Η ΓΛΥΚΟΠΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΝΙΛΙΑΣ ΚΑΙ 7 FACTS ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΣ

Μάθε την ιστορία της βανίλιας, από τα τροπικά δάση του Μεξικού μέχρι τη Μαδαγασκάρη, και ανακάλυψε 7 απίστευτα facts για το πιο πολύτιμο μπαχαρικό.

Η βανίλια που βάζεις στο κέικ, ζητάς στο παγωτό ή ρίχνεις σιρόπι στον καφέ σου, η σκόνη ή το εκχύλισμα στο ντουλάπι σου, κρύβουν μακρά ιστορία, που εκτείνεται από τα τροπικά δάση του Μεξικού μέχρι τα μακρινά νησιά του Ινδικού Ωκεανού. Πριν γίνει η αγαπημένη γεύση σε γλυκά και παγωτά παγκοσμίως, πέρασε από τα χέρια των Αζτέκων, ταξίδεψε με πλοία Ισπανών στην Ευρώπη και καλλιεργήθηκε με κόπο από σκλάβους στις γαλλικές αποικίες, όπως το νησί Ρεϋνιόν.

Τα παραπάνω τα βρήκα σε εκτενές άρθρο στο Smithsonian Magazine, από όπου και ξεχώρισα επτά facts για τη βανίλια που πιθανώς δεν γνωρίζεις.

1. Είναι το δεύτερο ακριβότερο μπαχαρικό στον κόσμο

Ξέχνα την κανέλα και το μοσχοκάρυδο. Η βανίλια είναι το δεύτερο πιο ακριβό μπαχαρικό παγκοσμίως, μετά το σαφράν. Η αξία της δεν οφείλεται μόνο στη δημοφιλή γεύση της, όσο στη χρονοβόρα και απαιτητική διαδικασία παραγωγής κάθε λοβού του φυτού βανίλια.

iStock

2. Ένας 12χρονος σκλάβος άλλαξε για πάντα τη βιομηχανία παραγωγής της

Το 1841, στο νησί Ρεϋνιόν του Ινδικού Ωκεανού, υπερπόντιο γαλλικό έδαφος, ένας 12χρονος σκλάβος, ο Edmond Albius, βρήκε λύση σε ένα πρόβλημα που απασχολούσε για δεκαετίες τους καλλιεργητές βανίλιας. Οι ορχιδέες βανίλιας, που προέρχονται από το Μεξικό, δεν μπορούσαν να καρποφορήσουν στις γαλλικές αποικίες, καθώς τους έλειπαν οι φυσικοί επικονιαστές τους. Ο Edmond παρατήρησε προσεκτικά ένα άνθος τους, σήκωσε απαλά το πέταλο και, με ένα μικρό ξυλάκι ή βελόνα, ένωσε τα αρσενικά και τα θηλυκά μέρη. Μήνες αργότερα, σχηματίστηκε ο πρώτος πράσινος λοβός βανίλιας εκτός Μεξικού.

Όπως γράφει ο ιστορικός Eric Jennings στο βιβλίο του Vanilla: The History of an Extraordinary Bean, «ο Edmond, με τη διαίσθηση ενός αληθινού βοτανολόγου, διέκρινε στα άνθη της βανίλιας όργανα γονιμοποίησης διαφορετικά από κάθε άλλο φυτό». Η μέθοδος, που έμεινε γνωστή ως geste d’Edmond (η χειρονομία του Edmond), χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, αφού η επικονίαση των ορχιδεών βανίλιας δεν έχει καταφέρει να περάσει στις μηχανές. Ένας έμπειρος καλλιεργητής μπορεί να επικονιάσει έως και 1.500 άνθη την ημέρα, πάντα με το χέρι.

iStock

3. Η βανίλια περιέχει 180 αρωματικά μόρια

Το άρωμα της βανίλιας δεν προέρχεται μόνο από τη βανιλίνη. Ο παραγωγός Bertrand Côme εξηγεί ότι «το άρωμα της βανίλιας περιλαμβάνει 180 διαφορετικά μόρια. Το σημαντικότερο είναι η βανιλίνη, όμως τα υπόλοιπα είναι αυτά που της δίνουν βάθος και μοναδικό χαρακτήρα». Εξ ου και η φυσική βανίλια έχει πολύ πιο σύνθετη και πλούσια γεύση από η βανίλια του εμπορίου, που περιέχει μόνο τεχνητή βανιλίνη.

4. Οι λοβοί της βανίλιας χρειάζονται πάνω από ένα χρόνο για να παραχθούν

Από τη στιγμή της επικονίασης ξεκινά μια μακρά διαδικασία ωρίμανσης και ζύμωσης. Οι λοβοί βράζονται, τυλίγονται σε υφάσματα για να βγάλουν τα υγρά τους, απλώνονται στον ήλιο, αποξηραίνονται για μήνες και, στο τέλος, φυλάσσονται σε ξύλινα κιβώτια για τουλάχιστον ένα χρόνο. Όπως λέει ο Côme, «η βανίλια δεν είναι δουλειά για τεμπέληδες». Η επίπονη και μακρά διαδικασία εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την υψηλή τιμή της.

iStock

5. Ο Thomas Jefferson έφερε το παγωτό βανίλια στην Αμερική

Πριν η βανίλια γίνει η αγαπημένη γεύση των Αμερικανών, ο Thomas Jefferson την ανακάλυψε στη Γαλλία, την περίοδο που διατέλεσε πρεσβευτής των ΗΠΑ. Ενθουσιάστηκε τόσο με το παγωτό βανίλια, που πήρε μαζί του τη συνταγή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το χειρόγραφό του φυλάσσεται σήμερα στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, αποτελώντας ένα μικρό αλλά σημαντικό κομμάτι γαστρονομικής ιστορίας.

6. H Mαδαγασκάρη κατέχει το 80% της παγκόσμιας παραγωγής

Παρότι η μέθοδος του Edmond ανακαλύφθηκε στη Ρεϋνιόν, η βιομηχανία βανίλιας μεταφέρθηκε σύντομα στη Μαδαγασκάρη, όπου οι κλιματικές συνθήκες αποδείχθηκαν ιδανικές για την καλλιέργεια. Παρά τις φυσικές καταστροφές, τις οικονομικές κρίσεις και τον ανταγωνισμό από τη συνθετική βανιλίνη, η Μαδαγασκάρη παραμένει μέχρι σήμερα ο κορυφαίος παραγωγός βανίλιας στον κόσμο.

iStock

7. O Εdmond Albius δεν κέρδισε τίποτα για την ανακάλυψή του

Η ιστορία του Edmond Albius έχει πικρό τέλος. Αν και η ανακάλυψή του έφερε τεράστιο πλούτο στις αποικίες και στις αγορές της Ευρώπης, ο ίδιος δεν κέρδισε τίποτα. Μετά την κατάργηση της δουλείας, εργάστηκε περιστασιακά, φυλακίστηκε για λίγα χρόνια με αμφισβητούμενες κατηγορίες και πέθανε φτωχός, στα 51 του.

Η νεκρολογία του ανέφερε: «Ο άνθρωπος που τόσο ωφέλησε αυτήν την αποικία, ανακαλύπτοντας τον τρόπο να επικονιάζει τη βανίλια, πέθανε στο δημόσιο νοσοκομείο του Sainte-Suzanne, φτωχός και ξεχασμένος». Σήμερα, δρόμοι και σχολεία στη Ρεϋνιόν φέρουν το όνομά του, μια εκ των υστέρων αναγνώριση για τοn άνθρωπο που συνέβαλε καθοριστικά στη βιομηχανία της βανίλιας.