ΟΙ 5 ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝΤΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Ποια είναι άραγε τα καλύτερα μέρη για να ζήσει κανείς, ώστε να αποφύγει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κλιματική κρίση;

Κανείς στον πλανήτη δεν μένει ανεπηρέαστος από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κλιματική κρίση, από την άνοδο της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας μέχρι τη επιδείνωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τις αυξανόμενες και εντονότερες ξηρασίες που απειλούν την ασφάλεια του νερού και της τροφής.

Καθώς ο πλανήτης μας θερμαίνεται και τα τοπία μεταμορφώνονται, προκύπτει ένα μεγάλο ερώτημα: υπάρχει άραγε κάποιο μέρος που μπορεί να ξεφύγει από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης ή, έστω, να τα πάει λίγο καλύτερα;

Υπάρχουν μέρη που θα αποφύγουν την κλιματική κρίση;

Το ερώτημα είναι σύνθετο και αποτελείται από υποερωτήματα:

• Μιλάμε για χώρες με γεωγραφικά πλεονεκτήματα;
• Για χώρες που εφαρμόζουν τις πιο αποτελεσματικές πολιτικές μετριασμού (η προσπάθεια άμβλυνσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής);
• Ή για εκείνες που είναι περισσότερο έτοιμες να προσαρμοστούν σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, δηλαδή να προβλέψουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και να λάβουν επαρκή μέτρα, ώστε να προληφθεί ή να ελαχιστοποιηθεί η ζημία;

Το 2021, μελέτη του Anglia Ruskin University στο Ηνωμένο Βασίλειο εντόπισε 5 χώρες με «ευνοϊκές αρχικές συνθήκες», οι οποίες ενδέχεται να αντέξουν καλύτερα σε ένα περιβάλλον έντονης κλιματικής πίεσης. Αυτές ήταν η Νέα Ζηλανδία, η Ισλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Ιρλανδία. Η αξιολόγηση βασίστηκε σε τρεις παράγοντες:

1. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν μικρό πληθυσμό, εκτεταμένη γεωργική γη και άμεση πρόσβαση στη θάλασσα, στοιχεία που ενισχύουν την αυτάρκεια σε τρόφιμα.
2. Βρίσκονται μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές. Σε ένα δυσμενές σενάριο με παγκόσμια οικονομική αστάθεια και κοινωνικές αναταράξεις, αυτή η απομόνωση μπορεί να λειτουργήσει σαν «σωσίβιο».
3. Διαθέτουν άφθονες ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές, δείχνοντας ισχυρή δυνατότητα ενεργειακής ανεξαρτησίας.

pexels-pixabay

Μετριάζοντας την κλιματική κρίση

Σύμφωνα με τον Δείκτη Επίδοσης στην Κλιματική Αλλαγή (Climate Change Performance Index - CCPI), που με απλά λόγια κατατάσσει τις χώρες βάσει των πολιτικών τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, καμία χώρα δεν επιτυγχάνει τόσο υψηλή βαθμολογία ώστε να καταλάβει τις τρεις πρώτες θέσεις. Η Δανία παραμένει η καλύτερη χώρα στην κατάταξη, χωρίς όμως να φτάνει σε «πολύ υψηλή» συνολική επίδοση. Δέκα χώρες της G20 λαμβάνουν πολύ χαμηλές βαθμολογίες, με τις τελευταίες θέσεις να καταλαμβάνονται από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχωρεί στην 20ή θέση, με συνολικά μέτρια επίδοση. Παρ' όλα αυτά, 8 κράτη-μέλη συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο αποδοτικών. Επίσης, καμία χώρα της Ε.Ε. δεν λαμβάνει πολύ χαμηλή συνολική βαθμολογία, αν και η Βουλγαρία παραμένει ο... πιο αδύναμος κρίκος.

Όσο για την Ελλάδα; Η Ελλάδα βρίσκεται στην 30ή θέση, δηλαδή στην κατηγορία των χωρών μεσαίας επίδοσης. Παρουσιάζει μέτριες βαθμολογίες στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τις ανανεώσιμες πηγές και τη χρήση ενέργειας, αλλά χαμηλή βαθμολογία στην κλιματική πολιτική. Το χαμηλό αυτό αποτέλεσμα συνδέεται κυρίως με τη συνεχιζόμενη εξάρτηση από το φυσικό αέριο και την άρνηση της χώρας να εγκρίνει, τον Οκτώβριο του 2025, τη στρατηγική μηδενικών εκπομπών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

Υδροηλεκτρικός σταθμός στη Νορβηγία. iStock

Μπορούμε να προσαρμοστούμε στην κλιματική κρίση;

Παρά την υπόθεση ότι η ευαλωτότητα μιας χώρας εξαρτάται από την έκθεσή της σε φυσικούς κινδύνους, υπάρχουν περιπτώσεις που αυτό δεν ισχύει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ιαπωνία: αν και πλήττεται συχνά από φυσικές καταστροφές, ο δείκτης ND-GAIN του Notre Dame Global Adaptation Initiative την κατατάσσει σε υψηλή θέση ως προς την ετοιμότητα και την ανθεκτικότητά της. Το συμπέρασμα; Οι κοινωνίες μπορούν να προσαρμοστούν, αρκεί να διαθέτουν πόρους και πολιτική βούληση.

Οι πέντε χώρες στην κορυφή του δείκτη ND-GAIN

1. Νορβηγία

Η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε ετοιμότητα. Με υψηλή χρήση υδροηλεκτρικής ενέργειας, είναι ένα από τα λιγότερο εξαρτώμενα από ορυκτά καύσιμα έθνη στον πλανήτη. Διαθέτει επίσης σημαντικό πλούτο, που της δίνει τη δυνατότητα να επενδύει συστηματικά στην προσαρμογή. Ωστόσο, παραμένει μεγάλος εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου.

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΕΙΚΤΗ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΚΑΜΙΑ ΧΩΡΑ ΔΕΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΙ ΤΟΣΟ ΥΨΗΛΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΘΕΣΕΙΣ.

2. Φινλανδία

Κατατάσσεται δεύτερη, καθώς έχει ήδη χαμηλά επίπεδα εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Βέβαια, σε αυτό συμβάλλει η χρήση πυρηνικής ενέργειας, αφού διαθέτει τον ισχυρότερο αντιδραστήρα της Ευρώπης. Παρ' όλα αυτά, η υπερβολική υλοτομία μειώνει τις ζωτικές δεξαμενές άνθρακα.

3. Ελβετία

Η Ζυρίχη είναι από τις πόλεις που πρωτοπορούν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε επίπεδο χώρας έχουν συμβάλει στη μείωση των ρύπων. Αν και η χώρα δεν παράγει ορυκτά καύσιμα, ελβετικές τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες χρηματοδοτούν ανάλογες δραστηριότητες στο εξωτερικό, επιβαρύνοντας την παγκόσμια εικόνα της.

Ανεμογεννήτριες και ένας κλασικός ανεμόμυλος στο Φιέρριτσλεβ της Δανίας. iStock

4. Δανία

Μία από τις πιο δυναμικές χώρες όσον αφορά την υιοθέτηση πολιτικών για την κλιματική αλλαγή. Έγινε η πρώτη χώρα που θεσμοθέτησε φόρο για την εκπομπή μεθανίου από τις αγελάδες, τα γουρούνια και άλλα ζώα και έχει φιλόδοξο στόχο για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2045.

5. Σουηδία

Είναι μια χώρα με χαμηλή ευαλωτότητα και υψηλή ετοιμότητα. Αν και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κάποιες προκλήσεις, η Σουηδία θεωρείται από τις καλύτερα προετοιμασμένες χώρες παγκοσμίως απέναντι στην κλιματική κρίση.