ΠΩΣ ΘΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙΣ ΤΑ ΚΑΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Η ποιότητα των συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι δεδομένη, δυστυχώς ούτε η ασφάλειά τους. Γι' αυτό συλλέξαμε τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να προσέξεις προτού επιλέξεις, με την προϋπόθεση πάντα ότι έχεις ενημερώσει τον γιατρό σου.

Τα συμπληρώματα διατροφής διεκδικούν ένα γενναίο μερίδιο στην αγορά. Δεν το αποδεικνύουν μόνο οι οικονομικές έρευνες, αλλά και το ότι σχεδόν σε κάθε σπίτι υπάρχει πλέον τουλάχιστον ένα σχετικό προϊόν. Φυσικά κυκλοφορούν πάρα πολλά και εύλογα ο καταναλωτής δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την ποιότητα και την αξιοπιστία τους.

Ας αφήσουμε στην άκρη τους λόγους για τους οποίους επιλέγεις ένα συμπλήρωμα διατροφής κι ας δούμε πώς μπορείς να ξεχωρίσεις την ποιότητά του. Καταρχάς, υπάρχει ένα σημαντικό κώλυμα που ενδέχεται να θέσει υπό αμφισβήτηση τις επιλογές σου: Για να κυκλοφορήσει ένα συμπλήρωμα διατροφής στην ελληνική και την ευρωπαϊκή αγορά, δεν υπάρχει εγκριτικό πλαίσιο, όπως συμβαίνει με τα φάρμακα.

Πώς ο ΕΟΦ ελέγχει τα συμπληρώματα διατροφής

Αυτό που γίνεται είναι να γνωστοποιείται στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων η κυκλοφορία ενός τέτοιου προϊόντος με βάση κάποιες διατάξεις. Ο φορέας του καταθέτει ένα χαρτί και ακολουθείται μία τυπική διαδικασία, ωστόσο ο ΕΟΦ δεν το ελέγχει εξονυχιστικά.

Για την ακρίβεια, ο έλεγχος αφορά τη σύνθεση (για να διαπιστωθεί αν το προϊόν περιέχει φαρμακευτική ουσία, οπότε δεν κατατάσσεται στα συμπληρώματα αλλά στα φάρμακα) και τα μηνύματα προς τον καταναλωτή (αν δηλαδή προωθείται ως θεραπευτικό σκεύασμα, τότε παραπέμπει σε φάρμακο, οπότε το μήνυμα είναι ψευδές).

iStock

Θα έχεις ακούσει στις διαφημίσεις την υποχρεωτική ανακοίνωση: προϊόν γνωστοποιημένο στον ΕΟΦ. Αυτό αποτελεί την εγγύηση ότι ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα να προωθήσει το προϊόν στην αγορά και συνεπώς είναι ασφαλές για κατανάλωση.

Σύμφωνα με την Αφροδίτη Βούλγαρη, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεύθυνσης Αξιολόγησης Λοιπών Προϊόντων του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, στη χώρα μας κυκλοφορούν περίπου 3.700 προϊόντα γνωστοποιημένα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι όλα όσα κυκλοφορούν.

Όταν γίνεται η κατάθεση του φακέλου με τα απαραίτητα δικαιολογητικά και πιστοποιητικά ποιότητας, εξάγεται ο αριθμός γνωστοποίησης, μοναδικός για κάθε συμπλήρωμα διατροφής. Μετά τη διαδικασία αυτή, ο ΕΟΦ έχει το δικαίωμα να κάνει επανέλεγχο του προϊόντος είτε με επανεξέταση του φακέλου είτε με αναλυτικό έλεγχο στο ίδιο το προϊόν, ώστε να διασφαλιστεί η ασφαλής κυκλοφορία του στην αγορά.

Ποια συμπληρώματα δεν είναι ασφαλή

Η διακίνηση μη γνωστοποιημένων παρασκευασμάτων γίνεται συνήθως μέσω διαδικτύου, σε καταστήματα με συμπληρώματα διατροφής και γυμναστήρια, συνεπώς ένα κριτήριο ποιότητας που έχεις είναι η γνωστοποίηση στον ΕΟΦ, αλλά και η διακίνηση μέσω φαρμακείων και όχι άγνωστων online καταστημάτων και ιστοσελίδων.

Ο ΕΟΦ γνωστοποιεί με ανακοίνωσή του ότι «τα συμπληρώματα διατροφής δεν εγκρίνονται από τον ΕΟΦ, ούτε και από άλλους ευρωπαϊκούς φορείς. Οι ισχυρισμοί που επιτρέπεται να αναγράφονται στα συμπληρώματα διατροφής είναι οι εγκεκριμένοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα τρόφιμα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 432/2012. Το γεγονός ωστόσο ότι τα προϊόντα αυτά στερούνται θεραπευτικών ιδιοτήτων δεν διασφαλίζει και την απουσία ανεπιθύμητων ενεργειών».

Αρκετές φορές εταιρείες με πλαστά στοιχεία έχουν διαθέσει συμπληρώματα στην ελληνική αγορά τα οποία δεν κάλυπταν τις προϋποθέσεις ασφαλείας και στην πραγματικότητα περιείχαν διαφορετικά συστατικά από αυτά που αναγράφονταν στην συσκευασία τους, όπως αυτά που θα δεις εδώ.

Δεν ισχύουν βέβαια οι ίδιοι κανόνες σε όλες τις χώρες. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, υπεύθυνος για τα συμπληρώματα διατροφής είναι ο αντίστοιχος οργανισμός για τα τρόφιμα και όχι ο αντίστοιχος ΕΟΦ, ενώ η χώρα μας θεωρείται ότι έχει ένα αυστηρό πλαίσιο για τα συμπληρώματα διατροφής. Τώρα γίνεται μια προσπάθεια για κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση, αλλά βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.

Παράγοντες ποιότητας

Συνεπώς, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων θέτει ένα γενικό πλαίσιο και κανόνες ασφάλειας για τα συμπληρώματα διατροφής, η ποιότητα και η ασφάλεια των συγκεκριμένων προϊόντων όμως εξαρτάται από παράγοντες όπως:

• Η σύνθεση: Η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει ποια συστατικά επιτρέπεται να εμπεριέχονται στη σύσταση του συμπληρώματος και σε ποια ποσότητα.
• Το πιστοποιητικό ποιότητας: Tο πιστοποιητικό ελέγχου για το κάθε συστατικό, ώστε να μην αμφισβητείται η ποιότητα του.
• Η συσκευασία: Για να ελεγχθεί η ασφάλεια του συμπληρώματος διατροφής, ο ΕΟΦ υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να κοινοποιούν το κείμενο της συσκευασίας ώστε να παρέχεται η σωστή πληροφόρηση στο καταναλωτικό κοινό.
• Η δοσολογία: Για κάθε συμπλήρωμα διατροφής είναι υποχρεωτικό να ορίζεται η συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία.

iStock

Τι να προσέξεις στις ετικέτες

Κάθε φορά λοιπόν που αγοράζεις κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, αναζήτησε στη συσκευασία τον αριθμό γνωστοποίησης, αλλά και τα παραπάνω στοιχεία, δηλαδή κάποιο πιστοποιητικό ποιότητας, τη συνιστώμενη δοσολογία, τη διαβεβαίωση ότι δεν συστήνεται για θεραπευτικούς σκοπούς, ούτε αντικαθιστά ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, καθώς και την πλήρη σύνθεσή του. Με τον τρόπο αυτό θα είσαι σίγουρος/η πως τουλάχιστον είναι ασφαλές.

Ας δούμε τώρα ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά των συμπληρωμάτων:

Χηλικοποίηση (αγγλ. chelation)

Ίσως δεις τη λέξη χηλικό ή chelated να αναγράφεται δίπλα σε κάποιο μέταλλο, όπως το μαγνήσιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το χρώμιο. Η χηλικοποίηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία τα μέταλλα τροποποιούνται ως προς τη δομή τους, ώστε να βελτιώνεται η απορρόφηση από τον οργανισμό. Αυτό γίνεται συνδυάζοντας το μέταλλο με ένα άλλο μόριο, όπως ένα αμινοξύ ή ένα οργανικό οξύ.

Για την καλύτερη (και χωρίς παρενέργειες στο γαστρεντερικό) απορρόφηση είναι προτιμότερο λοιπόν να επιλέξεις:

• δισγλυκινικό σίδηρο (iron bisglycinate)
• δισγλυκινικό ψευδάργυρο (zinc bisglycinate)
• πικολινικό χρώμιο (chromium picolinate)
• δισγλυκινικό μαγνήσιο (magnesium bisglycinate)

Πολυβιταμίνες

Τα ποιοτικά συμπληρώματα λαμβάνουν υπόψη τον ανταγωνισμό των θρεπτικών ουσιών, το γεγονός δηλαδή ότι η συνύπαρξη ορισμένων στοιχείων δεν ευνοεί τη βέλτιστη απορρόφηση από τον οργανισμό. Για παράδειγμα, ο σίδηρος ανταγωνίζεται με άλλα μέταλλα όπως ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο, ο χαλκός και το μαγνήσιο, ως προς την απορρόφησή τους.

Γι' αυτό, καλό είναι να αποφεύγεις τις πολυβιταμίνες με σίδηρο. Επιπλέον, τα συμπληρώματα ασβεστίου και σιδήρου καλύτερα να λαμβάνονται με διαφορά μερικών ωρών. Αν δεν είσαι βέβαιος/η για την αλληλεπίδραση των συστατικών στις πολυβιταμίνες, κάνε μια σχολαστική έρευνα και, φυσικά, συμβουλέψου τον γιατρό σου.

Τι να αποφεύγεις

• Τα τεχνητά χρώματα, γεύσεις και γλυκαντικά.
• Τα πληρωτικά όπως στεατικό οξύ, διοξείδιο του πυριτίου και διοξείδιο του τιτανίου.
• Επιγραφές και υποσχέσεις όπως: «100% φυτικό», «θεραπεύει την τάδε πάθηση», «εγγύηση επιστροφής χρημάτων», οτιδήποτε μοιάζει πολύ καλό για να είναι αληθινό.