ΑΝΝΑ ΜΠΑΛΑΝ: ΠΩΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΙΑ ΤΥΦΛΗ TIKTOKER

Η 27χρονη Άννα Μπαλάν, μέσα από τους λογαριασμούς της στα social media, σου δείχνει τον κόσμο ενός ανθρώπου χωρίς όραση. Μια κουβέντα όμως μαζί της δείχνει πολλά περισσότερα. Έναν άνθρωπο ακομπλεξάριστο, που τολμά, ρισκάρει και κυρίως γεύεται τη ζωή.

Eίτε έχεις TikTok είτε όχι, πιθανότατα την ξέρεις. Η Άννα Μπαλάν είναι 27 χρονών και έχει ολική απώλεια όρασης εκ γενετής. Είναι πλέον διάσημη, καθώς έχει σχεδόν 151 χιλιάδες ακόλουθους που ενδιαφέρονται να μάθουν τη ζωή μέσα από τη ματιά ενός ανθρώπου που δεν έχει τη δυνατότητα να βλέπει.

Η Άννα, βέβαια, μπορεί να μην βλέπει τον κόσμο όπως οι περισσότεροι από εμάς, γρήγορα όμως καταλαβαίνεις πως όχι μόνο δεν της λείπει τίποτε, αλλά και πως έχει μια ιδιαίτερα κοφτερή ματιά απέναντι στα όσα συμβαίνουν γύρω της. Και κυρίως μια ακομπλεξάριστη προσέγγιση, αφού έχει αναλάβει –επαγγελματικά πλέον– να φωτίσει τα δικά μας σκοτάδια για την τυφλότητα.

Στον προσωπικό της λογαριασμό στο TikTok, αλλά και στο podcast της με τίτλο: Στο δίπλα βαγόνι με την Anna Balan, μιλάει έξω από τα δόντια για τα προβλήματα, τις χαρές και τις εμπειρίες ενός ανθρώπου με απώλεια όρασης, ενώ απαντάει σε όλα τα ερωτήματα που της απευθύνουν, όσο χαζά κι αν ακούγονται.

Ποια είναι η Άννα Μπαλάν

Η Άννα είναι διάσημη και για έναν ακόμη λόγο: βρέθηκε στο γραφείο του πρωθυπουργού, του μίλησε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας τυφλός στη χώρα μας και, τελικά, πήρε την ελληνική υπηκοότητα, χάρη στην οποία μπορεί να έχει πλέον ένα μικρό οικονομικό βοήθημα.

 

Βλέπεις, η Άννα Μπαλάν γεννήθηκε στη Μολδαβία και ήρθε στην Ελλάδα στα 11 της, όπου έμαθε να γράφει, να διαβάζει και να μιλάει ελληνικά. Στο σπίτι μιλούσε ελληνικά με τον πατριό της και ρουμανικά με τη μητέρα της και φαίνεται ότι μπροστά στις δυσκολίες που είχε αντιμετωπίσει μέχρι τότε, το ξένο σχολείο τής φάνηκε παιχνιδάκι.

Αφού έκανε ένα πέρασμα από τη σχολή των Νηπιαγωγών και το ραδιόφωνο του Pride, σήμερα τη βρίσκεις να ασχολείται επαγγελματικά με τα Social Media, με τη βοήθεια των δύο στενών συνεργατών της.

«Και να φανταστείς, η ιδέα δεν ήταν καν δική μου, αλλά δική τους. Είμαστε μια ομάδα. Ό,τι βλέπεις δεν είναι μόνο δική μου, αλλά ομαδική δουλειά», μου λέει καθώς η κουβέντα μας ξεκινάει.

Μια μέρα της Άννας

Για να την προσεγγίσω και να κανονίσουμε τα διαδικαστικά, χρησιμοποίησα εκτός από το τηλέφωνο και τα γραπτά μηνύματα. H ταχύτητα με την οποία απαντούσε ομολογώ ότι με εξέπληξε. Δεν ήξερα ότι όλα τα κινητά κάνουν ανάγνωση οθόνης, αλλά όπως μου είπε και η ίδια «Τα έχω απαντήσει όλα αυτά στο Tik Tok, στα βίντεο με τίτλο Πώς χρησιμοποιώ το κινητό μου».

Για να φτάσει στο Κέντρο της Αθήνας, όπου έγινε η φωτογράφιση, η Άννα πήρε από τη γειτονιά της, τα Σεπόλια, ένα λεωφορείο για 2 στάσεις και το μετρό μέχρι το Σύνταγμα, και ήταν μια εύκολη για εκείνη διαδρομή. «Μου έχει τύχει να μη σταματήσει το λεωφορείο ή να κλείσει την πόρτα του καθώς ο σκύλος μου ετοιμάζεται να ανέβει τη στιγμή που εγώ ακολουθώ. Δεν ξέρουν ότι οι σκύλοι οδηγοί επιτρέπεται να επιβιβάζονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς», μου λέει.

Το πρόβλημα της Άννας οφείλεται στη μη ανάπτυξη του οπτικού νεύρου. Οι περισσότεροι γιατροί στη γενέτειρά της το απέδωσαν στο ατύχημα του Τσέρνομπιλ, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα επηρέασε την υγεία της μητέρας της. Αυτό έχει σαν συνέπεια η ίδια να μην βλέπει απολύτως τίποτε, αλλά να ζει χωρίς να αισθάνεται κάποια σημαντική στέρηση, κάνοντας όλα όσα εμείς (που βλέπουμε) νομίζουμε ίσως ότι δεν μπορεί.

«Το πρωί που θα ξυπνήσω θα φτιάξω τον καφέ μου και θα ρίξω μια ματιά τις υποχρεώσεις μου. Θα αποφασίσω λοιπόν αν χρειάζεται να βγω έξω ή αν θα κάνω τη δουλειά μου από το σπίτι. Τίποτε παράξενο δηλαδή. Θα κάνω τις δουλειές του σπιτιού και αν χρειαστεί να πάω για ψώνια, θα το κάνω κι αυτό. Βέβαια, αν πάω με παρέα στο σούπερ μάρκετ, η δουλειά θα γίνει πιο γρήγορα», μου εξηγεί χαμογελώντας.

Τι κάνει ένας σκύλος-οδηγός

Αν στις φωτογραφίες διακρίνεις μια λατρεία για τον σκύλο της, τον Νίτρο, είναι επειδή όντως αυτό συμβαίνει. Η Άννα δηλώνει ερωτευμένη με τον σκύλο-οδηγό που της παραχώρησε το κέντρο Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδας  και που είναι, όπως μου είπε, τα μάτια της.

«Είναι μια σχέση αγάπης και έρωτα. Ο Νίτρο είναι τα μάτια μου κι εγώ το μυαλό του. Είναι ένας σκύλος που έχει μάθει να με βοηθάει στον δρόμο και σε έναν εσωτερικό χώρο, με βάση τις δικές μου εντολές. Υπακούει σε 150 λεκτικές εντολές οδήγησης, ενώ έχει εκπαιδευτεί και στην έξυπνη ανυποκαοή. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, αν βρεθούμε μπροστά σε έναν γκρεμό κι εγώ του δώσω την εντολή Πάμε, Νίτρο, εκείνος θα μπει μπροστά μου και θα μου πει με το σώμα του Όχι. Γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό να μην του μιλάνε οι περαστικοί, ούτε να πλησιάζουν τα δικά τους κατοικίδια για να γνωριστούν, διότι μπορεί να τον αποσυντονίσουν. Ο Νίτρο, όταν φοράει το γιλέκο εργασίας του, δουλεύει. Και αν σταματήσει να δουλεύει, εγώ μπορεί να κινδυνεύσω».

Και κάπως έτσι η Άννα με παίρνει από το χέρι και με ξεναγεί στον κόσμο της...

– Αισθάνεσαι τυχερή, άτυχη ή τίποτε από τα δύο;

Δεν αισθάνομαι ούτε τυχερή, ούτε άτυχη. Δεν με ενοχλεί το ότι δεν βλέπω, διότι έτσι γεννήθηκα, έτσι έχω μάθει να ζω. Δεν έχασα κάτι που είχα και δεν μου στοίχισε, όπως συμβαίνει σε κάποιον που έχασε την όρασή του από ατύχημα για παράδειγμα.

– Νιώθεις ωστόσο διαφορετική;

Όχι, δεν είμαι διαφορετική. Απλώς δεν βλέπω. Αυτό δεν με καθιστά διαφορετική, αντιμετωπίζω παρόμοια προβλήματα με όλους. Δεν θεωρώ ότι διαφέρουμε σε κάτι και δεν θέλω να με αντιμετωπίζουν και οι άλλοι διαφορετικά.

– Ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος που υποθέτει ο κόσμος για σένα;

Συνήθως συνδυάζουν την τυφλότητα με άλλες αναπηρίες. Μπορεί για παράδειγμα να μου μιλάνε πιο δυνατά, επειδή νομίζουν ότι δεν ακούω ή να μου απευθύνονται σαν να είμαι μικρό παιδί ή χαμηλής νοημοσύνης. Είμαι 27 χρονών γαϊδούρα και πρέπει να μου μιλάτε όπως σε έναν 27χρονο άνθρωπο!

Κάτι άλλο που κάνουν λάθος για μένα είναι ότι νομίζουν πως δεν μπορώ να αυτοεξυπηρετηθώ. Ξέρω πολύ καλά πώς να φροντίσω πλήρως τον εαυτό μου. Και όχι μόνο να ντυθώ, να έχω καθαρά ρούχα, καθαρό σπίτι, να μαγειρεύω, να πηγαίνω σε υπηρεσίες όπως όλοι, αλλά μπορώ επιπλέον να βοηθήσω και κάποιον ακόμη αν χρειαστεί. Μπορώ δηλαδή να φροντίσω τον εαυτό μου και κάποιον άλλο.

– Τι θα έλεγες σε έναν άνθρωπο που έχασε την όρασή του και τι στους γονείς ενός παιδιού που γεννήθηκε τυφλό;

Σε αυτόν που έχασε την όραση του, θα έλεγα ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. Δύσκολο είναι επίσης και ο περίγυρός του να αποδεχτεί τη νέα συνθήκη, μπορεί άθελά του να του κάνει τη ζωή πιο δύσκολη.

Θα του έλεγα ότι θα περάσει πολύς καιρός για να αποδεχτεί τη νέα κατάσταση και θα τον συμβούλευα να ζητήσει ψυχολογική υποστήριξη, όμως η ζωή του δεν θα σταματήσει. Η ζωή δεν σταματάει εκεί, αρκεί να έχει τη θέληση να τη συνεχίσει.

Στους γονείς ενός παιδιού που γεννήθηκε τυφλό, θα έλεγα να το αντιμετωπίσουν όπως ένα οποιοδήποτε παιδί. Σαν να μην έχει κάποιο πρόβλημα. Αν το κλείσουν σε γυάλα, θα του δημιουργήσουν πρόβλημα, τη στιγμή που πρέπει να είναι ένας αυτόνομος άνθρωπος. Κατανοώ ότι είναι πολύ δύσκολο, γι' αυτό πάντα πρέπει να συμβουλεύονται ειδικούς στην ψυχική υγεία.

Κι εμένα οι γονείς μου στην Ελλάδα το ίδιο έκαναν. Ήταν αρκετά ανοιχτοί και με άφηναν να κάνω αρκετά πράγματα. Με αφήναν να φάω τα μούτρα μου, αντί να μου τα προσφέρουν όλα έτοιμα.

–Εσύ έκανες ψυχοθεραπεία;

Δέκα χρόνια.

– Σε τι σε βοήθησε;

Εκείνη την περίοδο δεν καταλάβαινα ότι λειτουργούσε, το συνειδητοποίησα αφού ολοκληρώθηκε. Εκ των υστέρων φάνηκε ότι λειτούργησαν σχεδόν όλα. Με απλά λόγια, η ψυχοθεραπεία με βοήθησε να μπορώ να παραμένω ψύχραιμη, κάθε φορά που προέκυπτε κάτι και να σκέφτομαι πώς μπορώ να λύσω το πρόβλημα.

– Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζεις; Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής σου;

Πολλές είναι οι προκλήσεις και η κάθε μέρα έχει τη δική της, αλλά η μεγαλύτερη που έχω ζήσει είναι να μπορέσω να μετακομίσω μόνη μου και χαίρομαι πολύ που τα κατάφερα. Τον τελευταίο έναν χρόνο ζω με το σύντροφό μου, ενώ τον προηγούμενο χρόνο ζούσα μόνη.

– Πώς είναι η ζωή με το σύντροφό σου; Έχετε δυσκολίες λόγω του ότι είστε διαφορετικοί;

Δεν καταλαβαίνω γιατί στον κόσμο φαίνεται περίεργο ή δύσκολο για έναν τυφλό να έχει σχέση με έναν άνθρωπο που βλέπει. Δεν έχουμε καμία δυσκολία, ούτε είχα σε προηγούμενες σχέσεις μου. Τουλάχιστον εγώ δεν έχω. Δεν ξέρω εκείνος. (σ.σ. απευθύνεται στο σύντροφό της: Έχεις εσύ πρόβλημα;). Το μοναδικό θέμα μας είναι ότι πρέπει τα πράγματα να βρίσκονται σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ώστε να τα βρίσκω εύκολα (σ.σ. γελάνε και οι δύο).

– Μαθαίνω ότι έχεις πολλά χόμπι. Αληθεύει;

Μου αρέσει να δοκιμάζω πολλά καινούργια πράγματα, αλλά αυτή την περίοδο είμαι πιεσμένη χρονικά. Συνήθως θα ακούσω κάποιο βιβλίο, θα βρεθώ με φίλους ή θα κάνω λίγη γυμναστική, αλλά στο παρελθόν έκανα περισσότερα: μαθήματα θεάτρου, pole dancing, πήγαινα γυμναστήριο...

– Ποια είναι τα όνειρά σου για το μέλλον;

Έλα μου ντε... Δεν κάνω μακροπρόθεσμα όνειρα. Βάζω βραχυπρόθεσμους στόχους. Άλλους τους καταφέρνω κι άλλους όχι. Θέλω να μπορώ να συνεχίσω αυτό που κάνω, να έχω παραπάνω χορηγούς, να είμαι καλά στην υγεία μου -το ίδιο και οι δικοί μου άνθρωποι- αλλά και ο Νίτρο. Θέλω να είναι καλά κι εκείνος και να συνεχίσουν να υπάρχουν σκύλοι-οδηγοί.

– Αληθεύει ότι δεν θα ήθελες να αρχίσεις να βλέπεις; Γιατί;

Δεν έχω μάθει να βλέπω, δεν έχω βιώσει αυτή την αίσθηση και φαντάζομαι ότι θα είναι κάτι πολύ δυνατό, κάτι που θα έφερνε τα πάνω κάτω στη ζωή μου. Δεν θα ήξερα πώς να το αντιμετωπίσω. Ακούγεται ίσως παράξενο, αλλά θα έμπαινα σε μια διαδικασία αποκατάστασης της όρασης, μόνο αν είχα πολλές πιθανότητες να δω. Αν οι πιθανότητες ήταν 50-50 για παράδειγμα, θα προτιμούσα να συνεχίσω έτσι.

– Μετά από όλες αυτές τις ερωτήσεις που δέχεσαι από τους ακροατές σου, τι θα ήθελες να τους ρωτήσεις εσύ;

Θα ρωτούσα: Γιατί σας φαίνεται τόσο περίεργο να έχει ένας άνθρωπος μια αναπηρία και γιατί τον αντιμετωπίζετε ως κάτι διαφορετικό; Είναι κάτι που σας φοβίζει; Γιατί φοβάστε να κάνετε σχέση με έναν άνθρωπο με αναπηρία;