ΠΟΙΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΔΕΝ «ΑΠΕΙΛΟΥΝΤΑΙ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ;

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει ήδη να καλύπτει ρόλους εργασίας, αρχικά στον χώρο της τεχνολογίας, προκαλώντας αναπόφευκτα προβληματισμό για το ποιες δουλειές θα σταματήσουν να υπάρχουν στο μέλλον.

Eδώ και μερικές εβδομάδες εξελίσσεται μια μεγάλη συζήτηση στο σπίτι μας, την οποία άνοιξε η 9χρονη κόρη μου όταν φανερά προβληματισμένη μια μέρα με ρώτησε: Αφού τα ρομπότ θα μας πάρουν τις δουλειές, εγώ όταν μεγαλώσω τι θα κάνω; Πώς θα βγάζω χρήματα και πώς θα αποκτήσω παιδιά;

Ξεκινήσαμε τότε να αναζητάμε και να καταγράφουμε εναλλακτικές: Να γίνει πρωθυπουργός, ώστε να απαγορεύσει τη δημιουργία άλλων ρομπότ; Να μάθει να καλλιεργεί ντομάτες και αγγούρια, ώστε τουλάχιστον να μην πεινάσει; Να γίνει πριγκίπισσα και να απαλλαχθεί από τέτοια άγχη – «όμως ο υπόλοιπος κόσμος τι θα κάνει τότε;» αναρωτήθηκε.

Μέχρι που ακούστηκε η φωνή της λογικής του σπιτιού, ο μπαμπάς της, ο οποίος την καθησύχασε ότι δεν θα αντικατασταθούν όλοι οι επαγγελματίες από ρομπότ: κάποιες δουλειές θα επιβιώσουν, άλλες θα αλλάξουν μορφή, γι’ αυτό χρειάζεται να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να γνωρίζουμε με τι έχει νόημα να ασχοληθεί μεγαλώνοντας.

Τα λεγόμενά του επιβεβαιώνονται από άρθρο στο Forbes που έτυχε να διαβάσω πρόσφατα, σύμφωνα με το οποίο οι τεχνολογικές εξελίξεις ανέκαθεν έφερναν τα πάνω κάτω στους χώρους εργασίας, τόσο με την αυτοματοποίηση που μείωσε κατακόρυφα τα εργατικά χέρια στις αρχές του 1900, όσο και με το διαδίκτυο που άλλαξε τα πάντα στον τρόπο της επικοινωνίας και της διαφήμισης.

Unsplash Zhenyu Luo

Η εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης στην ευρύτερη αγορά έγινε πολύ πιο γρήγορα και σαρωτικά: Το εργαλείο που έγινε παγκοσμίως γνωστό μόλις το 2022, τρία χρόνια μετά αντικαθιστά πραγματικές θέσεις εργασίας στον χώρο της τεχνολογίας. Η Meta, για παράδειγμα, ανακοίνωσε ότι μειώνει κατά 5% το εργατικό της δυναμικό παγκοσμίως (αυτό μεταφράζεται σε 3.600 υπαλλήλους) χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη (ή εξαιτίας της). Ο Mark Zuckerberg δήλωσε ανοιχτά ότι η εταιρεία του φιλοδοξεί να ανεβάσει τον πήχη στο ταλέντο και να επιταχύνει τις προσλήψεις σε θέσεις που θα σχετίζονται με το να μάθουν άριστα πώς δουλεύει η τεχνητή νοημοσύνη και οι μηχανές – άτομα, δηλαδή, πιο ικανά στη χρήση τους. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει και το ίδιο αναμένεται να κάνουν αμέτρητοι άλλοι οργανισμοί ανά τον κόσμο.

Ένα νέο εργασιακό τοπίο

Είναι σαφές ότι το παγκόσμιο ανθρώπινο εργατικό δυναμικό αναδιαρθρώνεται εξαιτίας της «επανάστασης του AI». Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum, το 2020, «παρόλο που 85 εκατομμύρια ρόλοι θα αντικατασταθούν, αναμένεται να αναδυθούν τουλάχιστον 97 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, ειδικά σε τομείς όπως η επιστήμη των δεδομένων και ο έλεγχος της τεχνητής νοημοσύνης από ανθρώπους». Με λίγα λόγια, αναπόφευκτα θα εμφανιστούν επαγγέλματα που θα ακολουθούν το κύμα της νέας τεχνολογίας και καινοτομίας. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Μελέτη που δημοσίευσε το Ερευνητικό Κέντρο Pew τον Φεβρουάριο του 2025 κάνει ορισμένες ενδιαφέρουσες προβλέψεις, λέγοντας πως τα επαγγέλματα που κινδυνεύουν περισσότερο να αντικατασταθούν είναι αυτά που εκτελούν εργασίες τις οποίες μπορεί να εκτελέσει ένα πρόγραμμα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, π.χ. επαναλαμβανόμενες ενέργειες που απαιτούν υψηλό βαθμό ακρίβειας, από απλές τηλεφωνικές κλήσεις έως πολύπλοκες διαδικασίες όπως ανάλυση δεδομένων ή επεξεργασία συναλλαγών.

Στον αντίποδα, όσοι θέλουν να εξασφαλίσουν ότι η καριέρα τους θα προχωρήσει στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης καλά θα κάνουν, σύμφωνα με τους ερευνητές, να ασχοληθούν επαγγελματικά με αυτήν ή να ακολουθήσουν ένα επάγγελμα που θα την αξιοποιεί σε συστηματική βάση.

Τα επαγγέλματα που κινδυνεύουν από την τεχνητή νοημοσύνη

• Βιομηχανοποιημένες εργασίες (λειτουργία μηχανών, χειρισμός προϊόντων, δοκιμές, συσκευασία, δοκιμές κ.λπ.)
• Ρόλοι λιανικής και εμπορίου (εξυπηρέτηση πελατών, διαχείριση αποθεμάτων, ανάλυση απάτης)
• Εργασίες μεταφορών και logistics (αντικατάσταση ανθρώπων-οδηγών με αυτόνομα οχήματα)
• Βασικές εργασίες εισαγωγής δεδομένων, ανάλυσης και οπτικοποίησης
• Ρόλοι χρηματοοικονομικής ανάλυσης και προβολής
• Ταξιδιωτικοί πράκτορες και πάροχοι εισιτηρίων
• Μεταφραστές
• Ρόλοι σχετικοί με λογιστικές και φοροτεχνικές εργασίες.

Άλλα επαγγέλματα που μπορεί να έχουν μικρότερη ζήτηση τα επόμενα χρόνια είναι:

• Οι διορθωτές
• Οι βοηθοί δικηγόροι
• Οι γραφίστες

iStock

Επαγγέλματα που δεν κινδυνεύουν από την τεχνητή νοημοσύνη

Αυτά που σχετίζονται άμεσα με την τεχνητή νοημοσύνη:

• Μηχανικοί εκμάθησης μηχανών
• Προγραμματιστές λογισμικού
• Επιστήμονες δεδομένων
• Μηχανικοί κυβερνοασφάλειας
• Διαχειριστές πρακτόρων AI

Και αυτά που θα επιβιώνουν σε συνεργασία με αυτήν:

• Νοσηλευτές
• Χορογράφοι
• Παραϊατρικοί
• Ειδικοί και σύμβουλοι ψυχικής υγείας
• Εκπαιδευτικοί
• Πολιτικοί μηχανικοί
• Χειρουργοί
• Υπεύθυνοι έργου
• Project managers
• Μουσικοί
• Δημοσιογράφοι

Οι ερευνητές καταλήγουν, επίσης, ότι το 85% των επαγγελμάτων που θα υπάρχουν το 2030  μας είναι ακόμα… εντελώς άγνωστα. Θα εμφανιστούν, δηλαδή, νέοι τίτλοι και ρόλοι, τους οποίους δεν μπορούμε ούτε να φανταστούμε.

Συνεπώς, πράγματι δεν έχει νόημα να πανικοβαλλόμαστε ή να τρέχουμε μακριά από την αναπόφευκτη πραγματικότητα της τεχνητής νοημοσύνης. Όπως είπε σε πρόσφατη συνέντευξή της η Justina Nixon-Saintil, αντιπρόεδρος της IBM στον τομέα Corporate Social Responsibility, «δεν σταματά όλο αυτό, μάλιστα διαρκώς θα επιταχύνεται». Όμως, κατέληξε ότι «είτε κανείς εργάζεται στις υπηρεσίες, είτε σε μια τεχνολογική εταιρεία είτε στα οικονομικά, όλοι χρειάζεται να αναβαθμίσουν τις ικανότητές τους και να καταλάβουν τι σημαίνει η τεχνητή νοημοσύνη για τον ρόλο τους».

Το μόνο, δηλαδή, που είναι βέβαιο –ρεαλιστικά μιλώντας– είναι πως στο μέλλον οι εργοδότες θα προτιμήσουν να προσλάβουν κάποιον που έχει γνώσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, παρά κάποιον που έχει βάλει σκοπό να την υποτιμήσει και να της αντισταθεί.