ΤΙ ΣΟΪ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΜΑΣΤΕ, ΤΕΛΙΚΑ;

Η ελληνική κοινωνία είναι πολύπλοκη, με αρνητικά και θετικά, καθώς και προβληματική σε κάποια πεδία λόγω του αστείου και σκονισμένου κράτους.

Στην δεκαετία του ’90, η «Ελευθεροτυπία» κυκλοφόρησε μια μέρα με έναν πανηγυρικό τίτλο, εξαιρετικά αισιόδοξο για την δυναμική και την προοπτική της ελληνική κοινωνίας. Κάτι αλλάζει, κάτι καινούργιο γεννιέται. Αυτή ήταν η ουσία του δημοσιεύματος.

Αφορμή αποτέλεσε η κοσμοσυρροή επί αρκετές ημέρες σε δύο πολύ σημαντικές εκθέσεις στην Εθνική Πινακοθήκη. Ενδιαφέρον το φαινόμενο, αλλά επ’ ουδενί ήταν δείκτης κάποιας σημαντικής κοινωνικής διεργασίας που δικαίωνε το συμπέρασμα της εφημερίδος.

Πώς θα μπορούσε, άλλωστε; Επιμέρους στοιχεία, θετικά ή αρνητικά, δεν αρκούν για να αποδώσουν την εικόνα μιας κοινωνίας ή να προδιαγράψουν την προοπτική της.

Σήμερα –τα τελευταία χρόνια, δηλαδή– βιώνουμε το αντίθετο εκείνου που η αγαθή αυθαιρεσία της «Ε» είχε συμπεράνει. Σήμερα –π.χ. με αφορμή το κτηνώδες στο λιμάνι του Πειραιά, τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες–διακινούνται ευρέως απόψεις περί αποχαύνωσης της ελληνικής κοινωνίας, περί έλλειψης αλληλεγγύης, ου μην και περί προϊούσης ξενοφοβίας και φασιστικοποίησης.

Και το χειρότερο; Δεν στηλιτεύονται απλώς ορισμένα  εξοργιστικά και θλιβερά γεγονότα, αλλά εγκαλείται συνολικά ο ελληνικός λαός! Παράδειγμα κορυφαίο, αυτό που έγραψε προσφάτως στο FB μια μονίμως οργισμένη ηθοποιός: «Ο πιο άνανδρος και φοβισμένος λαός που γνώρισε η ψυχή μου»!

Ε, και τι έγινε, θα πείτε, που έγραψε κάποιος τέτοιες ιλαρές υπερβολές; Τόσα γράφονται στα σόσιαλ. Σωστά. Ενδεικτική η αναφορά, με μια υποσημείωση: τέτοιες αναρτήσεις αναπαράγονται συχνά από κεντρικά σάιτ. Επομένως αποκτούν πολλαπλασιαστική ισχύ και μεγάλη εμβέλεια.

Πέραν αυτού, σε εφημερίδες και σάιτ εμφανίστηκαν αρκετά κείμενα ανάλογου προβληματισμού περί αποχαύνωσης κλπ, ενώ μετεκλογικά υπήρξαν δηλώσεις και άρθρα που μυκτήριζαν την ελληνική κοινωνία για την ψήφο στον Μητσοτάκη.

Ένα άλλο παλιότερο κείμενο, απείρως πιο σοβαρό από το προαναφερθέν περί… ανανδρίας, γραμμένο από έναν σημαντικό θεατρικό συγγραφέα και διανοούμενο, εκτίναξε την απαξία στα ύψη, χαρακτηρίζοντας βδέλυγμα τον ελληνικό λαό!

Πάρτε μια γεύση από όσα έγραφε στη LIFO ο συγγραφέας Δημήτρης Δημητριάδης, στις 30.9.2015: «Ανήκω σε έναν λαό τον οποίο βδελύσσομαι. Το βδέλυγμα είναι αυτός ο λαός. Ο ελληνικός λαός. Ο ελληνικός λαός είναι το βδέλυγμα. Ο λαός αυτός είναι πλέον ικανός και πανέτοιμος για το χειρότερο. Για το χείριστο. Επειδή ο ίδιος ανήκει στο χείριστο. Ο ελληνικός λαός ανήκει οριστικά στο μη περαιτέρω του χείριστου. Βρίσκεται σε πλήρη διαθεσιμότητα για να γεννάει τέρατα. Η γονιμότητά του, η μοναδική την οποία διαθέτει, είναι πλέον προγραμματισμένη γενετικώς και καθηλωμένη αποκλειστικώς στην τερατογένεση. Ο ελληνικός λαός είναι ένα τέρας προορισμένο να γεννάει τέρατα»…

Όσο για την ελληνική νεολαία, αυτή κατά τον συγγραφέα είναι «διεφθαρμένη, απερίσκεπτη, κούφια, επιπόλαιη, το  χείριστο του χείριστου, που ανακυκλώνει μόνο τα ζοφερά κουσούρια των σπορέων της».

Έτσι έχουν τα πράγματα, λοιπόν; Είμαστε μια κοινωνία αποχαυνωμένη που αδιαφορεί ακόμη και για θηριώδη εγκλήματα, όπως αυτό στον Πειραιά; Μια κοινωνία της οποίας τα μέλη δεν ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει έξω από το σπίτι τους και τους είναι άγνωστη η λέξη αλληλεγγύη; Μήπως έτσι εξηγείται η νέα επικράτηση του Μητσοτάκη στις εκλογές;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η πραγματικότητα σε κάθε χώρα, κι όχι μονάχα στην Ελλάδα, είναι πιο σύνθετη από την εικόνα που έχουν σχηματίσει στο μυαλό τους ορισμένοι. Ασφαλώς και συμβαίνουν στην πατρίδα μας αποτρόπαια γεγονότα.

Όμως η μονοδιάστατη οπτική δεν συνιστά ακριβή και αντικειμενική διερεύνηση/απόδοση της παθολογίας στη χώρα μας. Πλείστα όσα γεγονότα, σημερινά και παλιότερα, διαψεύδουν τους εν συγχύσει αφηνιασμένους. Ενδεικτικώς:

Την ώρα που κάποιοι χαρακτηρίζουν ανύπαρκτη την αλληλεγγύη, πλήθος εθελοντές από διάφορες περιοχές της Ελλάδος έσπευσαν στην χειμαζόμενη Θεσσαλία να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους.

Πέρα από τους εθελοντές, εκδηλώθηκαν από τους κατοίκους συγκινητικές προσπάθειες να προστατεύσουν ή να διασώσουν συμπολίτες τους που κινδύνευαν. Επίσης, στο κέντρο της Αθήνας μετά την καταιγιστική νεροποντή, περαστικοί βούτηξαν στα θολά νερά της Βασιλίσσης Σοφίας και έσωσαν από πνιγμό δύο γυναίκες που είχαν παρασυρθεί από το ξαφνικό και επίφοβο ρεύμα.

Επιπλέον, ποιος μπορεί να ξεχάσει το κίνημα αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε στη χώρα μας μετά το δυναστικό Μνημόνιο; Και ποιος μπορεί να διαγράψει έξοχες στιγμές αλληλεγγύης από τους κατοίκους των νησιών μας, όταν κατέφθαναν εκεί οι πρώτοι μετανάστες και πρόσφυγες από την Ανατολή;

Μια μικρή στάση εδώ: Το μεταναστευτικό/προσφυγικό εξελίχθηκε σε δισεπίλυτο πρόβλημα για την Ευρώπη κι όχι μόνο για την Ελλάδα, ενισχύοντας μια δυναμική άρνησης με συχνές ξενοφοβικές εκδηλώσεις. Όμως, το να χαρακτηρίζεται συλλήβδην ξενοφοβική η ελληνική κοινωνία δεν ευσταθεί.

Όσο για τον κίνδυνο φασιστικοποίησης της χώρας, με αφορμή την άνοδο της Ακροδεξιάς αλλά και φαινόμενα όπως αυτό με τον κεφαλοκυνηγό στον Έβρο, ας είμαστε σοβαροί. Επίφοβη η άνοδος της Ακροδεξιάς, όπως σε όλη την Ευρώπη άλλωστε, αλλά τα περί φασιστικοποίησης της κοινωνίας συνιστούν ερμηνευτική ακρότητα.

Με δυο λόγια: Συνιστά απαράδεκτη γενίκευση να αξιολογούνται μεμονωμένα θλιβερά περιστατικά και εξ αυτών να εξάγονται συμπεράσματα περί αποχαύνωσης, έλλειψης αλληλεγγύης, υποχώρησης του συλλογικού έναντι του ατομικού κλπ.

Η ελληνική κοινωνία δεν διαφέρει στα βασικά στοιχεία της συμπεριφοράς της από τις υπόλοιπες της Ευρώπης. Ούτε απολιθωμένη υπάρχει ούτε διακρίνεται για κάτι εξέχον και θαυμαστό. Είναι πολύπλοκη, με αρνητικά και θετικά, καθώς και προβληματική σε κάποια πεδία λόγω του αστείου και σκονισμένου κράτους.

Αλλά παρά τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει, οικονομικό και μεταναστευτικό/προσφυγικό –μεγαλύτερα σε ένταση από όλες της ευρωπαϊκές χώρες–, ο ελληνικός λαός με την ψήφο του δεν έχει επιτρέψει στην Ακροδεξιά να κυβερνήσει ούτε να μετάσχει σε κυβερνητικό σχήμα, όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες της Εσπερίας…

Τέλος, για τη νέα επικράτηση της ΝΔ, ας είναι καλά οι αντίπαλοί του – κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ. Ανέμπνευστοι και απροετοίμαστοι επί της ουσίας, με εμπρηστική ρητορική ως αντιπολίτευση και με σωρεία άστοχων επιλογών (επένδυση στην απλή αναλογική), έστρωσαν φρέσκια άσφαλτο στον Μητσοτάκη.

Εικάζω ότι τους ευγνωμονεί… Κι όσοι εγκαλούν την ελληνική κοινωνία για ολέθρια επιλογή, ξεχνούν ότι είναι η ίδια κοινωνία που σάρωσε τους μνημονιακούς (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ), τους καθήλωσε και ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ νικητή και τροπαιούχο το 2015…