3+1 ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ «ΜΙΛΟΥΝ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΤΑ ΤΕΜΠΗ

Το δυστύχημα στα Τέμπη δεν πρέπει να ξεχαστεί και πολλοί καλλιτέχνες με τα έργα τους εκφράζουν οργή, λύπη, αγανάκτηση, και ξορκίζουν τη λήθη.

Αν γράψεις σε μια μηχανή αναζήτησης τη φράση «εξεταστική επιτροπή Τέμπη», θα την βρεις. Κι αν δεν τη βρεις, ψάξε την με το όνομά της: Μαρία Καρυστιανού. Είναι η πρόεδρος της προσωρινής διοίκησης συλλόγου οικογενειών θυμάτων του πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη και μητέρα μιας 20χρονης φοιτήτριας που έχασε εκεί τη ζωή της.

Δεν αντέχεις να την ακούς. Δεν αντέχεις να μην βάλεις τα κλάματα. Δεν αντέχεις να μην νιώσεις αγανάκτηση, θυμό.

Αυτά τα συναισθήματα αποτύπωσαν στα έργα τους αρκετοί καλλιτέχνες και τότε και τώρα, με πιο πρόσφατη την εγκατάσταση του Γιώργου Κόφτη με τίτλο «58 καρφιά στα Τέμπη», που στήθηκε 500 μέτρα νοτιότερα από το σημείο του τραγικού συμβάντος. Το 58ο καρφί είναι αφιερωμένο σε όσους και όσες γλίτωσαν, στους συγγενείς των θυμάτων, στους αγνοούμενους, αλλά και σε εμάς που βιώνουμε για άλλη μια φορά ένα συλλογικό τραύμα και πένθος.

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο δημιουργός σε ανάρτησή του, «θέλουμε να πούμε στα παιδιά και στους συγγενείς των θυμάτων του δυστυχήματος των Τεμπών πως δεν υπάρχει κανείς που δεν θυμάται. Είμαστε εδώ καθημερινά και θέλουμε να δηλώσουμε την στήριξή μας και την αλληλεγγύη μας σε σας και στους οικείους σας. Το έργο είναι αφιερωμένο στην μνήμη των θυμάτων, σε εσάς και τους τραυματίες που ζούνε ακόμα με το τραύμα… Η κίνηση αυτή σκοπό έχει απλά να δείξει σε σας και στον υπόλοιπο κόσμο πως κάπου, στη διάχυτη σιωπή που επικρατεί παντού στα ΜΜΕ, στην απόλυτη απουσία ενδοσκόπησης και αυτοκριτικής, ζει ακόμα η αλληλεγγύη και η αγάπη, τα καθαρά πνεύματα και όσο το δυνατόν η διαύγεια και η αλληλεγγύη… Είναι δυστυχώς αλήθεια και νιώθουμε πως σε αυτό το έγκλημα είμαστε συνυπεύθυνοι και συνένοχοι σε έναν βαθμό οι πάντες. Κάθε φορά που κάναμε τα στραβά μάτια, σε λαμογιές, σε ρουσφέτια, σε ανομία, σε παράβαση καθηκόντων, σε υπέρβαση καθηκόντων, θρέφαμε αυτό το κτήνος. Τώρα πια, πληρώνουμε ακριβά αυτήν την ολιγωρία και την ανοχή. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι μας έκανε τόσο δειλούς και ευθυνόφοβους, αλλά αυτό είναι κάτι που οφείλουμε να αλλάξουμε όλοι και όλες άμεσα. Αν θέλουμε κάποια στιγμή να αποτινάξουμε αυτά τα κατεστημένα από πάνω μας και να νιώσουμε έστω και λίγο ασφαλείς στην χώρα μας… Πλέον, η Ελλάδα έχει στην καρδιά της μια ανοιχτή πληγή. Με τα καρφιά μέσα στην καρδιά της καρφωμένα...».

Γιώργος Κόφτης

Ο ίδιος ζητά εκ των προτέρων συγγνώμη από όλους εκείνους που η κίνηση αυτή δεν τους καλύπτει αισθητικά, αλλά όπως λέει η τέχνη δεν έχει ως μοναδικό σκοπό το να κάνει τη ζωή μας πιο όμορφη. Υπάρχουν και φορές που σκοπός της είναι να ενοχλεί.

Χαζεύοντας στα κοινωνικά δίκτυα, έπεσα πάνω και στο έργο του νεαρού γλύπτη Παύλου Λιαρετίδη. Καταφέραμε και ανταλλάξαμε δυο λόγια στο τηλέφωνο, γιατί βρίσκεται για σπουδές στη Βαλτιμόρη. Το ανάγλυφο τρίπτυχο έχει γενικό τίτλο «28/02/2023», την ημερομηνία της τραγωδίας στα Τέμπη, ενώ κάθε πίνακας έχει ξεχωριστό τίτλο, «23:21:17», «23:21:18», «23:21:19». Τι είναι τα νούμερα αυτά; Όπως εξηγεί ο ίδιος, είναι τα δευτερόλεπτα της έκρηξης, από την πρώτη λάμψη μέχρι τις επόμενες. Μάλιστα, πέρα από το τρίπτυχο αυτό έχει δημιουργήσει άλλο ένα με τον ίδιο τίτλο, το οποίο βρίσκεται εδώ στην Ελλάδα.

Pavlos Liaretidis

Γιατί θέλησε να δημιουργήσει αυτό το γλυπτό; Γιατί μέσα στα θύματα του δυστυχήματος στα Τέμπη υπήρχε κι ένα πρόσωπο που γνώριζε. Με το έργο αυτό ενώνει τη φωνή του με τις δικές μας, δεν θέλει τα θύματα να ξεχαστούν. Επίσης, με το έργο αυτό έφτιαξε μια γέφυρα επικοινωνίας με τους ανθρώπους στην Ελλάδα, με τις οικογένειες των θυμάτων, αφού δεν μπορούσε ο ίδιος να βρίσκεται εδώ. Τι ελπίζει; Να ενωθούμε κι εμείς οι άνθρωποι και να θεραπευτούμε, όπως «θεραπεύεται» ο γύψος (ορολογία που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το πέρασμα του γύψου από την υγρή μορφή στη στερεή) και ενώνεται το μέταλλο.

Je m'en fous Art

Μετά θυμήθηκα την αγαπημένη μου JE M’EN FOUS ART, που τα πολύχρωμα σκίτσα της έχουν πάντα κάτι να πουν για την καθημερινότητά μας, τις συνήθειές μας, τη ζωή μας. «Όταν διάβασα την είδηση πάγωσα. Μαθαίνοντας σιγά σιγά πληροφορίες, καταλάβαινα πως πρόκειται για έγκλημα και ήθελα να το αποδώσω όσο πιο ξεκάθαρα γινόταν. Τόσα χρόνια γνώριζαν όλοι και αδιαφορούσαν. Τόσα χρόνια σε αυτή τη χώρα είμαστε “πάμε κι όπου βγει” και τελικά κανείς δεν φταίει, αλλά χάνονται άνθρωποι από τη ζωή τόσο βίαια. Το έργο αυτό ήθελα να είναι φωνή για τα θύματα και τους συγγενείς τους, που θα παλέψουν για τα αυτονόητα με το σάπιο σύστημα που μαστίζει αυτή τη χώρα», μου γράφει στο μήνυμά της.

Ωστόσο, το πρώτο έργο για το δυστύχημα στα Τέμπη που με βοηθά να μην ξεχάσω είναι ένα τραγούδι που κυκλοφόρησαν οι Κοινοί Θνητοί με τίτλο «Θ’ αργήσω απόψε». Ίσως είναι η καθαρότερη αποτύπωση της παράνοιας που ζούμε και όλων των σκέψεων και των συναισθημάτων που γεννά η τραγωδία αυτή. Οι στίχοι του ας γίνουν πράξη «τον σεβασμό μας στη μνήμη μας δώσε, το έγκλημα τους μη αφήσεις να ξεχαστεί».