ΑΓΧΩΝΕΣΑΙ ΚΙ ΕΣΥ ΟΤΑΝ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ;

Μερικές φορές, καθώς οι διακοπές πλησιάζουν, το άγχος μας χτυπάει κόκκινο. Μοιάζει σα να μην θέλουμε να πάμε, ενώ –δεν υπάρχει καμία αμφιβολία– τις αποζητούμε και τις χρειαζόμαστε διακαώς. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Οι διακοπές που έχεις κανονίσει εδώ και 3 μήνες πλησιάζουν. Η κούραση έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Ανυπομονείς να βρεθείς στη θάλασσα και να ξεχάσεις e-mail, κινητά, deadlines, το ίδιο το όνομά σου. Κι όμως, ενώ οι μέρες πλησιάζουν, εσύ αγχώνεσαι, σχεδόν φοβάσαι να φύγεις. Γιατί μερικές φορές οι διακοπές μάς τρομάζουν, ενώ τις θέλουμε και τις χρειαζόμαστε διακαώς;

Υπάρχει ένα παράδοξο γύρω από τις διακοπές. Όλοι ξέρουμε πόσο σημαντικό είναι να ξεφύγουμε από το περιβάλλον της δουλειάς. Ο χρόνος απουσίας μάς δίνει την ευκαιρία να χαλαρώσουμε, να διώξουμε το άγχος, να βρεθούμε με οικογένεια και φίλους και, όταν με το καλό επιστρέψουμε με γεμάτες μπαταρίες, να έχουμε μια διαφορετική, φρέσκια ματιά απέναντι σε όσα μας δυσκολεύουν τη ζωή. Η αποστασιοποίηση κάνει θαύματα.

Οι διακοπές πλησιάζουν, η χαρά μειώνεται

Ωστόσο, καθώς πλησιάζουν οι διακοπές, τα συναισθήματα της χαράς διαδέχονται αυτά του άγχους. Υπάρχουν πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν. Τόσο στη δουλειά, ώστε να μπορέσουμε να κλείσουμε εκκρεμότητες, όσο και στο σπίτι, ώστε να μπορέσουμε να προετοιμαστούμε όπως πρέπει. Εν τω μεταξύ, πάντα εκείνη την τελευταία εβδομάδα πριν από την αναχώρηση, θα συμβούν και πάρα πολλά απρόοπτα, θα προστεθούν και νέες υποχρεώσεις...  Τώρα, σχεδόν φοβόμαστε να φύγουμε.

Οι διακοπές φαντάζουν σαν μια μεγάλη, λαμπερή ευκαιρία για αναζωοογόνηση όταν τις σχεδιάζουμε, αλλά καθώς πλησιάζουν, μετατρέπονται σε βάρος. Η απόσταση είναι αυτή που διαφοροποιεί τα συναισθήματά μας. Τα τελευταία 15 χρόνια, αρκετή έρευνα έχει επικεντρωθεί σε αυτό που οι καθηγητές Ψυχολογίας Yaacov Trope και Nira Liberman αποκαλούν –σε ελεύθερη μετάφραση– Θεωρία Ερμηνευτικού Επιπέδου της Ψυχολογικής Απόστασης. Η σύλληψη πίσω από αυτή τη θεωρία είναι ότι όσο πιο μακρινό είναι κάποιο γεγονός, τόσο πιο αφηρημένα το σκεφτόμαστε.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Όταν οι διακοπές είναι μακριά, εστιάζουμε κυρίως σε γενικά χαρακτηριστικά. Είμαστε σίγουροι ότι οι διακοπές μας θα είναι διασκεδαστικές, ανυπομονούμε να χαλαρώσουμε στην παραλία ή να δούμε από κοντά τα αξιοθέατα μιας πόλης του εξωτερικού. Αυτές είναι οι επιθυμητές πτυχές του ταξιδιού. Οι προσδοκίες.

Καθώς όμως οι διακοπές πλησιάζουν, οι σκέψεις μας γίνονται πιο συγκεκριμένες. Όλες οι λεπτομέρειες που χρειάζονται για να ξεκινήσει το ταξίδι, έρχονται στο προσκήνιο. Πρέπει να ανανεώσουμε το διαβατήριο, να κλείσουμε εισιτήρια στο καράβι, να κανονίσουμε τις εκκρεμότητες στη δουλειά, να αγοράσουμε συγκεκριμένα πράγματα, ενώ δεν έχουμε χρόνο, κ.λπ.

Αρχίζουμε και σκεφτόμαστε τις υποχρεώσεις που θα αφήσουμε πίσω μας και που θα βρούμε μπροστά μας με την επιστροφή μας και προσπαθούμε να τις οργανώσουμε στο μέτρο του εφικτού. Ξαφνικά, όσα πρέπει να γίνουν προκειμένου να φύγουμε, μοιάζουν βουνό κι εμείς απέναντί του αναρωτιόμαστε γιατί εξαρχής αποφασίσαμε αυτό το ταξίδι.

Τι ρόλο παίζει το burnout;

Σε αυτό το εύλογο παράδοξο, υπεισέρχεται και ένας ακόμη παράγοντας, τον οποίο επισημαίνει η ψυχοθεραπεύτρια Χριστιάνα Γερμανού. Πρόκειται για την αληθινή ψυχολογική κούραση, που έχει προκύψει από τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής. «Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι θεραπευόμενοι, αλλά και φίλοι, μου αναφέρουν πόσο τους έχει κουράσει η καθημερινότητα. Οι πολλαπλές απαιτήσεις δουλειάς και οικογενειακής ζωής, σε συνδυασμό με τις συνθήκες στρες που όλοι ζήσαμε και ζούμε εξαιτίας της πανδημίας και την ακρίβεια που συχνά οδηγεί σε οικονομικά αδιέξοδα, μας κάνει να λειτουργούμε πάνω από τις δυνατότητές μας», σχολιάζει αναφερόμενη στο γνωστό πλέον φαινόμενο του burnout.

«Έτσι, όταν έρχεται η ώρα να πάμε διακοπές, το τελευταίο που χρειαζόμαστε είναι μερικές ακόμη έγνοιες για το πού, το πώς και το πότε. Είμαστε τόσο εξαντλημένοι ψυχικά που ορισμένοι αναζητούμε απλώς την ηρεμία του να μην κάνεις τίποτα στο σπίτι», συμπληρώνει. Παρ' όλα αυτά, οι διακοπές ξεκουράζουν. Και ξεκουράζουν κυρίως ψυχολογικά. Γι' αυτό αξίζει να τις διεκδικήσουμε.

Πώς θα διεκδικήσεις τις διακοπές που σου αξίζουν

«Μην αμφισβητήσετε λεπτό την απόφασή σας να φύγετε, ακόμη κι αν η επόμενη ή η προηγούμενη εβδομάδα μοιάζουν τώρα ιδανικότερες. Έχοντας κατά νου ότι αυτές οι ανησυχίες είναι σε έναν βαθμό φυσιολογικές και προκύπτουν καθώς η προσδοκία μετατρέπεται σε πραγματικότητα, απλώς αποδεχτείτε τις, χωρίς να σας τρομάζουν», συμβουλεύει ο Αμερικανός Ant Markman, καθηγητής ψυχολογίας και marketing στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.

Αν, λοιπόν, ο λόγος που σας τρομάζει το ταξίδι μακριά από την καθημερινότητα είναι η... απόσταση, φροντίστε να το σχεδιάσετε νωρίτερα και να κατανείμετε τις προετοιμασίες γι' αυτό πιο καλά το προηγούμενο διάστημα. Κυρίως, όμως, φροντίστε να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας πώς θα νιώσετε καθώς πλησιάζει το ταξίδι. Στη συνέχεια, υπενθυμίστε του ότι όλη η δουλειά θα σας περιμένει όταν επιστρέψετε.

Αν πάλι ο λόγος είναι το burnout, σταματήστε ό,τι κάνετε και σκεφτείτε πώς μπορείτε να το διαχειριστείτε, τι είναι αυτό που θα κάνει την καθημερινότητά σας πιο όμορφη και λειτουργική, ώστε οι διακοπές να αποτελούν ένα ακόμη κομμάτι της. Ίσως χρειάζεστε περισσότερη ξεκούραση ή προσωπικό χρόνο μέσα στην ημέρα, ίσως χρειάζεται να εγκαταλείψετε κάποιες πιεστικές δραστηριότητες, να αρχίσετε ψυχοθεραπεία ή να βρείτε νέους τρόπους «απόδρασης».

Όπως και να έχει, χαζέψτε τις φωτογραφίες των 10 τελευταίων χρόνων. Τι βλέπετε σε αυτές; Πόσες συγκεκριμένες εβδομάδες της ζωής σας μπορείτε να θυμηθείτε και πόσες συγκεκριμένες διακοπές; Τα ταξίδια, οι οικογενειακές μαζώξεις και οι νέες εμπειρίες είναι αυτές που φτιάχνουν δυνατές αναμνήσεις. Μην αφήσετε τίποτε να σας τις κλέψει.