ΔΑΦΝΗ ΛΑΜΠΡΟΓΙΑΝΝΗ: «ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΤΗΝ ΠΑΝΤΡΕΥΕΣΑΙ»

Η Δάφνη Λαμπρόγιαννη, με αφορμή τη νέα μίνι σειρά στην οποία πρωταγωνιστεί, μιλάει στο OW για την ομορφιά, την κατάθλιψη, την εμμηνόπαυση, την αλληλεγγύη.

Απίθανη ηθοποιός, εκπληκτικά όμορφη, οριοθετημένη, εξαιρετικά ευφυής, με πηγαίο χιούμορ. Αυτά είχα στο μυαλό μου πηγαίνοντας στο σπίτι της Δάφνης Λαμπρόγιαννη για να κάνουμε τη συνέντευξη. Από τα πρώτα κιόλας λεπτά επιβεβαιώθηκαν όσα από τα παραπάνω υπέθετα, γιατί δεν ήταν ορατά με γυμνό οφθαλμό.

Οι περίπου τρεις ώρες που μείναμε μαζί ήταν αρκετές για να μάθω επίσης πόσο βαθιά κοινωνικοπολιτικό ον είναι, πόση αξία δίνει στην αλληλεγγύη, πόσο ξεκάθαρα παίρνει θέση ακόμα και σε «δύσκολα» ζητήματα, πόσο άνετα μιλάει για θέματα που –ναι– το 2023 είναι ακόμα ταμπού, από την εμμηνόπαυση, μέχρι την κατάθλιψη. Μιλάμε στον ενικό από την αρχή.

Αφορμή για τη συνάντησή μας στάθηκε ότι πρωταγωνιστεί σε μία νέα μίνι σειρά 8 επεισοδίων, που θα προβληθεί από τις 15/12 στον Ant1+. Υποδύεται τη Σωτέ (όπως είναι και ο τίτλος της σειράς), μία σεφ που συμμετέχει σε reality μαγειρικής. Με εμφάνιση που σε τίποτα δεν θυμίζει τους μέχρι τώρα ρόλους της, αλλά και με χιούμορ πολύ διαφορετικό από ό,τι έχουμε συνηθίσει στην κωμωδία – εδώ δεν υπάρχουν γκριμάτσες, όλα γίνονται εσωτερικά. «Αυτό που κάναμε δεν είναι τηλεόραση, είναι σινεμά. Είναι μια μεγάλου μήκους ταινία», μου λέει η Δάφνη, εμφανώς ενθουσιασμένη με τα γυρίσματα που ολοκληρώθηκαν πριν λίγους μήνες. «Μετά από τόσα χρόνια δουλειάς, είναι πολύ δύσκολο να βρω κάτι με ενδιαφέρον καλλιτεχνικό – και η Σωτέ είχε για μένα τρομερό ενδιαφέρον».

Ο σκηνοθέτης, Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, χτυπάει το κουδούνι και κάθεται μαζί μας στο πρώτο μέρος της συνέντευξης. Φαίνεται η βαθιά αμοιβαία εκτίμησή τους. «Το πιο δυνατό πράγμα που μου συνέβη σ’ αυτή τη δουλειά –που ακούγεται σαν κομπλιμέντο για τον Κωνσταντίνο, αλλά είναι απλώς η πραγματικότητα– είναι ο τρόπος που μπορούσε να δουλέψει ο σκηνοθέτης, ο τρόπος που ο ίδιος μπορούσε να καθοδηγήσει τον ηθοποιό. Δεν μπορώ να θυμηθώ πότε μου είχε ξανασυμβεί αυτό».

Η κουβέντα ξεκινάει με τους δυο τους να μιλάνε με ενθουσιασμό για αυτή τους τη δουλειά. Στόχο έχουν να γίνουν σαν το δίδυμο Λάνθιμος-Stone, λένε και γελάνε.

Δάφνη Λαμπρόγιαννη: «Έχω μηδέν αυτοπεποίθηση»

– Μου έκανε εντύπωση όταν σε ρώτησα αν χρειάζεσαι μακιγιάζ για τη φωτογράφιση, ότι απάντησες αρνητικά. «Θα βαφτώ μόνη μου. Φυσικά», είπες. Η αλήθεια είναι ότι είσαι συγκλονιστικά όμορφη.

Αχ, ευχαριστώ! Εγώ καμιά φορά με κοιτάω και λέω «Καλή είμαι» και άλλες που λέω «Πώς είσαι έτσι, ρε φίλε; Πολύ αστεία η φάτσα σου», ή «Πολύ χάλια είσαι». Αυτό που μου λες «συγκλονιστικά όμορφη», μου φαίνεται σχεδόν κουλό. Όταν κάναμε τα γυρίσματα της Σωτέ, ήταν πρώτη φορά που συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμουν ένα άλλο πρόσωπο για να παίξω αυτόν τον ρόλο, όχι τόσο χαριτωμένο, πιο rough».

– Έχεις αυτοπεποίθηση;

Ρώτα τον Κωνσταντίνο! Μηδέν. Τίποτα. Καμία.

– Δεν έχεις αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια αυτοπεποίθηση; Δεν έχεις ακούσει καλά λόγια από σκηνοθέτες, από συνεργάτες σου;

Αυτοεκτίμηση έχω, παρόλο που κάνω χοντράδες στον εαυτό μου. Αλλά αυτοπεποίθηση δεν έχω. Με τα χρόνια στη δουλειά έχω αποκτήσει κάποια αυτοπεποίθηση, όχι στο ότι είμαι ωραία, αλλά στο ότι ξέρω να διαχειριστώ κάποια πράγματα. Μου κάνει εντύπωση όταν μου λένε ότι είσαι πολύ όμορφη.

Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος: Ήταν εντυπωσιακό –όχι μόνο για μένα, αλλά και για όσους ήταν στην κάμερα– το ότι όταν καδράρανε τη Δάφνη, από όπου κι αν την καδράρανε, ήταν πάρα πολύ όμορφη. Στη «Σωτέ» κάναμε συχνά γωνίες λήψης που είναι κάπως παράδοξες, τραβούσαμε από πολύ χαμηλά ή από ψηλά, με αποτέλεσμα κάτι να χαλάει στα πρόσωπα των ηθοποιών. Τη Δάφνη, από όπου κι αν την τραβούσαμε, ήταν πάντα πάρα πολύ όμορφη. Οι άνθρωποι που ήταν στο μόνιτορ, το σχολίαζαν διαρκώς.

Δάφνη Λαμπρόγιαννη: Η αλήθεια είναι ότι εγώ ένιωθα ακόμα πιο ανασφαλής σ’ αυτό το γύρισμα. Ήταν ένα τελείως καινούριο τοπίο για μένα, το οποίο βέβαια το γούσταρα πολύ, γιατί καταλάβαινα ότι υπήρχε ταλέντο εκεί. Είμαι στη δουλειά από το 1989 και πλέον είναι πολύ δύσκολο να βρω κάτι που να πω ότι με ενδιαφέρει καλλιτεχνικά. Ε, λοιπόν, αυτό το βρήκα στη «Σωτέ». Επειδή, όμως, ήταν όλοι πολύ πιο νέοι από εμένα, ένιωθα τρομερή ανασφάλεια, μέχρι να καταλάβω τη γλώσσα τους και να νιώσω ότι αυτό που κάνω είναι OK για τα νέα παιδιά.

Σωτέ: Ο νέος ρόλος της Δάφνης Λαμπρόγιαννη

– Είδα 1-2 επεισόδια της Σωτέ σε draft και σοκαρίστηκα γιατί δεν έχει καμία σχέση με ό,τι έχουμε δει μέχρι σήμερα από ελληνική τηλεοπτική σειρά. Ο Κωνσταντίνος δεν είναι σκηνοθέτης της τηλεόρασης και αυτό είναι ήδη κάτι διαφορετικό. Τι άλλο διαφοροποιεί τόσο πολύ τη σειρά;

Δ. Λ.: Το μόνο που θύμιζε τηλεόραση ήταν η ταχύτητα με την οποία έπρεπε να γίνει. Τα πλάνα ήταν όλα κινηματογραφικά. Αισθανόμουν ότι υπήρχε μια άλλη ματιά – ρεαλιστική και εξπρεσιονιστική ταυτόχρονα. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το αποτέλεσμα και, να σου πω την αλήθεια, δεν με νοιάζει καθόλου. Ελπίζω να μην παίζω άθλια, αλλά μέχρι εκεί. Με ένοιαζε πολύ η διαδικασία. Δεν είναι εύκολο να βρεις αυτό το πάντρεμα και να δουλεύουν όλοι μεταξύ τους με μια αρμονία. Ο Κωνσταντίνος μπορούσε να καθοδηγεί τον ηθοποιό με έναν απίστευτο τρόπο. Αυτό στην Ελλάδα δεν το συναντάς. Εδώ παλεύεις μόνος σου. Ή είσαι τυχερός και σε αφήνει ο σκηνοθέτης να σκηνοθετηθείς μόνος σου ή δεν είσαι τυχερός και σε εμποδίζει κιόλας, γιατί φοβάται μην του πάρεις την καρέκλα. Αυτό που συμβαίνει με τον Κωνσταντίνο, το ζητάς ως ηθοποιός γιατί σε πάει παρακάτω. Για μένα αυτή είναι η ουσία, το να μην κάνεις αυτό που ξέρεις.

Κ. Α.: Ελάχιστοι ηθοποιοί έχουν την εγρήγορση της Δάφνης, είναι τόσο παρόντες στα πράγματα. Κι επειδή έγινε προηγουμένως αναφορά στην αυτοπεποίθηση, νομίζω ότι θέλει μεγάλη αυτοπεποίθηση το να είσαι έτοιμος να κάνεις λάθος. Η Δάφνη είναι έτοιμη να ανατρέψει το παίξιμό της γιατί κάτι συμβαίνει live.

Δ. Λ.: Μα, αυτό για μένα είναι το ζητούμενο.

Κ. Α.: Αυτό είναι το ζητούμενο για όλους μας. Αυτό που κάνεις είναι πολύ ρισκαδόρικο. Σου έχουμε ζητήσει να κάνεις κάτι, εσύ όμως στο τέλος της ημέρας θα κρατήσεις την αλήθεια πάνω από όλα. Αυτό που συμβαίνει. Ε, αυτό θέλει κότσια.

Δ. Λ.: Εντυπωσιάζομαι όταν δεν το βλέπω αυτό σε συναδέλφους που θεωρούνται μάλιστα πολύ καλοί. Καταλαβαίνω ότι κλειδώνει κανείς σε μια ασφάλεια, γιατί διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος και κούραση. Αλλά τότε δεν έχεις ακροβατήσει και άρα –για μένα– δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Άσε που νιώθω και πιο εκτεθειμένη όταν κάτι είναι ψέματα. Ο κόσμος νομίζει ότι υποκριτική σημαίνει ψέμα. Όπως είπε και η Υπουργός Πολιτισμού, κα Μενδώνη, όταν μιλούσε για τον Λιγνάδη: «Με κορόιδεψε με την υποκριτική του». Ήταν τρομακτικό ότι αυτό ειπώθηκε από Υπουργό Πολιτισμού, ήταν η απόλυτη εικόνα του τι σημαίνει πολιτισμός στην Ελλάδα.

Η υποκριτική είναι μια αλήθεια δίπλα σε μια αλήθεια, είναι δύο αλήθειες που πάνε παράλληλα. Είναι ακριβώς αυτό που έκανες όταν ήσουνα πιτσιρίκι και έπαιζες με φίλους σου έναν ρόλο – ξέρεις ότι είναι ψέματα, αλλά το κάνεις 100% και βρίσκεις τρόπους να αναπαράγεις την αλήθεια του. Ο ηθοποιός που είναι και επαγγελματίας πρέπει να ξέρει παράλληλα και όλες τις τεχικές λεπτομέρειες. Αυτή είναι η δυσκολία, να τα κάνεις μαζί. Αν όμως χάσω την αλήθεια, χάνω την ποιότητα της δουλειάς μου. Εκεί νιώθω ανασφάλεια, εκεί ντρέπομαι. Όχι όταν μπορεί να κάνω λάθος.

Κ. Α.: Σεβασμό για τους ηθοποιούς. Είναι πολύ δύσκολο όλο αυτό. Να πω και κάτι άλλο για τη Δάφνη; Υπάρχει κάτι πάρα πολύ εκφραστικό στον τρόπο που ακούει και αντιδράει στα πράγματα. Λεπτομέρειες υπέροχες που είναι πραγματικά αστείες, με γνήσιο τρόπο. Και από κει προκύπτει και το ότι οι κωμικοί της ρόλοι έχουν μείνει στο μυαλό του κόσμου.

Δ. Λ.: Σε αυτό ο Κωνσταντίνος με καθοδήγησε όσο κανένας άλλος. Εδώ, έκανα κάτι καινούριο σε σχέση με την κωμωδία. Δεν με άφηνε να κάνω τίποτα με το πρόσωπό μου. Με καθοδηγούσε ώστε να γίνεται όλο αυτό εσωτερικά, οπότε ήταν σούπερ. Πήγα παραπέρα από ότι έχω κάνει.

Κ. Α.: Η Σωτέ είναι ένας χαρακτήρας αυστηρός, αυταρχικός. Η Δάφνη έφερε ζωή στον χαρακτήρα. Δεν είναι δραματικός, ούτε στυλιζαρισμένος – έχει κάτι ανθρώπινο.

Δ. Λ.: Θέλω να είμαι μαζί με τον χαρακτήρα. Νομίζω ότι είναι και μια στάση ζωής αυτό, δείχνει μια αλληλεγγύη, δεν πιστεύω στο από πάνω.

Δάφνη Λαμπρόγιαννη: «Η κατάθλιψη έρχεται σαν τα κύματα»

– Θεωρείς ότι είσαι ισορροπημένη;

Αν με θεωρώ ισορροπημένη; (Γέλια) Διαρκώς προσπαθείς για την ισορροπία. Όλο το 24ωρο, σε όλη σου τη ζωή προσπαθείς να μην ξεφύγεις από μια ισορροπία που δεν ξέρεις ακριβώς ποια είναι. Συνεχώς επαναπροσδιορίζεται το τι είναι ισορροπία για σένα και διαρκώς προσπαθείς να το ακολουθήσεις, και μέχρι να το ακολουθήσεις έχει αλλάξει και πάλι ο ορισμός της ισορροπίας. Και λες «Βρε παιδιά, δυο λεπτά να πάρω μια ανάσα!»

– Φαίνεσαι πολύ οριοθετημένη στη ζωή σου – και στο κομμάτι που αφορά τη διαχείριση της δημοσιότητας. Ισχύει αυτό;

Έχω ζοριστεί πολύ μ’ αυτό το θέμα, έχω περάσει από διάφορα στάδια. Την εποχή του «Είσαι το ταίρι μου» γινόταν της κακομοίρας. Δεν έβγαινα από το σπίτι μου, γινόμουν επιθετική με τον κόσμο. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα: Είμαστε περιοδεία καλοκαίρι στη Χαλκιδική. Έχει τελειώσει η παράσταση και έχει μαζευτεί πλήθος έξω από το καμαρίνι. Φαντάσου ότι από τις σχολές που βγήκαμε εμείς, το να πουλάς δημοσιότητα και να είσαι celebrity ήταν ντροπή. Υπήρχαν παιδάκια που με βουτούσαν από τον λαιμό για να σκύψω και να με αγκαλιάσουν. Δεν είμαι και ο πιο κοινωνικός άνθρωπος και όλο αυτό με φοβίζει, οπότε έχω κλειστή πόρτα, προσπαθούν να την ανοίξουν και βάζω την καρέκλα κόντρα…Έρχεται ο Γιάννης (Μπέζος), με παίρνει αγκαλιά για να με πάει μέχρι το πούλμαν. «Ηρεμήστε, ηρεμήστε», τους φώναζε.

Μια άλλη φορά, στο Δημοτικό Θέατρο του Βόλου, έπρεπε να δώσω αυτόγραφα – τα οποία σιχαίνομαι. Ανοίγω την πόρτα και κυριολεκτικά πέφτουν όλοι πάνω μου. Τους λέω «Μισό λεπτό, να πάρω λίγο αέρα» και μου φωνάζει ένα κορίτσι «Υπογράφεις τα αυτόγραφα και παίρνεις αέρα μετά». Εκεί συνειδητοποίησα ότι δεν έφταιγα εγώ. Προφανώς όμως ο τρόπος μου, ο φόβος μου το τροφοδοτούσε όλο αυτό.

– Ακούγεται πολύ επιβαρυντικό ψυχολογικά. Σου δημιουργήθηκε φόβος π.χ. να μην θες να βγεις από το σπίτι σου;

Φυσικά. Πρόσεχα πού θα πάω, έπρεπε να βεβαιωθώ ότι δεν θα έχει κόσμο. Είχα αγοραφοβία κανονικά. Όχι ότι τώρα είμαι καμία άνετη, απλώς ησύχασε το πράγμα γιατί μεγάλωσα, ξεφούσκωσε όλο αυτό με τη σειρά, με μάθανε κιόλας. Κατάλαβαν ότι τώρα είμαι μια μεγάλη κυρία, δεν είμαι κανένα είδωλο!

– Πώς διαχειρίστηκες την αγοραφοβία;

Είμαι και ένας άνθρωπος που είχα κατάθλιψη αρκετά χρόνια – με γιατρό, με φάρμακα και τα σχετικά. Στη δική μου περίπτωση, δεν βοηθούσε όλο αυτό που ζούσα με τη δημοσιότητα. Κατάλαβα με τα χρόνια ότι, ναι, τις περιόδους που δεν ήμουν πολύ στην επικαιρότητα, ήμουν καλύτερα. Όταν είμαι περισσότερο στην επικαιρότητα, γίνεται λίγο πιο έντονο. Κατάλαβα ότι υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που δεν είμαι ελεύθερη να τα κάνω, όπως θα τα έκανα αν δεν με ήξεραν. Και κάπως έχω μάθει να οριοθετώ τους άλλους όταν είναι επιθετικοί απέναντί μου.

– Μίλησες για την κατάθλιψη, τα ποσοστά της οποίας μετά την πανδημία έχουν αυξηθεί δραματικά.

Αυτό που ζήσαμε ήταν ένα σοκ υπαρξιακό, γι’ αυτό και νομίζω ότι τίποτα δεν έχει επιστρέψει στη θέση του, ούτε και θα επιστρέψει. Ήταν πολύ σοκαριστικό το ότι ήρθαμε τόσο κοντά στον θάνατο. Έχουμε ξεχάσει τις στρατιές από φέρετρα. Έχει γράψει όμως όλο αυτό μέσα μας. Μετακινηθήκαμε. Αναλογίστηκαν πολλοί άνθρωποι την αλήθεια στην οποία ζούσαν και δεν ήθελαν να αντιμετωπίσουν. Σε πολλά σπίτια αναγκάστηκαν να κοιτάξουν ο ένας τον άλλον, το οποίο ήταν σοκαριστικό. Και αυτό γίνεται ντόμινο, αλλάζει την κοινωνία. Μετά, πλάκωσαν δύο πόλεμοι. Οπότε, ναι, το λιγότερο που μπορείς να πεις είναι ότι θα υπάρξει μια συλλογική κατάθλιψη, ένα συλλογικό τραύμα.

– Πώς διαχειρίστηκες τη δική σου κατάθλιψη; Υπάρχει φως μέσα στο σκοτάδι; Μπορεί κανείς να ζήσει ανέμελα μετά τη διάγνωση της κατάθλιψης ή και μιας άλλης νόσου;

Νομίζω ότι κανένας δεν μπορεί να ζήσει ανέμελα, είτε είναι ασθενής είτε όχι. Ούτε ο αέρας που αναπνέεις δεν σε αφήνει να ζήσεις πλέον ανέμελα. Και τα πράγματα σφίγγουν πολύ πολιτικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, και δεν ξέρω πού θα βγει αυτό. Οπότε μόνο ανέμελα δεν θα μπορούσε να ζήσει κάποιος. Φυσικά, αν είσαι και ασθενής, υπάρχει ένα αγκίστρι που σε κρατάει, με το οποίο βέβαια μαθαίνεις να ζεις. Όπως μαθαίνεις να ζεις με όλα τα δύσκολα πράγματα που έχεις να συναναστραφείς, αν είναι  φυσικά αντιμετωπίσιμα.

– Την κατάθλιψη τι την κάνεις σήμερα;

Την παντρεύεσαι την κατάθλιψη. Υπάρχει πάντα εκεί – κάποτε πυροδοτείται, άλλοτε είναι σε ύφεση. Όσο περνούν τα χρόνια κι έχεις περάσει από γιατρούς, αρχίζεις να την αναγνωρίζεις όταν έρχεται στην επιφάνεια, ξέρεις τι σου συμβαίνει και αυτό είναι βοηθητικό. Δεν σημαίνει ότι δεν θα το ζήσεις – θα το ζήσεις, θα το φας, θα περάσεις άθλια. Αλλά το να ξέρεις ότι αυτό πιθανότατα συμβαίνει γιατί υπάρχει αυτή η χημεία στον εγκέφαλό σου που έχει πυροδοτηθεί από διάφορα γεγονότα –τρέχα γύρευε από ποια– είναι παρηγορητικό, γιατί αισθάνεσαι ότι έχεις ξαναβγεί από το τούνελ. Καλά δεν είσαι σχεδόν ποτέ, τουλάχιστον στη δική μου την κατάθλιψη. Πρόκειται για κύματα που ανεβοκατεβαίνουν, όπως συμβαίνει και η ζωή.

– Όταν συμβαίνουν εξωγενή πράγματα τα οποία δεν μπορείς να ελέγξεις, όπως οι πόλεμοι στους οποίους αναφέρθηκες, πώς τα διαχειρίζεσαι;

Δεν μπορώ να τα διαχειριστώ και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματά μου αυτό το διάστημα. Το γεγονός ότι παρακολουθούμε πλέον τον πόλεμο στην τηλεόραση live, χωρίς να μπορούμε να κάνουμε στην ουσία τίποτα, είναι το πιο ευνουχιστικό πράγμα που μπορεί να πετύχει αυτό που ονομάζουμε «το σύστημα». Αφοπλίζεσαι πλήρως. Τα βράδια ο καθένας πάει να κρυφτεί στη φωλιά του, στην ασφάλειά του, στην ατομικότητά του. Κι είναι όλοι μόνοι τους. Δεν ξέρω αν τα νέα παιδιά ερωτεύονται. Θέλω να συναναστραφώ μαζί σου, αλλά μην τυχόν και μου χαλάσεις τα όριά μου. Να είμαι ασφαλής στη δική μου τη φούσκα. Και αυτό πιστεύω ότι είναι το πιο μεθοδευμένο πράγμα για τον καπιταλισμό.

Πριν από χρόνια, ένας φίλος μού έλεγε το εξής πολύ απλό: Μια βέργα μόνη της σπάει εύκολα, δύο μαζί δεν σπάνε. Σήμερα έχει καταρρεύσει η ιδεολογία που μπορούσες να πατήσεις πάνω και να διεκδικήσεις. Στη γενιά μου βγαίναμε στον δρόμο και διεκδικούσαμε κάτι που ήταν καλό για όλους. Τώρα είναι η αλήθεια μου, η αλήθεια σου. Σε αυτό έχει βοηθήσει και η φύση του ανθρώπου, που σε όποια εξουσία πάνω και να βρεθεί, θα τα κάνει χάλια. Ακόμα και στις αριστερές εξουσίες, όταν έρχεται η ώρα της εξουσίας, το «μαζί» διαλύεται.

Η Δάφνη Λαμπρόγιαννη μιλάει για συντροφικότητα, εμμηνόπαυση και wellness καπιταλισμό

– Αναφέρθηκες στους νέους και το κατά πόσο ερωτεύονται. Η Σωτέ είναι προσηλωμένη στον εαυτό της και δυσκολεύεται πολύ στις σχέσεις της – συντροφικές, φιλικές, επαγγελματικές, ακόμα και με το παιδί της. Εσύ, τι πιστεύεις για τη συντροφικότητα;

Με την ηλικία μαζεύεις διάφορες γνώσεις για το τι σημαίνει σύντροφος, τι σημαίνει η δέσμευση μεταξύ δύο ανθρώπων. Είμαι και εγώ σε μια μεταβατική φάση. Μεγαλώνοντας αλλάζουν οι ανάγκες, αλλά αλλάζει και αυτό που καταλαβαίνεις ότι σημαίνει σχέση. Αυτή τη στιγμή, οι άντρες ειδικά έχουν χάσει την μπάλα τελείως, δεν ξέρουν πώς να αυτοπροσδιοριστούν, έτσι όπως έχουν δυσκολέψει τα πράγματα. Και οι γυναίκες ζορίζονται. Αν δεν ξέρεις πώς να αυτοπροσδιοριστείς, άντε να βρεις και πώς είναι στο πάρε δώσε. Και η Σωτέ είναι σε μια μεταβατική φάση. Ίσως γι’ αυτό επιστρέφει πίσω ψάχνοντας να βρει τρόπο να συναναστραφεί την κόρη της.

– Η σχέση μάνας κόρης θεωρείται η πιο καταλυτική σχέση στη ζωή μας – μπορεί να είναι τρομακτικά δύσκολη, αλλά αν την πετύχεις είναι τρομερά ενδιαφέρουσα.

Πάντα είναι ενδιαφέρουσα, ακόμα κι όταν είναι δύσκολη. Αλλά πάντα είναι δύσκολη!

– Υπάρχει κάποιο χαρακτηριστικό σου που σε έχει βοηθήσει στη ζωή σου;

Νομίζω ότι έχω μια δύναμη, ένα τσαμπουκά σε εισαγωγικά – θα το μεταφράσω ως ηθική δύναμη. Δεν αναφέρομαι στη χριστιανική ηθική, η ηθική μου έχει να κάνει με την αλληλεγγύη, με το ανθρώπινο κομμάτι, με το δίκαιο του αδύναμου. Με το πόσο μπορούμε να σταθούμε απέναντι σ’ αυτό μεγαλώνοντας και να μη διαφθαρούμε. Το έχω από πολύ μικρή αυτό, από την οικογένειά μου, και αποτελεί για μένα έναν φάρο.

– Από τι παίρνεις ικανοποίηση στη ζωή;

Από όλο και λιγότερα πράγματα. Ικανοποίηση μου δίνει η συναναστροφή με τους δικούς μου ανθρώπους. Και το γεγονός ότι ήθελα να γίνω ηθοποιός και τα κατάφερα – και μάλιστα με έναν χαρακτήρα που δεν είναι δημοσιοσχετίστικος και φιλικός. Με χαροποιεί το ότι δεν έχω κάνει σοβαρές εκπτώσεις σε αυτά που ήθελα να είμαι. Κοιτώντας πίσω, το κοριτσάκι που ήθελε να γίνει ηθοποιός είναι εδώ, μιλάμε ακόμα την ίδια γλώσσα. Αυτό μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση. Γιατί, κακά τα ψέματα, στα 56 που είμαι τώρα αρχίζεις και αναλογίζεσαι το μέχρι τώρα και το τι θα γίνει παρακάτω.

– Γιατί είναι τόσο ταμπού η λέξη «εμμηνόπαυση»;

Αυτό που σου λέει η κοινωνία είναι ότι, αν είσαι στην εμμηνόπαυση, αν δεν μπορείς δηλαδή να κάνεις παιδιά, δεν μας χρειάζεσαι. Τώρα αρχίζει μια απενοχοποίηση της εμηνόπαυσης, όχι για την ουσία του πράγματος, αλλά επειδή πουλάει. Σου λένε «Άσε φυσικά τα μαλλιά σου» και εννοούν «Ας δουλέψουμε και το γκρι ως βαφή, τα υπόλοιπα χρώματα τα λιώσαμε». «Εντάξει, να γεράσεις με γκρίζα μαλλιά, αλλά μην πατσουρέψεις κιόλας». «Να έχεις και κανά δυό ρυτίδες, αλλά όχι περισσότερες». Αν θέλω όμως να μεγαλώσω με έναν υγιή τρόπο, ναι, θα κρεμάσω. Μη με μισείτε που ζω ακόμα, γιατί περί αυτού πρόκειται. Σιγά σιγά αρχίζει να μην επιτρέπεται ούτε στους άντρες να γερνάνε.

Οτιδήποτε ωραίο μπορεί να προκύψει από μια διάθεση των πιο νέων ανθρώπων, σε σχέση με το περιβάλλον, με κάτι κοινωνικό, με οτιδήποτε καλό, σε λίγα δευτερόλεπτα ο καπιταλισμός θα κάνει ένα ωραιότατο μάρκετινγκ, θα το πουλήσει σαν προϊόν του και θα τελειώσει η ιστορία. Πάρε π.χ. την τάση με τους vegan και δες ότι δημιουργούν κάτι κουλά πλαστικά προϊόντα για να μην τρως κρέας, αλλά να τρως κάτι που να μοιάζει με κρέας.

– Αυτό ισχύει και για τον χώρο του wellness. Αντί να μείνουμε στην ουσία που έχει να κάνει με το μέσα μας, με τη φύση κλπ, παράγουμε και καταναλώνουμε προϊόντα ευεξίας.

Ακριβώς. Το mindfulness, το εδώ και τώρα, είναι μία έννοια που τη λιώσαμε. Τι σημαίνει στην πραγματικότητα; Έχε συνείδηση του πού βρίσκεσαι, μην τρέχεις πίσω από την ανάσα σου. Ό,τι γίνεται που είναι κάπως χρήσιμο, γίνεται τόσο viral, τόσο προϊόν, που τελικά παύει να είναι χρήσιμο. Ξεφτιλίζεται.

– Τι σημαίνει για σένα αυτό που λέμε wellness;

Σημαίνει… λίγο ψυχραιμία. Είμαι κι εγώ πάρα πολύ μπερδεμένη, γιατί είναι μια πολύ μεταβατική εποχή και προσπαθώ –όπως και όλοι μας– να καταλάβω πού βρίσκομαι, πώς μπορώ να ζήσω. Στη διάρκεια της πανδημίας έκανα συχνά βόλτες στο παρκάκι κοντά στο σπίτι μου, όπου κάναμε τη φωτογράφιση, και έλεγα πόσο πολύ μου έχει λείψει αυτό που είχα ζήσει ως πιτσιρίκα: Το να περπατάω σε χώμα. Μετά, όμως, σκέφτομαι «Ναι, αλλά ήσουν συνέχεια μες στη λάσπη». Και όταν έγινε άσφαλτος είπαμε «Ωραία, θα γλιτώσουμε από τη λάσπη». Είναι πολύ δύσκολο να έχεις μια ισορροπία ανάμεσα στον πολιτισμό και στη φύση.