ΠΟΣΟ ΑΣΦΑΛΗΣ ΝΙΩΘΕΙ ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ;

Οι καθημερινές μετακινήσεις μπορεί να κρύβουν κινδύνους για τις γυναίκες. Τι δείχνουν οι έρευνες και πώς μπορούν οι πόλεις να γίνουν πιο ασφαλείς και συμπεριληπτικές;

Δεν θα γράψω για τις προσωπικές μου εμπειρίες, ούτε για τις εμπειρίες φίλων και γνωστών όσον αφορά τις καθημερινές μετακινήσεις μέσα στις πόλεις, γιατί κινδυνεύω να κατηγορηθώ για έλλειψη αντικειμενικότητας. Θα περιοριστώ σε αυτά που αναδεικνύει η έρευνα και, δυστυχώς, επιβεβαιώνουν αυτά που πολλές γνωρίζουμε.

Το 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνέταξε μια μελέτη με τίτλο «Γυναίκες και μεταφορές», η οποία αποκάλυψε ένα τρομακτικό χάσμα μεταξύ των εμπειριών αντρών και γυναικών όσον αφορά την αστική κινητικότητα. Ανάμεσα σε όσα αναφέρονται, είναι και ορισμένα σημεία που σχετίζονται με την ασφάλεια.

Όπως αναφέρει η μελέτη, η ασφάλεια αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στις επιλογές μετακίνησης των γυναικών, και οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο σεξουαλικής παρενόχλησης στα μέσα μαζικής μεταφοράς, γεγονός που επηρεάζει τη συμπεριφορά τους κατά τη μετακίνηση. Σύμφωνα με στοιχεία του 2017 από τη Γαλλία, εκτιμάται ότι 220.000 γυναίκες υπέστησαν σεξουαλική παρενόχληση σε μέσα μαζικής μεταφοράς,σε διάστημα δύο ετών, αν και ο αριθμός αυτός πιθανότατα υποεκτιμάται λόγω της υποδήλωσης τέτοιων περιστατικών.

Το 2020, η Arup, μια διεθνής εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής, ανέλαβε να μελετήσει τις ταξιδιωτικές ανάγκες των γυναικών και δημοσίευσε έκθεση σχετικά με το θέμα. «Πολλές γυναίκες αποθαρρύνονται από τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, κυρίως για λόγους ασφαλείας. Και αυτό δεν αφορά μόνο τις δημόσιες συγκοινωνίες, αλλά και την ίδια την πόλη», δήλωσε στο Euronews Next η Léan Doody, Διευθύντρια Πόλεων, Σχεδιασμού και Στρατηγικής της Arup στην Ευρώπη. Στην Ιρλανδία, το 55% των γυναικών δήλωσαν ότι δεν θα χρησιμοποιούσαν τα μέσα μαζικής μεταφοράς τη νύχτα και το 34% των γυναικών δήλωσαν ότι τα συναισθήματα ανασφάλειας τις εμπόδισαν να ταξιδέψουν.

iStock

Τι εννοούμε με τη βιώσιμη κινητικότητα, τελικά;

Όταν, όμως, μιλάμε για βιώσιμη κινητικότητα, δεν εννοούμε μόνο τις δημόσιες συγκοινωνίες ή τα ηλεκτρικά οχήματα. Για να είναι πραγματικά βιώσιμες, οι πόλεις πρέπει να είναι και πιο συμπεριληπτικές.

Και προφανώς, λύση δεν είναι το να κατεβαίνουν οι γυναίκες πιο μακριά από ό,τι απαιτείται για να αποφύγουν μια «επικίνδυνη» στάση, ούτε το να κρατούν τα κλειδιά στο χέρι τους ως αυτοσχέδιο όπλο, ούτε το να μην φορούν αυτό που θέλουν, ώστε να μην τραβούν ανεπιθύμητη προσοχή. Λύση δεν είναι, φυσικά, ούτε το να πληρώνουν ταξί και να λένε «θα σε πάρω μόλις φτάσω» ή «γράψε το νούμερο του ταξί».

Το θέμα είναι περίπλοκο και απαιτεί ενέργειες σε πολλαπλά πεδία. Αρκετές χώρες έχουν ξεκινήσει εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με τον τρόπο αντίδρασης στην παρενόχληση. Το Βέλγιο ήταν η πρώτη χώρα που ψήφισε νόμο που καθιστούσε ποινικό αδίκημα τη «σεξιστική και σεξουαλική προσβολή». Στη Γαλλία, η ΜΚΟ Womenability συνεργάζεται με πόλεις για να ελέγχει τα σχέδιά τους, ώστε να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι ανάγκες των χρηστών. Στην Ισπανία έχουν υιοθετήσει τις λεγόμενες «ζητούμενες στάσεις» (τα λεωφορεία, συνήθως κατά τη διάρκεια της νύχτας, κάνουν επιπλέον στάσεις, πέρα από τις κανονικές), για να ενισχυθεί το αίσθημα ασφάλειας για τις χρήστριες.

TA «ΡOZ» TAΞΙ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ.

Ωστόσο, δεν λείπουν και οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες, όπως αυτές στο Skipton (Pink Ladies) και στο Nottingham (Think Pink) στη Βρετανία, όπου λειτουργούν τα «ροζ» ταξί, τα οποία παρέχουν ασφαλείς υπηρεσίες, κυρίως για γυναίκες και παιδιά.

AP Photo/B.K. Bangash

Όπως λέει η Amberine Nawaz, που ξεκίνησε τα ταξί Pink Ladies, «Όχι μόνο έχουμε γυναίκα οδηγό, αλλά όταν αφήνουμε έναν πελάτη, βεβαιωνόμαστε ότι έχει περάσει την μπροστινή πόρτα του σπιτιού του πριν αποχωρήσουμε».

Η πολιτεία δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη. Χρειάζεται μια προσέγγιση στη χάραξη πολιτικής που να λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα και τις ανησυχίες τόσο των γυναικών, όσο και των αντρών.