όταν επιμένουμε ότι δεν είμαστε φωτογενείς, πιθανότατα δεν έχουμε ιδέα για τι πράγμα μιλάμε», σημειώνει ο Waters.

Η ίδια ιαπωνική έρευνα έδειξε ότι η φωτογένεια ίσως στην πραγματικότητα να είναι μια απόδειξη της εξοικείωσης κάποιου με την κάμερα. Μπορεί, δηλαδή, οι φωτογενείς άνθρωποι απλά να έχουν εξελίξει τη σχέση τους με αυτήν. Αν ρωτήσεις ένα μοντέλο, θα σου πει ότι τον μεγαλύτερο ρόλο παίζει η γωνία λήψης και αυτό ίσως σε έναν βαθμό να ισχύει: ο τρόπος που προσανατολίζουμε το πρόσωπό μας στις φωτογραφίες επηρεάζει το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, οι selfies που τραβάμε από ψηλά μας κάνουν να δείχνουμε πιο κομψοί, ενώ αυτές που τραβάμε στην ευθεία μας μπορεί να κάνουν το σώμα μας να φαίνεται πιο πλατύ.

iStock

Ο Waters λέει ότι το πώς «στήνουμε» το πρόσωπό μας είναι κάτι που συχνά μας «βγαίνει» αυθόρμητα. Μελέτες της δεκαετίας του ’70 έδειξαν ότι οι άνθρωποι τείνουν να ποζάρουν με την αριστερή πλευρά του προσώπου τους, ένα φαινόμενο που ο Alessandro Soranzo, ερευνητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Sheffield Hallam, λέει πως έχει να κάνει με τη χημεία του εγκεφάλου μας: «Το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου μας είναι αυτό που εμπλέκεται περισσότερο στα συναισθήματα». Και επειδή το δεξί ημισφαίριο διέπει την αριστερή πλευρά του προσώπου, η αριστερή μας πλευρά είναι πιο εκφραστική συναισθηματικά. Το αν αυτό σημαίνει και ότι η αριστερή μας πλευρά φαίνεται καλύτερη παραμένει προς συζήτηση, καταλήγει ο ίδιος.

ΜΠΟΡΕΙ, ΑΠΛΑ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΕΞΕΛΙΞΕΙ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ.

Άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ρόλο στη φωτογένεια παίζει το φως, το οποίο μπορεί να τονίζει τον τόνο του δέρματος κάποιου ή και όχι, ενώ σίγουρα έχει να κάνει και με τον φωτογράφο. Μια επαγγελματίας φωτογράφος, η Naima Green, λέει στον Waters πως «όταν οι άνθρωποι στήνονται στις φωτογραφίες, συνήθως δεν βγαίνουν καλοί». Η ίδια προσπαθεί, λοιπόν, να τους κάνει να αισθάνονται άνετα, να κάθονται ή να στέκονται σε στάσεις που το σώμα τους είναι χαλαρό – αυτό, λέει, βοηθάει και στις selfies.

«Είναι, πάντως, γεγονός», καταλήγει ο Waters, «ότι οι άνθρωποι που θεωρούνται πραγματικά φωτογενείς είναι τα μοντέλα και οι ηθοποιοί, δηλαδή άτομα που έχουν εκτεθεί αμέτρητες φορές στον φακό. Σίγουρα μπορεί να πρόκειται και για συμβατικά όμορφα άτομα, αλλά ίσως η φωτογένειά τους να είναι αποτέλεσμα επανάληψης και έτσι άνεσης και χαλαρότητας μπροστά στην κάμερα».

Ίσως, λοιπόν, αν αφιερώναμε όλοι μας τον απαιτούμενο χρόνο στο να βγάζουμε φωτογραφίες το πρόσωπό μας από κάθε πιθανή γωνία και υπό διαφορετικούς φωτισμούς, ώστε να βρούμε αυτόν που μας ταιριάζει, να καταλήγαμε στο σωστό «στήσιμο», που θα μας έκανε να κοιτάζουμε την εικόνα μας και να μην απογοητευόμαστε με το αποτέλεσμα.

Ίσως πάλι και να μην έχει καμία απολύτως σημασία.