Η ΑΚΟΥΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΟ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΜΑΖΩΝΑΚΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

Συγγενείς του Γιώργου Μαζωνάκη προχώρησαν σε ακούσιο εγκλεισμό του γνωστού ηθοποιού σε ψυχιατρικό νοσοκομείο. Πόσο πιθανό είναι να συμβεί κάτι τέτοιο σε οποιονδήποτε ή οποιαδήποτε από μας;

Το πρωί της Πέμπτης, παραμονή Δεκαπενταύγουστου, ο Γιώργος Μαζωνάκης επέστρεφε στο σπίτι του, από το μπάνιο του στη θάλασσα. Εκεί τον περίμεναν οι Αρχές, για να τον οδηγήσουν, με εισαγγελική παραγγελία, στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο» για εξετάσεις.

Νωρίτερα, η αδελφή του και ο πατέρας του είχαν εμφανιστεί στο τμήμα Βάρης-Βουλιαγμένης, ώστε να παραδώσουν την εισαγγελική παραγγελία, ενώ έδωσαν και κατάθεση. Σε αυτήν τόνιζαν ότι ο, εν αγνοία του και δίχως τη συγκατάθεσή του, εγκλεισμός του αγαπημένου τραγουδιστή σε δημόσια ψυχιατρική κλινική, είχε ως στόχο την προστασία του από τον ίδιο του τον εαυτό.

Όπως ανέφερε στη δήλωσή του ο Γιώργος Μαζωνάκης, «Σύμφωνα με το νόμο, όταν ένα ή περισσότερα πρόσωπα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος και βαθμού υποβάλλουν αίτημα στον εισαγγελέα, ότι συγγενικό τους πρόσωπο χρήζει ψυχιατρικής νοσηλείας, γιατί πάσχει από ψυχική διαταραχή, τότε ο εντολέας διατάσσει την προσωρινή μεταφορά του φερόμενου ως ασθενή σε δημόσια ψυχιατρική δομή».

Ακολούθως, o γνωστός τραγουδιστής εξήγησε ότι: «Με τύλιξαν κυριολεκτικά σε μία κόλλα χαρτί πρόσωπα του στενού οικογενειακού μου περιβάλλοντος, με τα οποία έχω δικαστική διένεξη και ετοιμαζόμουν αρχές Σεπτεμβρίου να καταθέσω μηνύσεις για σοβαρά ποινικά αδικήματα κακουργηματικού χαρακτήρα».

Εξέφρασε την αγανάκτησή του «για την άθλια, κακόβουλη και μεθοδευμένη προσπάθεια για τη φυσική μου εξόντωση, με μοναδικό στόχο την εξυπηρέτηση των ιδιοτελών τους συμφερόντων».

Η ψυχολόγος και κοινωνική ερευνήτρια, Δρ Αγνή Μαριακάκη θέλησε να διευκρινίσει τα της αναγκαστικής ψυχιατρικής προσαγωγής στους subscribers που έχει στο κανάλι της στο YouTube, γιατί όπως είπε, μπορεί να συμβεί σε όλους μας.

 

Τονίζει ότι δεν σχολιάζει την «ακούσια νοσηλεία» και αναφέρεται στο γεγονός ότι οι εισαγγελείς στη χώρα μας «σχεδόν χωρίς εξαίρεση» είναι άνθρωποι γνώσεων, εμπειρίας και ήθους «απόλυτα σε θέση, τις περισσότερες φορές, να προστατέψουν τους ανθρώπους με ψυχικά συμπτώματα, όπως ακριβώς το χρειάζονται». Παρ’ όλα αυτά, για να είμαστε ασφαλείς, οφείλουμε να γνωρίζουμε αυτά που ακολουθούν.

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟ 57% ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟ 53% ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ, ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΜΟ.

1 στις 2 εισαγωγές σε ψυχιατρική κλινική είναι αναγκαστικές

Όπως λέει η Δρ Μαριακάκη, στην Ελλάδα έχουμε 6 στις 10 ακούσιες εισαγωγές σε ψυχιατρικά ιδρύματα. Ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 1 στις 10.

«Η παραπομπή μέσω εισαγγελέως δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας στις εισαγωγές στα ψυχιατρεία. Αυτή η τεράστια διαφορά οφείλεται σε τρία "παραθυράκια", τυφλά σημεία του νόμου που επιτρέπουν την άμετρη κατάχρηση εισαγωγών».

Πριν προχωρήσει στην ανάλυση των τυφλών σημείων και στο πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια ανθρώπων με ψυχικά νοσήματα, η ειδικός ομολογεί τα εξής: «Λυπάμαι βαθιά για την παραβίαση του ιατρικού απόρρητου του Μαζωνάκη. Είναι ντροπή όλων μας. Ζητώ συγγνώμη από τον ίδιο που χρησιμοποιώ το άτυχο, δικό του, περιστατικό σαν παράδειγμα αποτυχίας των θεσμών, στον τομέα της ψυχικής υγείας».

Έρευνα του Πάντειου Πανεπιστημίου που δημοσιεύτηκε το 2023 (Contemporary research and policy implications), δείχνει ότι στην Αθήνα το 57% και στη Θεσσαλονίκη το 53% των ψυχιατρικών εισαγωγών, γίνεται με καταναγκασμό. Ένας στους 2 μπαίνει παρά τη θέληση του σε ψυχιατρική κλινική.

Θέλετε να ξέρετε τι γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη; Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας (Epidemiology of involuntary placement of mentally ill people across European Union), στην Πορτογαλία το ποσοστό των ακούσιων εισαγωγών σε ψυχιατρείο είναι 3,2%, στην Ιταλία 12% και 11% στην Ιρλανδία. Δηλαδή, στην Ευρώπη η ακούσια νοσηλεία είναι η εξαίρεση και στην Ελλάδα ο κανόνας.

«Βεβαίως, το μέτρο της αναγκαστικής ψυχιατρικής εξέτασης είναι πολύτιμο. Το έχω δει να σώζει ανθρώπους και οικογένειες. Δεν μπορεί όμως, να είναι ο κανόνας. Δεν βγάζει νόημα να είναι ο συνήθης τρόπος εισαγωγής σε ψυχιατρείο», συμπληρώνει  Δρ Μαριακάκη.

Τα νομικά «παραθυράκια» για την υπερβολή της Ελλάδας στην καταναγκαστική εισαγωγή σε ψυχιατρείο

Ποια είναι τα τυφλά σημεία που επιτρέπουν την ασυδοσία, την οποία βλέπουμε στην Ελλάδα, ως προς τις αναγκαστικές εισαγωγές σε ψυχιατρείο; Η Δρ Μαριακάκη τα απαριθμεί:

1. Αρκεί να υπάρχει εθελοντής συγγενής

«Βάσει νόμου, χρειάζεται μόνο ένας συγγενής πρώτου ή δεύτερου βαθμού (μέχρι κι ένα ανίψι), που να στείλει απλά μια επιστολή στην οποία να περιγράφει το πρόβλημα. Αν δεν υπάρχει συγγενής, μπορεί να είναι και ο γείτονας. Και αρκεί ένα γράμμα, τίποτα άλλο. Ούτε ιατρική γνωμάτευση, μηδέ αποδείξεις ή μάρτυρες. Εδώ είναι η σκληρή αλήθεια: Κάποιες φορές ο χειρότερος εχθρός δεν είναι ο άγνωστος, αλλά ένας πονηρός δικός σου άνθρωπος που ξέρει τα οικονομικά ή τα οικογενειακά σου».

2. Ο εισαγγελέας δεν χρειάζεται αποδεικτικά στοιχεία

«Ο εισαγγελέας που εκδίδει την παραγγελία της εισαγωγής βασίζεται μόνο στα στοιχεία της αίτησης. Δεν βλέπει και δεν ακούει ποτέ τον άνθρωπο που στέλνει στο ψυχιατρείο. Χάνεις την ελευθερία σου, με βάση τη γνώμη ενός δικαστικού λειτουργού που απλά έχει διαβάσει την επιστολή που έχει γράψει συγγενής σου. Εν τω μεταξύ, ο συγγενής σου δεν χρειάζεται καν να προσκομίσει μάρτυρα ή ένα αποδεικτικό χαρτί».

3. Timing

«Αυτός είναι απίστευτα σημαντικός δείκτης κατάχρησης του μέτρου και δεν μιλώ για τον Μαζωνάκη. Ας πάρουμε την υποθετική περίπτωση πως κατατίθεται αίτηση παραπομπής για ψυχιατρείο, Πέμπτη 14/8 το μεσημέρι, παραμονή Δεκαπενταύγουστου. Ακόμα και αν οι γιατροί του δημόσιου νοσοκομείου πουν αμέσως πως είσαι 100% υγιής, θα κλειστείς στο ψυχιατρείο για 4 ημέρες, μέχρι να ανοίξουν οι υπηρεσίες και γίνει η διεκπεραίωση της περίπτωσής σου».

Τα red flags ότι κάτι δεν πάει καλά

Επειδή, όπως καταλάβατε, όλοι κινδυνεύουμε με ακούσιο εγκλεισμό σε ψυχιατρική κλινική, με τις ευλογίες του νόμου, η Δρ Μαριακάκη έδωσε και τα red flags, για να μη βρεθούμε προ εκπλήξεως.

• Έχετε δικαστικές διαφορές με συγγενείς (π.χ. χωρισμοί, επιμέλειες παιδιών, διαθήκες, διαχείριση εξουσιοδοτήσεων και κληροδοτημάτων); Υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα στο παιχνίδι;
• Υπάρχει απότομη αλλαγή συμπεριφοράς σε οικογενειακά μέλη; Υπάρχουν συμπεριφορές gaslighting του τύπου «Δεν σε βλέπω καλά. Είσαι πολύ κουρασμένος τελευταία. Δεν ξέρεις τι κάνεις»; Συγγενείς λένε σε τρίτους πως δεν είσαι καλά και σπέρνουν αμφιβολίες για τη σταθερότητά σου και τη ψυχική σου ισορροπία; Και ψάχνουν και γιατρό, για να συμφωνήσει μαζί τους;

Αν συμβαίνουν τα παραπάνω, χρειάζεσαι δικηγόρο και 2-3 άτομα, που ξέρεις ότι δεν έχουν οικονομικό ή άλλο συμφέρον εναντίον σου.

«Κράτα αρχείο των ψυχολογικών σου εξετάσεων, που βεβαιώνουν την καλή σου υγεία. Και αν ποτέ αισθανθείς απειλή, πήγαινε σε ψυχίατρο και πάρε γραπτή βεβαίωση πως δεν χρίζεις νοσηλείας», συμβουλεύει η Δρ Μαριακάκη.