3 ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ

Τρέχεις όλη μέρα, τα καταφέρνεις όλα σωστά, αλλά στο τέλος νιώθεις ένα κενό; Η παραγωγικότητα δεν ισούται πάντα με συναισθηματική πληρότητα. Ο ψυχολόγος Δρ Mark Travers προτείνει τρόπους να γεμίζουμε τη μέρα μας με νόημα, φροντίζοντας για αυτονομία, αίσθηση επάρκειας και ουσιαστικές σχέσεις.

Τρέχεις όλη μέρα για να καλύψεις κάθε υποχρέωση – και τα καταφέρνεις με αξιοζήλευτη επιτυχία. Κοιτάς την ατζέντα με όσα είχες να κάνεις και τα βλέπεις σημειωμένα με τικ: έστειλες όλα τα email στη δουλειά, ετοίμασες τα παιδιά για το σχολείο, άφησες το σπίτι σε τάξη, πότισες τα φυτά, έβγαλες βόλτα τον σκύλο. Αφού τα έκανες όλα καλά, γιατί νιώθεις ένα κενό μόλις αράζεις στον καναπέ σου; Γιατί δεν καλύφθηκαν οι συναισθηματικές σου ανάγκες;

Το αίσθημα ανικανοποίητου και τη συναισθηματική απογοήτευση τα γνωρίζουμε πολλοί και πολλές από πρώτο χέρι. Είμαστε εμείς που, σύμφωνα με τον ψυχολόγο Δρ Mark Travers, έχουμε μπερδέψει στο κεφάλι μας την παραγωγικότητα με τη συναισθηματική πληρότητα. Το να τρέχεις όλη μέρα, λέει, σε κρατά δραστήριο και ζωντανό· δεν σημαίνει ότι γεμίζει τη ζωή σου με νόημα.

«Για να καταλάβουμε τι συμβάλλει σε μια πιο γεμάτη μέρα», γράφει στο Forbes, «αξίζει να στραφούμε σε ένα γνωστό ψυχολογικό πλαίσιο: τη Θεωρία Αυτοκαθορισμού». Έρευνες βασισμένες στη Self-Determination Theory καταλήγουν ότι η ευημερία του ανθρώπου εξαρτάται από την κάλυψη τριών θεμελιωδών ψυχολογικών αναγκών:

• Αυτονομία – η αίσθηση ότι έχεις επιλογές και κατευθύνεις εσύ ο ίδιος τη ζωή σου.
• Επάρκεια – το βίωμα ότι είσαι αποτελεσματικός και ικανός σε όσα κάνεις.
• Σύνδεση με τους άλλους – το αίσθημα ότι ανήκεις κάπου και ότι οι άλλοι σε νοιάζονται.

Αν δεν καταφέρουμε να ικανοποιήσουμε τα παραπάνω, στο τέλος της ημέρας θα μας περιμένει το ίδιο κενό. Γι' αυτό, ο Δρ Travers συστήνει τρεις επιστημονικά τεκμηριωμένους τρόπους  να σχεδιάσουμε τη μέρα μας, ώστε να νιώθουμε συναισθηματικά πλήρεις, όχι μόνο παραγωγικοί.

Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΑ «ΜΕΓΑΛΑ» ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ, ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΜΙΚΡΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ.

1. Φρόντισε για στιγμές αληθινής αυτονομίας

Είναι σημαντικό να νιώθεις ότι έχεις επιλογές και μπορείς να κάνεις πράγματα που πραγματικά θέλεις. Αυτό είναι που συχνά λείπει από τους φροντιστές, τους γονείς ή όσους δουλεύουν σε απαιτητικές θέσεις: ο χρόνος τους είναι προκαθορισμένος σχεδόν από την αρχή της μέρας. Κι όμως, λέει ο Δρ. Travers, οι έρευνες δείχνουν ότι το πόση ελευθερία νιώθεις μέσα σε αυτό τον χρόνο είναι πολύ σημαντικότερο από το τι κάνεις.

Μια μελέτη του Journal of Positive Psychology έδειξε ότι ακόμα και μέτρια επίπεδα αυτονομίας ήταν αρκετά για να βελτιώσουν τη διάθεση και το αίσθημα νοήματος στους συμμετέχοντες, ανεξαρτήτως αν δούλευαν, ξεκουράζονταν ή ψυχαγωγούνταν. Ωστόσο, η συναισθηματική ώθηση έβρισκε «ταβάνι» όταν τα επίπεδα αυτονομίας ξέφευγαν.

Άρα, δεν χρειάζεται απόλυτη ελευθερία. Αρκεί να μπορείς μέσα στο σφιχτό πρόγραμμα της ημέρας να κρατήσεις μικρές ανάσες ανεξαρτησίας, όσες χρειάζεται για να θυμάσαι ότι έχεις ακόμα τον έλεγχο της ζωής σου. Δοκίμασε αυτά:

• Ξύπνα 15 λεπτά πριν από τους υπόλοιπους στο σπίτι, για να απολαύσεις τον καφέ σου με την ησυχία σου.
• Διάλεξε τα ρούχα σου με βάση το πώς αισθάνεσαι, όχι μόνο την περίσταση.
• Βρες ένα κενό στην ατζέντα σου χωρίς επαγγελματικά meetings ή social media.
• Πες ένα ξεκάθαρο «όχι» σε κάτι που δεν θέλεις να κάνεις, κι άφησέ το να εκεί χωρίς υπεραναλύσεις και περιττές εξηγήσεις.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

2. Ζήσε τις μικρές σου επιτυχίες

«Πολλοί από εμάς διψάμε για την επιτυχία. Ξεχνάμε όμως πολύ συχνά ότι η αίσθηση του πραγματικού επιτεύγματος δεν προκύπτει μόνο από τα “μεγάλα" κατορθώματα, αλλά από τις πιο μικρές αποδείξεις πως μπορούμε να τα καταφέρουμε», γράφει ο Δρ Travers. Η επάρκεια χτίζεται μέσα από τις μικρές καθημερινές πράξεις που μας βγαίνουν σε καλό.

Και δεν είναι θέμα ικανοτήτων ή δεξιοτήτων, όσο το να μπορούμε να βρίσκουμε νόημα στη δράση μας· να γινόμαστε περισσότερο ο εαυτός μας μέσα από αυτό που κάνουμε. Όπως έδειξε διεπιστημονική μελέτη, εμπνευσμένη από τη σκέψη των Dewey, Vygotsky και Bourdieu, επάρκεια δεν είναι απλώς να ξέρω πώς πράττω, αλλά και να ξέρω γιατί πράττω.

«Είναι μια αναστοχαστική διαδικασία που δίνει νόημα και διαμορφώνει την ταυτότητά μας», λέει ο ψυχολόγος. «Έτσι, ακόμη και οι πιο μικρές πράξεις, όταν γίνονται με παρουσία και σκοπό, μπορούν να μας οδηγήσουν σε ουσιαστική ανάπτυξη». Θα το διαπιστώσεις όταν:

• Τακτοποιήσεις μια γωνιά του σπιτιού που είχες παραμελήσει και νιώσεις την αλλαγή,
• Ξεμπερδέψεις με εκείνη την υποχρέωση που σου ροκάνιζε την ενέργεια εδώ και καιρό,
• Χειριστείς μια κατάσταση με περισσότερη ψυχραιμία απ’ ό,τι θα είχες παλιότερα,
• Επιμείνεις σε κάτι δύσκολο και διαπιστώσεις ότι τελικά τα κατάφερες.

Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ «ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ» ΣΕ ΜΙΑ «ΑΝΥΔΡΗ ΜΕΡΑ».

3. Βάλε στόχο τις ουσιαστικές σχέσεις

Συνήθως μας διαφεύγει ότι η πραγματική σύνδεση δεν εξαρτάται τόσο από τον αριθμό των ανθρώπων με τους οποίους επικοινωνούμε, όσο από την ποιότητα της επικοινωνίας. Μπορεί να μιλήσεις με δεκάδες άτομα μέσα στη μέρα και να νιώθεις ακόμα μόνος. Γιατί; Διότι αυτό που αναζητάμε δεν είναι απλά η ανταλλαγή λέξεων, αλλά η αίσθηση ότι κάποιος μας βλέπει και μας ακούει πραγματικά. Μια «συναισθηματική ενυδάτωση», κατά τα λόγια του Travers, σε μια «άνυδρη μέρα».

Ενδεχομένως όχι και τόσο μεταφορικά: έρευνες δείχνουν ότι η κοινωνική απομόνωση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία μας, ιδιαίτερα στην καρδιά μας. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τη μοναξιά ως απειλή, κάτι που μπορεί να μας βάλει σε κατάσταση «stress». Οπότε, καταλήγει ο ψυχολόγος, είναι στο χέρι καθενός να δημιουργήσει ουσιαστικές συνδέσεις, και αν θες κι εσύ να πετύχεις:

• Μοιράσου κάτι ειλικρινές με κάποιον.
• Κοίτα στα μάτια κάποιον που αγαπάς, ακόμα κι αν κάθεται απλώς απέναντι σου στην κουζίνα.
• Πάρε την πρωτοβουλία να βάλεις στο πρόγραμμα μια συνάντηση με αγαπημένο πρόσωπο, διά ζώσης ή τηλεφωνικά, τονίζοντας ότι θες μια ουσιαστική επικοινωνία.
• Πες έναν καλό λόγο ή κάνε μια μικρή κίνηση που να μαρτυρά ενδιαφέρον και φροντίδα.