ΤΙ ΕΜΑΘΑ (ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ) ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΟΥ ΝΑ ΗΓΟΥΜΑΙ ΟΜΑΔΑΣ 

Στα λίγα χρόνια που βρέθηκα να ηγούμαι ομάδας από τη θέση της διευθύντριας, έκανα ταχύρρυθμα μαθήματα στην ανθρώπινη φύση – και τις σκοτεινές της πλευρές.

Στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου, σε ένα από αυτά τα φοιτητικά πάρτι που καταλαβαίνεις ότι δεν κολλάς με κανέναν, βρέθηκα να αναζητώ διασκέδαση στη βιβλιοθήκη του συμφοιτητή μου και να δανείζομαι ένα αντίτυπο του «Ηγεμόνα». Ο Μακιαβέλλι έγινε η παρέα μου για τις επόμενες τρεις ώρες, όσες ακριβώς χρειάστηκα για να καταλάβω ότι εγώ δεν το «είχα» με τίποτα να γίνω ηγέτης.

Fast forward δεκαπέντε χρόνια μετά, όταν το ένα έφερε το άλλο και κλήθηκα να αναλάβω διευθυντική θέση αρχικά στο περιοδικό όπου δούλευα και, λίγο αργότερα, σε ένα ακόμη έντυπο. Όχι, δεν ήταν ούτε έμοιαζε με προαγωγή, αφού η ανάληψη του δεύτερου περιοδικού έγινε εξαναγκαστικά, προκειμένου να μην απολύσω τη μισή μου ομάδα. Βλέπετε, ο εκδοτικός οίκος στον οποίο ανήκαμε βρισκόταν ένα βήμα πριν την κατάρρευση, κάτι που δεν ήξερε κανείς μας τότε (κανείς από την ομάδα μου, δηλαδή). Με τα ίδια άτομα θα έπρεπε να βγάζουμε διπλή δουλειά. Δύσκολη πίστα.

Ηγέτης γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Σαν μεσαίο παιδί, που από την κούνια ανέλαβε την ταμπέλα του doer, ήμουν πάντα ο καλύτερος στρατιώτης, σε όποια ομάδα και να ανήκα. Ο καλύτερος υπασπιστής του αρχηγού (ακόμη και τις φορές εκείνες που μέσα μου τον αμφισβητούσα), η πρώτη στη μάχη όταν έπρεπε να ξενυχτίσουμε για να βγει το τεύχος (κι ας ήμουν η μόνη, τότε, με μωρό παιδί), η εμψυχώτρια. Χαρούμενη και βολεμένη στη θέση μου, άφηνα τις δάφνες μαζί με τις ευθύνες που τις συνοδεύουν στον ηγέτη και απολάμβανα την ανεμελιά της προστασίας του. Το μότο μου, να κινούμαι πάντα «κάτω από το ραντάρ», μου είχε βγει σε καλό.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Αν και το να αναλάβω τον ρόλο του ηγέτη δεν ακουμπούσε στις φιλοδοξίες μου, όταν κλήθηκα να αναλάβω την ομάδα ένιωθα ότι έπρεπε να το κάνω, για το καλό όλων μας. Δεν ήξερα πώς να ηγούμαι, δεν μου άρεσε να δίνω εντολές.

Ως κορίτσι της gen X, δεν είχα εκπαιδευτεί να επιβάλλομαι, αποφάσισα λοιπόν να γίνω το είδος του ηγέτη που αγαπά και αγκαλιάζει την ομάδα του. Ναι, αυτό μου ταίριαζε περισσότερο, αυτό μου φαινόταν πιο φυσικό. Κάτι που σήμαινε ότι θα προστάτευα τους ανθρώπους μου πάση θυσία. Που σήμαινε ότι δεν θα τους άφηνα να επηρεαστούν από οποιονδήποτε κραδασμό. Που σήμαινε ότι θα τον απορροφούσα εγώ. Που σήμαινε ότι θα το έκανα ακόμη και για εκείνους στην ομάδα (πάντα υπάρχουν, μη γελιέστε) που με αντιπολιτεύονταν, επειδή ένιωθαν ότι η θέση μου τους ανήκε/θα έκαναν καλύτερα τη δουλειά μου/έχαναν κάτι από τη λάμψη του spotlight που πίστευαν ότι κέρδισα εις βάρος τους.

Τι σημαίνει να είσαι ηγέτης

Για χρόνια, έπρεπε να βγαίνω από τα δύσκολα meetings με τα μεγάλα κεφάλια της εταιρείας προσπαθώντας να καλύψω τον πανικό μου για το δυσοίωνο μέλλον που έβλεπα και να φερθώ στην ομάδα σαν να μην τρέχει τίποτα. Ας πήγαιναν εκείνοι σπίτι ανέμελοι, δε χρειαζόταν να ξαγρυπνήσουμε όλοι μαζί από το άγχος! Παράλληλα, έπρεπε να ακούω καθημερινά τα προβλήματα καθενός ξεχωριστά και να κάνω τα πάντα για να τους βοηθήσω να είναι χαρούμενοι και αποδοτικοί.

ΗΜΟΥΝ ΕΝΑΣ ΚΥΜΑΤΟΘΡΑΥΣΤΗΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΩΝ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΣΤΗΡΙΧΤΩ Η ΙΔΙΑ ΠΟΥΘΕΝΑ.

Η απέραντη μοναξιά που χαρακτήριζε αυτή τη συνθήκη συνοδευόταν και από πολλή περισσότερη δουλειά από μεριάς μου. Μη θέλοντας να επιβαρύνω κανέναν –και λόγω της δυσκολίας μου να «διατάξω»– προτιμούσα να κάνω η ίδια αυτό που έπρεπε να γίνει προκειμένου να προχωρήσει καλά η ροή της εργασίας. Ήμουν διευθύντρια δύο γυναικείων περιοδικών μόδας αλλά δεν βίωσα ούτε δευτερόλεπτο το glamour που θεωρητικά συνοδεύει τη θέση. Σκεφτείτε ότι στο «O διάβολος φοράει Prada» δεν ήμουν η Μέριλ Στριπ, αλλά η Αν Χάθαγουεϊ σε συνδυασμό με την Έμιλι Μπλαντ. Όταν με ρωτούσαν «και τι κάνεις, δηλαδή, ως διευθύντρια;» η απάντησή μου ήταν: «Τα πάντα, μέχρι και σκούπα».

Η σκληρή αλήθεια

Όσο και να έλεγα στον εαυτό μου ότι είμαι στη θέση του ηγέτη για το καλό της ομάδας (αφού οποιοδήποτε άλλο σενάριο θα τους ήταν δύσκολο, όπως μου έλεγαν και οι ίδιοι), τελικά η σκέψη αυτή λειτούργησε σαν μπούμερανγκ. Ό,τι και να κάνεις, όποιος και να είσαι, όποιες και να είναι οι προθέσεις σου, η θέση του ηγέτη μοιάζει να συνοδεύεται από μια προίκα που κουβαλάς θέλεις δεν θέλεις:

• Η ομάδα σε βλέπει σαν «ένα» με τους από πάνω, οι από πάνω σε βλέπουν σαν «ένα» με την ομάδα. Όσο πιο συναισθηματικά προσεγγίσεις αυτή την αλήθεια, τόσο πιο επώδυνη η προκρούστεια κλίνη σου.
• Όσο ταλέντο και να έχεις σε αυτό που κάνεις, δεν αρκεί να είσαι καλός στη δουλειά που σου χάρισε τις προαγωγές, πρέπει μόλις φτάσεις εκεί να κατέβεις από το συννεφάκι σου και να ενδυθείς τον ρόλο του μάνατζερ.
• Που, μάνατζερ σημαίνει να βγάζεις τη δουλειά χωρίς να σε νοιάζει αν σε συμπαθούν ή όχι.
• Που σημαίνει ότι πρέπει να πάρεις απόφαση ότι πολλοί –ίσως και οι περισσότεροι– δεν σε συμπαθούν.
• Όμως, δεν πρέπει να το παίρνεις προσωπικά, αφού στην ουσία, όταν γίνεσαι ηγέτης, αυτό που βλέπουν οι γύρω σου είναι πρώτα ο ρόλος και μετά ο άνθρωπος.
• Ναι, μοιάζει με απότομη ενηλικίωση. Δεν έχεις σε ποιον να γκρινιάξεις, δεν έχει κανείς άλλος την ευθύνη παρά μόνο εσύ.
• Παράλληλα, μοιάζει λίγο σα να μεγαλώνεις παιδιά. Αλλά παιδιά στην εφηβεία. Η σχέση μας με τον ηγέτη καθρεφτίζει αυτόματα μέσα μας τη σχέση με την εξουσία, τον γονιό. Δεν θα ξεχάσω τον επικό καυγά με πολύ αγαπημένο μου συνεργάτη και φίλο, που γύρισε και μου φώναξε στον διάδρομο «δεν είσαι η μαμά μου, βαρέθηκα να μιλάω συνέχεια για σένα στον ψυχολόγο μου».
• Όσο καλή σχέση και να έχεις με την ομάδα, πρέπει να ξέρεις ότι στα πηγαδάκια, στο διάδρομο ή στην κουζίνα, ναι, σε κουτσομπολεύουν, ναι, μιλάνε πίσω από την πλάτη σου για σένα.
• Σημείωσε ότι τα μπράβο τα μοιράζεσαι, ενώ την ευθύνη την κουβαλάς όλη πάνω/μόνη σου.

Αν με ρωτάτε τι θα έκανα σήμερα διαφορετικά, ίσως όχι πολλά, μιας και είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Σίγουρα όμως θα έπαιρνα απόφαση ότι δεν μπορείς να τους έχεις όλους χαρούμενους, οπότε σαν ηγέτης κοιτάς μόνο το καλό του προϊόντος, πάνω από όλα. Δεν θα έμπαινα στη διαδικασία να υπερασπίζομαι με επιχειρήματα καθετί που ζητούσα από την ομάδα να κάνει, στα «γιατί;» θα απαντούσα με πολλά περισσότερα «γιατί έτσι». Και, τέλος, θα ήμουν προετοιμασμένη για τη σκληρή αλήθεια ότι, at the end of the day, το σύστημα επιβιώνει μια χαρά και χωρίς εσένα, αφού από ένστικτο επιβίωσης στρέφεται στον αμέσως επόμενο, σαν αμοιβάδα.