ΑΥΤΗ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΑΡΜΑΚΟ» ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ

Υπάρχει κάτι που μπορεί να σε κάνει να νιώσεις καλύτερα, να περιορίσει το άγχος σου, είναι δωρεάν και δεν θα το βρεις στα φαρμακεία.

Το έχω γράψει και στο παρελθόν «αν σου δοθεί η ευκαιρία να βοηθήσεις έναν συνάνθρωπο, αρπάξτε την από τα μαλλιά». Έχω βιώσει από πρώτο χέρι το πόσο μπορεί να σε αλλάξει μια τέτοια εμπειρία. Ακόμα και η πιο μικρή πράξη καλοσύνης, όπως το να μοιραστείς μια «καλημέρα» με έναν άστεγο συνάνθρωπό σου ή το να βοηθήσεις έναν ηλικιωμένο να βγάλει εισιτήριο στο αυτόματο μηχάνημα, θα φτιάξει τη μέρα και των δύο.

Πόσο έντονη, όμως, μπορεί να είναι μια τέτοια εμπειρία; Πόσο μπορεί να σε επηρεάσει μια (μικρή ή μεγάλη δεν έχει σημασία) καλή πράξη; Απάντηση στο ερώτημα προσπάθησε να δώσει έρευνα από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Positive Psychology (Δεκέμβριος 2022).

Πώς ξεκίνησε η μελέτη

Οι επιστήμονες χώρισαν 122 άτομα με μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και στρες σε τρεις ομάδες. Σε δύο από αυτές εφαρμόστηκαν τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για την κατάθλιψη: Η μία ομάδα έπρεπε δύο ημέρες την εβδομάδα να οργανώνει κοινωνικές συναντήσεις και η άλλη κρατούσε για τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα ημερολόγιο, ώστε να εντοπίσει αρνητικά πρότυπα σκέψης και να τα αλλάξει. Όσο για την τρίτη ομάδα, έπρεπε να κάνει τρεις καλές πράξεις καθημερινά, δύο ημέρες την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν μετά από πέντε και δέκα εβδομάδες, ώστε να εκτιμηθεί η διάρκεια της επίδρασης των παρεμβάσεων.

Ως «πράξη καλοσύνης» ορίστηκε η «μεγάλη ή μικρή πράξη που ωφελεί άλλους ή κάνει έναν άλλο άνθρωπο ευτυχισμένο, συνήθως με κάποιο κόστος από άποψη χρόνου ή πόρων», όπως να μεταφέρουν με το αυτοκίνητό τους έναν φίλο ή να ψήσουν μπισκότα για έναν γείτονα.

Ελένη Καστρινογιάννη

Η δύναμη της καλοσύνης

Η καλοσύνη προς τους άλλους, συμπέραναν οι επιστήμονες, μπορεί να οδηγήσει σε βελτιώσεις στην ψυχική υγεία και να βοηθήσει στη διαχείριση της κατάθλιψης και του άγχους, καθώς εστιάζουμε την προσοχή μας κάπου αλλού και όχι στις αρνητικές μας σκέψεις.

Επιπλέον, οι καλές πράξεις ήταν η μόνη παρέμβαση που είχε ως αποτέλεσμα τα άτομα να αισθάνονται πιο κοντά με άλλους ανθρώπους. «Η ποιότητα των κοινωνικών μας δεσμών συνδέεται έντονα με την ευημερία. Η καλοσύνη φαίνεται να είναι ένας τρόπος ενίσχυσης των δεσμών αυτών», υπογραμμίζει ο David Cregg, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. Όμως, «δεν αρκεί να βρίσκεσαι γύρω από άλλους ανθρώπους, να συμμετέχεις σε κοινωνικές δραστηριότητες. Υπάρχει κάτι στην εκτέλεση καλών πράξεων που μας κάνει να νιώθουμε συνδεδεμένοι», σχολιάζει η Jennifer Cheavens, καθηγήτρια ψυχολογίας.

Η τρίτη ομάδα είχε, τέλος, τη μεγαλύτερη βελτίωση όσον αφορά την ικανοποίηση από τη ζωή, αλλά και τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους.

«ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΣΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟΙ».

Συνταγογραφώντας μια πράξη καλοσύνης

Τι μας δείχνουν τα παραπάνω; «Συχνά πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν αρκετά να αντιμετωπίσουν. Έτσι, δεν θέλουμε να τους επιβαρύνουμε, ζητώντας τους να βοηθήσουν άλλους. Όμως, τα ευρήματά μας δείχνουν το αντίθετο. Το να κάνεις ωραία πράγματα για τους ανθρώπους και να εστιάζεις στις ανάγκες των άλλων μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με κατάθλιψη και άγχος να αισθανθούν καλύτερα», εξηγεί η Cheavens.

Ωστόσο, όλοι οι συμμετέχοντες μετά τις παρεμβάσεις (όχι μόνο η ομάδα... της καλοσύνης) ένιωθαν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή και παρουσίασαν μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους, ακόμα και μετά την περίοδο της μελέτης.

Βέβαια, όπως ξεκαθαρίζουν οι ερευνητές, στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας, αλλά αυτό δεν αποτελεί πραγματική θεραπεία. Όσοι παρακολουθούν κανονικά συνεδρίες με ειδικούς μπορεί να έχουν καλύτερα αποτελέσματα, καθώς ακόμη και η περιορισμένη έκθεση αποδείχθηκε ωφέλιμη για πολλούς συμμετέχοντες.