STEFANIE STAHL: «ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΛΕΓΞΕΙΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΣΟΥ, ΜΠΟΡΕΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΕΙΣ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΟΝ»

Πώς θα ξεπεράσω τον φόβο της δέσμευσης; Μπορώ να αποκτήσω αυτοπεποίθηση στην ενήλικη ζωή μου; Υπάρχουν τρόποι να κάνουμε χαρούμενο το παιδί που έχουμε μέσα μας; Η Γερμανίδα Stefanie Stahl, κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια η οποία έρχεται στην Αθήνα για πρώτη φορά, δίνει συνέντευξη στο OW.

Η Stefanie Stahl είναι Γερμανίδα κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, συγγραφέας και podcaster. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει είναι τα «Η αυτοπεποίθηση που κρύβουμε μέσα μας», «Έτσι είμαι φτιαγμένος» και «Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας» (εκδ. Διόπτρα). Με αφορμή «Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας», το οποίο έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες, η κα Stahl θα επισκεφτεί την Ελλάδα για πρώτη φορά για να μιλήσει σε μια ανοιχτή εκδήλωση για το περιβόητο «εσωτερικό παιδί» που όλοι έχουμε μέσα μας και για το πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από δυσλειτουργικά μοτίβα στις σχέσεις μας. Την ομιλία διοργανώνει το Göethe-Institut Athen (όπου θα λάβει χώρα και η εκδήλωση) σε συνεργασία με τις εκδόσεις Διόπτρα, την Τετάρτη 7 Μαΐου στις 20:00, με συντονίστρια την ψυχολόγο Φρόσω Φωτεινάκη.

Ξεκινάμε από τα βασικά: Κάθε άνθρωπος αποζητά την αποδοχή και την αγάπη των άλλων. Στην ιδανική περίπτωση, κατά την παιδική ηλικία αναπτύσσουμε την απαραίτητη βασική –ή πρωταρχική– εμπιστοσύνη που μας συνοδεύει στην ενήλικη ζωή. Ωστόσο, μέσα μας εντυπώνονται παράλληλα και βιώματα που μας έχουν πληγώσει, τα οποία καθορίζουν ασυνείδητα όλο το φάσμα των σχέσεων που συνάπτουμε με τους άλλους στην ενήλικη ζωή μας.

Τα καλά νέα είναι ότι αυτό το πληγωμένο κομμάτι της ψυχής μας μπορούμε να το αποδεχτούμε και ως έναν βαθμό να το θεραπεύσουμε. Στο σημείο αυτό μπαίνει η έννοια του «εσωτερικού παιδιού», στην οποία αναφέρεται η κα Stahl. Αυτό το παιδί που κρύβεται μέσα μας, όταν το αναγνωρίσουμε και το αποδεχτούμε, περνάει σε συνειδητό επίπεδο και τότε μπορούμε να το διαχειριστούμε ευκολότερα. Ας κρατήσουμε και κάτι ακόμα σημαντικό: Στον αντίποδα των αρνητικών βιωμάτων που συγκροτούν το «σκοτεινό παιδί», βρίσκεται το «φωτεινό παιδί». Όταν ανακαλύψουμε τους τρόπους να δυναμώσουμε αυτό το «φωτεινό παιδί», όταν του επιτρέψουμε να εκφραστεί και να βγει προς τα έξω, τότε αλλάζουν τα πάντα.

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΚΡΥΒΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΜΑΣ, STEFANIE STAHL

Εκδόσεις Διόπτρα

Αγόρασέ το

DIOPTRA.GR

Η Stefanie Stahl μιλάει στο OW

– Στο βιβλίο σας «Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας», μιλάτε για την έννοια του «εσωτερικού παιδιού». Ποιο είναι το πρώτο βήμα για να το αναγνωρίσει κανείς και να καταλάβει πώς επηρεάζει τη ζωή του;

Το πρώτο βήμα είναι η επίγνωση. Παρατήρησε τις καταστάσεις που σου προκαλούν δυσανάλογες συναισθηματικές αντιδράσεις – βαθιά ντροπή, εγκατάλειψη, ή αίσθηση ανικανότητας. Αυτές οι αντιδράσεις είναι συχνά αντίλαλοι της παιδικής ηλικίας, όχι λογικές αντιδράσεις ενός ενήλικα. Το να έχεις περιέργεια αντί να αντιδράς επικριτικά σε τέτοιες στιγμές, ανοίγει την πόρτα ώστε να καταφέρεις να γνωρίσεις το εσωτερικό σου παιδί.

– Κα Stahl, τι σας ενέπνευσε να αρχίσετε να ψάχνετε μέσα σας για να βρείτε το δικό σας εσωτερικό σας παιδί;

Τις περισσότερες πληροφορίες τις πήρα από τη δουλειά μου ως ψυχοθεραπεύτρια. Ήταν τότε που ανέπτυξα και την έννοια του «σκοτεινού παιδιού» και του «φωτεινού παιδιού». Το πάθος μου είναι να κατανοώ τη δομή της ψυχής, γιατί τελικά όλοι μοιραζόμαστε το ίδιο ψυχολογικό υπόβαθρο. Οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας διαμορφώνουν την αίσθηση της προσωπικής μας αξίας, η οποία αποτελεί το επίκεντρο της ψυχής μας. Εγώ προσωπικά είχα το μεγάλο προνόμιο μιας ευτυχισμένης παιδικής ηλικίας, οπότε δεν έχω κάποια δική μου ιστορία να μοιραστώ για το πώς θεράπευσα το δικό μου «σκοτεινό παιδί».

ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΜΑΣ ΑΞΙΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΑΣ.

– Αν έπρεπε να συνοψίσετε τη θεραπευτική σας φιλοσοφία σε μία πρόταση, ποια θα ήταν αυτή;

Δεν μπορείς να ελέγξεις το παρελθόν σου, αλλά μπορείς να αναλάβεις την ευθύνη για το παρόν σου – και αυτό τα αλλάζει όλα.

– Με ποιες μορφές εμφανίζονται τα παιδικά τραύματα στις συναισθηματικές μας αντιδράσεις ως ενήλικες;

Συχνά εμφανίζονται ως έντονες συναισθηματικές υπεραντιδράσεις – όχι επειδή η παρούσα κατάσταση είναι τόσο δραματική, αλλά επειδή αγγίζει παλιά μας τραύματα. Ένα επικριτικό σχόλιο μπορεί να το βιώσουμε ως απόρριψη. Μια διαφωνία μπορεί να εκληφθεί ως εγκατάλειψη. Το εσωτερικό μας παιδί αντιδρά με τα εργαλεία που είχε τότε –φόβο, ντροπή, απόσυρση–, όχι με την ωριμότητα του ενήλικα εαυτού μας.

Φωτογραφία: Susanne Wysocki

– Ποια θεωρείτε πως είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι όταν προσπαθούν να αποδεχτούν τον εαυτό τους όπως είναι;

Η πεποίθηση ότι πρέπει να είναι τέλειοι για να αγαπηθούν. Πολλοί από μας μάθαμε από πολύ νωρίς ότι η αγάπη είναι υπό όρους – εξαρτάται από την απόδοση, την εμφάνιση ή τη συμπεριφορά. Το να απαρνηθούμε αυτή την πεποίθηση και να αγκαλιάσουμε την ιδέα ότι αξίζουμε απλώς επειδή υπάρχουμε, είναι το πιο δύσκολο, αλλά και το πιο απελευθερωτικό βήμα.

– Aν κάποιος μεγαλώσει με χαμηλή αυτοεκτίμηση, υπάρχει ελπίδα να αποκτήσει αυτοπεποίθηση στην ενήλικη ζωή του;

Φυσικά. Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται εύκολα, και η καρδιά ακόμη ευκολότερα. Η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι σταθερό – διαμορφώνεται από τον τρόπο που φερόμαστε στον εαυτό μας καθημερινά. Μέσα από τo καθρέφτισμα, τα υγιή όρια και τη δουλειά που έχουμε κάνει με το εσωτερικό μας παιδί, μπορούμε να γίνουμε εμείς γονείς του εσωτερικού μας παιδιού και να χτίσουμε πολύ πιο σταθερά και γεμάτα αγάπη θεμέλια.

– Αν μπορούσατε να δώσετε μόνο μία συμβουλή σε κάποιον/α που νιώθει ανεπαρκής ή βαθιά πληγωμένος/η, ποια θα ήταν;

Δεν είσαι κατεστραμμένος – απλώς κουβαλάς πόνο που δεν είναι δικός σου. Μπορείς να θεραπευτείς και αξίζεις αυτή τη θεραπεία.

– Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αγαπημένα μας πρόσωπα που δείχνουν σημάδια συναισθηματικού τραύματος, χωρίς να τα κάνουμε να νιώσουν αδύναμα ή εκτεθειμένα;

Με το να ακούμε, όχι με το να προσπαθούμε να διορθώσουμε. Με το να δημιουργούμε χώρο χωρίς κριτική. Με το να λέμε πράγματα όπως: «Βλέπω ότι πονάς. Όταν και αν θελήσεις να μιλήσεις, είμαι εδώ». Είναι θέμα παρουσίας, όχι πίεσης. Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί τραύμα, συχνά φοβούνται περισσότερο την ντροπή απ’ οτιδήποτε άλλο – κι εκεί είναι που η ενσυναίσθηση λειτουργεί ως αντίδοτο.

– Στη σύγχρονη κοινωνία όπου συχνά καλούμαστε να φοράμε προσωπεία για να φαινόμαστε «τέλειοι», πώς μπορούμε να παραμείνουμε αυθεντικοί;

Nα νιώθουμε άνετα με την ατέλεια – πρώτα με τις δικές μας ατέλειες και μετά με των άλλων. Αυθεντικότητα δεν σημαίνει να είμαστε διαρκώς ωμοί. Σημαίνει να ευθυγραμμίζουμε τις πράξεις μας με την εσωτερική μας αλήθεια, ακόμη κι αν αυτό φαίνεται λίγο περίπλοκο, χαοτικό.

Φωτογραφία: Susanne Wysocki

– Έχετε πει ότι «Το να κατανοήσεις τον εαυτό σου και τους άλλους είναι ταυτόχρονα απίστευτα δύσκολο και απίστευτα απλό». Τι σημαίνει αυτή η φράση για σας κα Stahl;

Σημαίνει πως η βάση της ανθρώπινης συμπεριφοράς συχνά καταλήγει σε πολύ βασικές ανάγκες: αγάπη, ασφάλεια, αίσθηση του ανήκειν. Αυτό το κομμάτι είναι απλό. Το πώς, όμως, αυτές οι ανάγκες διαμορφώθηκαν, στρεβλώθηκαν ή έμειναν ανεκπλήρωτες σε κάθε άτομο – εκεί η κατάσταση περιπλέκεται. Το κλειδί είναι να συνεχίσει κανείς να έχει περιέργεια.

– Έχετε κάποια απλή καθημερινή συνήθεια ή τελετουργία που σας βοηθά να επανασυνδεθείτε με τον εαυτό σας;

Ναι, συχνά αφιερώνω μερικά λεπτά το πρωί για να ρωτήσω τον εαυτό μου: «Τι χρειάζομαι σήμερα;» Όχι σε επίπεδο παραγωγικότητας, αλλά συναισθηματικά. Αυτή η μικρή παύση με βοηθά να μένω γειωμένη και σε επαφή με τον εαυτό μου μέσα στην ημέρα.

– Τι ρόλο παίζει το χιούμορ στη διαδικασία της θεραπείας, τόσο για σας όσο και για τους θεραπευόμενούς σας;

Πολύ σημαντικό. Το χιούμορ μαλακώνει τη ντροπή. Μας βοηθά να δούμε ότι όλοι είμαστε λίγο νευρωτικοί, λίγο μπερδεμένοι και αυτό είναι εντάξει. Το να γελάω με τους θεραπευόμενους είναι ένας σπουδαίος τρόπος να εξουδετερώνω τον φόβο και να δημιουργώ σύνδεση. Η θεραπεία δεν χρειάζεται πάντα να είναι βαριά.

Φωτογραφία: Susanne Wysocki

– Είναι όντως εφικτό να ισορροπήσουμε τις επαγγελματικές απαιτήσεις και την προσωπική μας ανάπτυξη χωρίς να θυσιάσουμε την ευημερία μας, το well-being μας;

Όχι μόνο είναι εφικτό, είναι απαραίτητο. Όταν παραμελούμε την προσωπική μας ανάπτυξη, υποφέρει και η επαγγελματική μας ζωή, ακόμη κι αν δεν το καταλαβαίνουμε αμέσως. Τα όρια, η αυτοφροντίδα και το καθρέφτισμα δεν είναι πολυτέλειες. Είναι οι στυλοβάτες της μακροπρόθεσμης επιτυχίας και ικανοποίησης.

ΤΟ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ ΜΟΤΙΒΟ ΣΧΕΣΗΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΦΟΒΟ ΤΗΣ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑΣ. Ο ΕΝΑΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΠΡΟΣΚΟΛΛΑΤΑΙ, Ο ΑΛΛΟΣ ΑΠΟΣΥΡΕΤΑΙ.

– Από όλες τις αληθινές ιστορίες που ακούτε στο podcast σας με τίτλο «Stahl aber herzlich» (σημαίνει «ατσάλινο, αλλά ζεστό» και γίνεται ένα λογοπαίγνιο με το επώνυμο της κας Stahl), ποιο μοτίβο σχέσης βλέπετε να επαναλαμβάνεται συχνότερα;

Το πιο συνηθισμένο μοτίβο είναι ο φόβος της εγκατάλειψης απέναντι στον φόβο της οικειότητας. Ο ένας σύντροφος προσκολλάται, ο άλλος αποσύρεται. Αυτό συνήθως έχει τις ρίζες του στο είδος προσκόλλησης της παιδικής μας ηλικίας – αν δεν το κατανοήσουμε αυτό, συνεχίζουμε να επαναλαμβάνουμε το ίδιο «χορό» σε κάθε μας σχέση.

– Ποια ιστορία καλεσμένου/ης στο podcast σάς συγκίνησε ή σας εξέπληξε περισσότερο;

Δύσκολη ερώτηση – κάθε καλεσμένος/η φέρνει κάτι δυνατό. Ωστόσο, υπήρξε μία γυναίκα που είχε επιβιώσει από ακραία συναισθηματική παραμέληση και παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να βρει έναν βαθιά συμπονετικό τρόπο να συγχωρήσει τους γονείς της. Αυτού του τύπου η εσωτερική δουλειά με συγκλονίζει κάθε φορά.

– Υπήρξε κάποια αντίδραση αναγνώστη/τριας ή ακροατή/τριας που σας άγγιξε βαθιά και δεν μπορείτε να την ξεχάσετε;

Πολλές. Θυμάμαι, όμως, ιδιαίτερα ένα γράμμα από μια νεαρή γυναίκα, η οποία έγραφε: «Το βιβλίο σας με βοήθησε να βρω τη μητέρα μέσα μου, την οποία δεν είχα ποτέ». Αυτό με συγκίνησε βαθιά, γιατί εκφράζει την ουσία αυτής της δουλειάς: το να δίνουμε δηλαδή στον εαυτό μας την αγάπη που κάποτε μας έλειψε.