ΕΙΝΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΝΑ ΤΡΩΣ ΖΑΧΑΡΗ Ή ΝΑ ΤΗΝ ΠΙΝΕΙΣ;

Πολλές φορές αντί να τρώμε ζάχαρη, την... πίνουμε μέσα από γλυκά ποτά και ροφήματα. Αυτή η συνήθεια, όμως, φαίνεται να συσχετίζεται με έναν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας.

Γνωρίζουμε πλέον καλά πως η ζάχαρη είναι από τις τροφές που ιδανικά θα πρέπει να αποφεύγουμε στην καθημερινή μας διατροφή. Σύμφωνα με νέα μελέτη, μάλιστα, ο τρόπος που την καταναλώνουμε μπορεί να παίζει έναν επιπλέον ρόλο στο πόσο επιβλαβής γίνεται η ζάχαρη.

Έτσι, από έρευνα του Brigham Young University, στο πλαίσιο της οποίας αναλύθηκαν δεδομένα άνω του μισού εκατομμυρίου εθελοντών από κάθε άκρη της γης, προέκυψε ένα άκρως απροσδόκητο συμπέρασμα: η ζάχαρη που καταναλώνεται μέσω ποτών όπως τα αναψυκτικά –ακόμα και μέσω του φυσικού χυμού που έχει από μόνος του υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη– φαίνεται να είναι πιο επικίνδυνη από τη ζάχαρη που θα καταναλώσει κανείς μέσω κάποιας τροφής.

«Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που καταγράφει σαφείς σχέσεις δόσης-απόκρισης μεταξύ διαφορετικών πηγών ζάχαρης και του κινδύνου διαβήτη τύπου 2», αναφέρει σε δημοσίευμα η επικεφαλής της έρευνας και καθηγήτρια διατροφικής επιστήμης, Karen Della Corte. «Η μελέτη υπογραμμίζει γιατί η κατανάλωση ζάχαρης –είτε από αναψυκτικό είτε από χυμό– είναι πιο προβληματική για την υγεία από τη βρώση της».

Πράγματι, οι τροφές με ζάχαρη δεν έδειξαν αυτή τη σύνδεση και σε κάποιες περιπτώσεις συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο.

iStock

Τα ευρήματα της έρευνας, αφού έλαβαν υπόψιν τον δείκτη μάζας σώματος των ατόμων και τους παράγοντες κινδύνου ανάλογα με τον τρόπο ζωής τους, κατέληξαν στα εξής:

• Τα ζαχαρούχα ποτά είναι επικίνδυνα: Ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2) αυξήθηκε κατά 25% με κάθε επιπλέον συσκευασία 350ml ζαχαρούχων ποτών – συμπεριλαμβανομένων των αναψυκτικών, των ενεργειακών ποτών και των αθλητικών ποτών– ανά ημέρα.
• Ο χυμός φρούτων αποτελεί επίσης πρόβλημα: Με κάθε επιπλέον μερίδα 220 ml χυμού φρούτων την ημέρα –συμπεριλαμβανομένων των 100% φυσικών χυμών, των νέκταρ και των συσκευασμένων χυμών– ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΔΤ2 αυξήθηκε κατά 5%.
• Οι ατομικές απαντήσεις μπορεί να διαφέρουν: Οι παραπάνω κίνδυνοι είναι «σχετικοί αλλά όχι απόλυτοι», σημειώνουν οι ερευνητές, και εξαρτώνται από τον βασικό κίνδυνο εμφάνισης ΣΔΤ2 ενός ατόμου. Για παράδειγμα, εάν ο βασικός κίνδυνος ενός μέσου ατόμου να αναπτύξει διαβήτη τύπου 2 είναι περίπου 10%, τέσσερα αναψυκτικά την ημέρα θα μπορούσαν να τον αυξήσουν σε περίπου 20% (όχι σε 100%).
• Τα ζαχαρούχα τρόφιμα ανήκουν σε διαφορετική κατηγορία: Συγκριτικά με τα ποτά, η πρόσληψη 20 γραμμαρίων την ημέρα (περίπου 1,6 κουταλιές της σούπας) συνολικής σακχαρόζης (επιτραπέζιας ζάχαρης) και συνολικής ζάχαρης (το άθροισμα όλων των φυσικών και προστιθέμενων σακχάρων στην καθημερινή διατροφή) έδειξε έναν αντίστροφο συσχετισμό με τον διαβήτη τύπου 2, «υπονοώντας μια αξιοπερίεργη προστατευτική συσχέτιση», λέει η Della Corte.

Γιατί, όμως, το να πίνεις ζάχαρη είναι χειρότερο;

Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα, η απάντηση ίσως βρίσκεται στις διαφορετικές μεταβολικές επιδράσεις.

«Τα ζαχαρούχα ποτά και οι χυμοί φρούτων παρέχουν μεμονωμένα σάκχαρα, οδηγώντας σε μεγαλύτερη γλυκαιμική επίδραση που θα υπερφορτώσει και θα διαταράξει τον μεταβολισμό του ήπατος, αυξάνοντας έτσι το λίπος εκεί και την αντίσταση στην ινσουλίνη», γράφει συγκεκριμένα.

Ωστόσο, τα σάκχαρα που υπάρχουν ή που προστίθενται σε τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως ολόκληρα φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα ή δημητριακά ολικής αλέσεως, δεν προκαλούν μεταβολική υπερφόρτωση στο ήπαρ. «Αυτά τα ενσωματωμένα σάκχαρα», αναφέρει το σχετικό κείμενο, «προκαλούν βραδύτερες αντιδράσεις γλυκόζης στο αίμα λόγω των συνοδευτικών φυτικών ινών, των λιπών, των πρωτεϊνών και άλλων ωφέλιμων θρεπτικών συστατικών».

Pexels Suju

Τι συμβαίνει με τους χυμούς;

Παρόλο που ακούγεται κάπως υπερβολικό το να εμπίπτει ο χυμός φρούτων στην ίδια κατηγορία βλάβης με τα αναψυκτικά, οι ερευνητές εξηγούν γιατί αυτό βγάζει νόημα:

Σε σύγκριση με τα σάκχαρα από τα ζαχαρούχα ποτά (π.χ. τα αναψυκτικά), τα οποία παρέχουν κενές θερμίδες, ο χυμός φρούτων, αναφέρει η μελέτη, «μπορεί να περιέχει ωφέλιμα θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες και φυτοχημικά. Ωστόσο, η μελέτη μας διαπίστωσε ότι η κατανάλωση ζάχαρης από χυμό φρούτων συσχετίστηκε θετικά με τον κίνδυνο ΣΔ2. Η υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και η έλλειψη φυτικών ινών στον χυμό φρούτων είναι παρόμοια με τα αναψυκτικά, καθιστώντας τον ένα κακό υποκατάστατο των ολόκληρων φρούτων, τα οποία παρέχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες για να υποστηρίξουν καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα».

Τα ζαχαρούχα ποτά, λοιπόν, είναι χειρότερα από τα ζαχαρούχα τρόφιμα, καθώς παρέχουν μεμονωμένα σάκχαρα που οδηγούν σε μεγαλύτερο γλυκαιμικό αντίκτυπο.

Οι ερευνητές καταλήγουν στο ότι ενώ εξακολουθεί να απαιτείται μελλοντική έρευνα για την αξιολόγηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της κατανάλωσης ζάχαρης, τα ευρήματα υποδηλώνουν τη σημασία του τύπου ζάχαρης, αφού «η υψηλότερη πρόσληψη υγρής ζάχαρης συνδέεται με εμφανώς μεγαλύτερη βλάβη».