7 ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΜΑΚΡΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ

Η χρησιμότητα της κατσαρίδας στην επιστήμη δύσκολα θα συγκινούσε όταν τη βλέπεις να τρέχει στο πάτωμα της κουζίνας. Οπότε, αν είναι να την εξολοθρεύσεις, κάν' το χωρίς χημικά.  

Το σκηνικό έχει ως εξής: βράδυ, καλοκαιράκι, ταράτσα, άραγμα και χαλαρές συζητήσεις. Ξαφνικά, πάνω στον τοίχο που περιβάλλει την πόρτα, εμφανίζεται μια φιγούρα εντόμου. Καταλαβαίνω αστραπιαία περί τίνος πρόκειται. Το ίδιο αστραπιαία ανοίγει και η κατσαρίδα τα φτερά της – το φως της λάμπας την κάνει να μοιάζει με τον Batman. Κάνει ένα σάλτο και, πριν προλάβω να αντιδράσω, έχει προσγειωθεί πάνω μου. (Λίγα δευτερόλεπτα να φύγει η εικόνα από το μυαλό και συνεχίζω).

Οι κατσαρίδες δεν είναι κακές. Για την ακρίβεια, τα τελευταία χρόνια έχουν φανεί εξαιρετικά χρήσιμες στην επιστήμη.

Αρχικά, έχουν αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση νεαρών νευροεπιστημόνων σε πειράματα νευροφυσιολογίας, καθώς είναι φθηνές, εύκολες στη διαχείριση και δεν απαιτούν ακριβό εξοπλισμό. Η ικανότητά τους να παράγουν τα δικά τους αντιβιοτικά τις έκανε κομμάτι και της ιατρικής έρευνας, που αναζητά λύσεις για την καταπολέμηση ανθεκτικών βακτηρίων, όπως το Escherichia coli και ο ανθεκτικός στη μεθικυλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus/MRSA).

Η ύπαρξή τους εμπνέει και τη ρομποτική, από την κατασκευή ρομπότ και προσθετικών άκρων με βελτιωμένη κινητικότητα και σταθερότητα, έως κατσαρίδες-ρόμποκοπ (Cyborg Cockroaches) με δυνατότητα αξιοποίησης σε αποστολές διάσωσης σε δύσβατα περιβάλλοντα, όπως ερείπια ή υπόγειους σωλήνες. Ας μην ξεχνάμε ότι η χάρη τους έχει φτάσει στην εξώσφαιρα, όπου κατσαρίδες Μαδαγασκάρης γίνονται βιοαντιδραστήρες για την ανακύκλωση αποβλήτων σε διαστημικές αποστολές, παράγοντας πρωτεΐνη και λίπασμα για καλλιέργειες.

Γιατί τις φοβόμαστε

Έρευνες δείχνουν ότι ο φόβος για τις κατσαρίδες είναι μεγαλύτερος από αυτόν για τα φίδια ή τις αράχνες. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για αρχέγονη φοβία με νευροβιολογική βάση. Ερευνητικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η αντίδρασή μας στη θέα μιας κατσαρίδας δεν είναι απλώς θέμα «αηδίας» ή κοινωνικής μάθησης· σχετίζεται με βαθύτερες συναισθηματικές και εγκεφαλικές διεργασίες.

Μια ομάδα επιστημόνων εξέτασε με χρήση fMRI (Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία) τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ατόμων με κατσαριδοφοβία ή χωρίς, ενόσω παρακολουθούσαν βίντεο 3D με τα έντομα. Τα άτομα με φοβία εμφάνισαν αυξημένη δραστηριότητα σε εγκεφαλικές περιοχές όπως ο θάλαμος, η αμυγδαλή, η νήσος και ο ιππόκαμπος. Στη δημοσίευσή τους το 2017, οι ερευνητές εξήγησαν ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα αποτύπωνε δύο διαδρομές επεξεργασίας του φόβου: μια άμεση και ασυνείδητη και μια συνειδητή, που ενέπλεκε αισθητηριακές δομές και δομές σχετιζόμενες με τη μνήμη. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου, τα φοβικά άτομα παρουσίασαν μοναδικά μοτίβα ενεργοποίησης σε περιοχές που σχετίζονται με αμυντικές αντιδράσεις και συναισθήματα δυσφορίας.

Με βάση τα παραπάνω, κατέληξαν ότι, πολύ πιθανώς, ο τρόμος για τις κατσαρίδες προέρχεται από την αηδία που μας προκαλεί η σύνδεσή τους με βρομιά και ασθένειες.

Για άλλους επιστήμονες πάλι, είναι ένας φόβος καθαρόαιμος που πυροδοτείται από την ταχύτητα της κίνησής τους, την απρόβλεπτη συμπεριφορά τους ή τους κινδύνους που ενέχουν για την υγεία. Οι Ιταλοί ερευνητές που υποστήριξαν την τελευταία υπόθεση έφτιαξαν ένα ερωτηματολόγιο για να μετρήσουν την ένταση της κατσαριδοφοβίας. (Αν θες να μάθεις κι εσύ αν τις τρέμεις ή αν σου περνούν αδιάφορες, δες το τεστ εδώ).

iStock

7 φυσικοί τρόποι να διώξεις τις κατσαρίδες

Διαβάζοντας για τις χρήσεις τους στην επιστήμη, σκεφτόμουν ένα άρθρο της λογικής «Διάβασε αυτό πριν επιχειρήσεις να πατήσεις μια ακόμα κατσαρίδα». Θα συμφωνούσαν μάλλον και εταιρείες απεντομώσεων, που ισχυρίζονται πως ένα τέτοιο φονικό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διασπορά μικροβίων, προσέλκυση περισσότερων κατσαρίδων ή πυροδότηση αλλεργικών αντιδράσεων. Σε κάθε περίπτωση, δεν ξέρω κατά πόσο θα έπειθε.

Για τον λόγο αυτό, ακολουθούν επτά φυσικοί τρόποι να απαλλαγείς από τις κατσαρίδες, εγκεκριμένοι από παρασιτολόγους:

1. Καθάρισε σε βάθος

Οι κατσαρίδες αγαπούν τη βρομιά και τις γωνιές με ψίχουλα, λίπη και υγρασία. Ξεκίνα με ένα καλό καθάρισμα, ειδικά στην κουζίνα και το μπάνιο. Ρίξε μια ματιά πίσω από το ψυγείο, κάτω από τον φούρνο και τα ντουλάπια.

2. Βάλε συχνά ηλεκτρική

Ψίχουλα και σκουπιδάκια που μένουν μέρες στο πάτωμα είναι Νο 1 δέλεαρ για τις κατσαρίδες. Με την ηλεκτρική απομακρύνεις τροφή, αλλά και αβγά ή περιττώματα.

3. Ρίξε γη διατόμων

Η γη διατόμων ή διατομική γη (diatomaceous earth), το «αρχαίο εντομοκτόνο», είναι μια φυσική σκόνη που σκοτώνει τις κατσαρίδες χωρίς να είναι τοξική για ανθρώπους ή ζώα. Ρίξε τη σε σημεία που περνούν ή μπορεί να κρύβονται, κάτω από ηλεκτρικές συσκευές, στις άκρες των ντουλαπιών ή γύρω από σωληνώσεις. Θα τη βρεις σε καταστήματα με ειδή υγιεινής διατροφής, pet shops κ.ά.

4. Βάλε λίγο σκόρδο

Η έντονη μυρωδιά του σκόρδου τις απωθεί. Λιώσε μια σκελίδα και βάλε μικρές ποσότητες σε γωνιές όπου έχεις παρατηρήσει κίνηση.

5. Ψέκασε με λεμόνι

Ανακάτεψε χυμό λεμονιού με νερό και ψέκασε τις γωνίες, τα ντουλάπια και τα πατώματα. Η μυρωδιά του λεμονιού τις απωθεί, plus ότι το σπίτι μυρίζει φρεσκάδα.

6. Τοποθέτησε παγίδες (κόλλες)

Οι γνωστές παγίδες-κόλλες αποδεικνύονται σωτήριες πίσω από τον φούρνο, το ψυγείο, κάτω από τον νιπτήρα και σε άλλα σκοτεινά σημεία. Θα σε βοηθήσουν να δεις αν υπάρχουν ακόμη κατσαρίδες και πού κινούνται.

7. Σφράγισε τις χαραμάδες

Κλείσε με σιλικόνη ή μονωτική ταινία τις πιθανές πύλες εισόδου, όπως ρωγμές γύρω από σωλήνες, κάτω από πόρτες, πίσω από πρίζες. Αν μένεις σε πολυκατοικία, ζήτα να φτιαχτούν οι φλάντζες στους σωλήνες για να μην έρχονται από διπλανά διαμερίσματα.