ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΗΓΕΙ ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ

Το να επιβραβεύεις τον εαυτό σου όχι μόνο δεν αποδυναμώνει τις προσπάθειές σου για αυτοβελτίωση, όπως νομίζαμε παλιά, αλλά τις ενισχύει. Μάθε με ποιον τρόπο οι μικρές, καθημερινές επιβραβεύσεις προάγουν την ψυχική σου ευημερία.

Το να επιβραβεύεις τον εαυτό σου δεν έχει να κάνει μόνο με ένα χτύπημα στην πλάτη, ένα «μπράβο» που θα του απευθύνεις. Έχει να κάνει και με πολλές μικρές ανταμοιβές, μικρά δώρα που μπορείς να του κάνεις ακόμη και σε καθημερινό επίπεδο, τα οποία είναι απαραίτητα.

Η ανταμοιβή του εαυτού μας λειτουργεί ως θετική ενίσχυση για τις επιτυχίες και τις προσπάθειές μας. Σε καθημερινό επίπεδο, οι ανταμοιβές παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των συμπεριφορών μας, επηρεάζουν τη διάθεσή μας και συμβάλλουν στη συνολική μας ευημερία.

Πώς να επιβραβεύεις τον εαυτό σου καθημερινά

Σε καθημερινή βάση τέτοιες ανταμοιβές μπορεί να είναι ένα σύντομο διάλειμμα, η απόλαυση μιας λιχουδιάς, η ενασχόληση με ένα χόμπι, το να αφιερώσουμε χρόνο για να εκτιμήσουμε και να επιβραβεύσουμε τον εαυτό μας για μικρές νίκες, για όλα εκείνα τα μικρά βήματα που κάνουμε προς την επίτευξη ενός στόχου, ένα απολαυστικό μασάζ που έχουμε υποσχεθεί στον εαυτό μας να απολαύσουμε μετά την ολοκλήρωση μιας εργασίας κ.ά.

iStock

Φυσικά, για να είναι αποτελεσματικές και βιώσιμες αυτές οι ανταμοιβές πρέπει να αναπροσαρμόζονται συνεχώς, τόσο ανάλογα με το πρόγραμμα, όσο και σύμφωνα με τις ατομικές μας προτιμήσεις, που αλλάζουν καθώς εξελισσόμαστε ως άτομα.

Πώς ωφελούν οι ανταμοιβές;

Ας δούμε όμως ποια είναι τα ψυχολογικά οφέλη των ανταμοιβών αυτών σε καθημερινή βάση:

– Παρέχουν κίνητρο

Οι ανταμοιβές λειτουργούν ως κίνητρα, παρακινώντας μας να επιτύχουμε τους στόχους μας. Η προοπτική μιας ανταμοιβής μπορεί να αυξήσει τη θέληση μας τη δέσμευσή μας στα καθήκοντα, καθιστώντας πιο πιθανό να επιμείνουμε στις προσπάθειές μας.

– Ενισχύουν την αυτοεκτίμηση

Το να αφιερώνουμε χρόνο για να γιορτάζουμε τα επιτεύγματά μας, είτε είναι μεγάλα είτε μικρά, συμβάλει στη θετική αυτο-εικόνα και ενισχύει την αυτοεκτίμηση.

– Συμβάλλουν στη μείωση του στρες

Η θέσπιση ρεαλιστικών στόχων και η αναγνώριση των επιτυχιών μας, μας βοηθούν να αντισταθμίσουμε το άγχος. Η τακτική ανταμοιβή των εαυτών μας επιτρέπει στιγμές χαλάρωσης και απόλαυσης, προωθώντας το συνολικό ευ ζην.

– Βοηθούν στην καθιέρωση θετικών συνηθειών

Συσχετίζοντας θετικές ανταμοιβές με συγκεκριμένες συμπεριφορές, μπορούμε να ενισχύσουμε καλές συνήθειες. Αυτό βοηθά στη δημιουργία διαρκών, θετικών αλλαγών στη ρουτίνα και τον τρόπο ζωής μας.

iStock

Γιατί το να επιβραβεύεις τον εαυτό σου είναι ευεργετικό

Η επιβράβευση του εαυτού μας χρησιμεύει ως ένας ισχυρός μηχανισμός που έχει τις ρίζες του σε ψυχολογικές και νευρολογικές διεργασίες, οι οποίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τα κίνητρα. Ακολουθούν ορισμένες πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το γιατί η επιβράβευση είναι ευεργετική:

• Απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών: Οι ανταμοιβές, ιδίως αυτές που αναμένονται και λαμβάνονται μετά την ολοκλήρωση ενός έργου, προκαλούν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη, στον εγκέφαλο. Η ντοπαμίνη συνδέεται με την ευχαρίστηση και την ενίσχυση, δημιουργώντας έναν θετικό κρίκο στην αλυσίδα ανατροφοδότησης, που ενθαρρύνει την επαναλαμβανόμενη θετική συμπεριφορά.
• Ενίσχυση της διάθεσης: Οι ανταμοιβές έχουν τη δυνατότητα να ανεβάσουν τη διάθεση και να δημιουργήσουν μια θετική συναισθηματική κατάσταση. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αίσθηση ευεξίας και ικανοποίησης, συμβάλλοντας στη συνολική ψυχική υγεία.
• Αυτοαποτελεσματικότητα: Ο εορτασμός των επιτευγμάτων μέσω ανταμοιβών ενισχύει το αίσθημα αυτοαποτελεσματικότητας, την πίστη στην ικανότητα του ατόμου να επιτύχει. Αυτή η τόνωση της αυτοπεποίθησης μπορεί να μεταφερθεί και σε άλλους τομείς της ζωής, ενθαρρύνοντας τα άτομα να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις με πίστη στις δυνατότητές τους.
• Επίτευξη στόχων: Η διαδικασία του καθορισμού και της επίτευξης στόχων γίνεται πιο αποτελεσματική όταν συνοδεύεται από κατάλληλες ανταμοιβές. Οι ανταμοιβές χρησιμεύουν ως δείκτες προόδου, παρέχοντας μια αίσθηση ολοκλήρωσης και παρακινώντας τα άτομα να επιδιώξουν πρόσθετους στόχους.
• Μείωση της αναβλητικότητας: Η γνώση ότι μια ανταμοιβή περιμένει την ολοκλήρωση μιας εργασίας μπορεί να καταπολεμήσει την αναβλητικότητα. Η θετική ενίσχυση που συνδέεται με την ανταμοιβή γίνεται επιτακτικός παράγοντας για να ξεπεραστεί η αντίσταση και να ξεκινήσει η δράση.
• Ενισχυμένη μάθηση: Σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, οι ανταμοιβές μπορούν να διευκολύνουν τη μάθηση, ενισχύοντας τις επιθυμητές συμπεριφορές και επιτεύγματα. Αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την προώθηση της δέσμευσης και της συμμετοχής.
• Ενδογενή και εξωγενή κίνητρα: Οι ανταμοιβές μπορούν να λειτουργήσουν τόσο σε ενδογενές (εσωτερικό) όσο και σε εξωγενές (εξωτερικό) επίπεδο. Ενώ τα εσωτερικά κίνητρα προέρχονται εκ των έσω, οι ανταμοιβές μπορούν να τα εξωτερικεύσουν παρέχοντας απτές αναγνωρίσεις. Με την πάροδο του χρόνου, τα εσωτερικά κίνητρα μπορεί να ενισχυθούν, καθιστώντας τις εξωτερικές ανταμοιβές λιγότερο αναγκαίες.

Να θυμάστε ότι το κλειδί είναι να βρείτε μια ισορροπία στους τύπους και τη συχνότητα των ανταμοιβών. Θα πρέπει να σχετίζονται με τις αξίες και τους στόχους σας, προωθώντας μια υγιή και βιώσιμη προσέγγιση στην κινητοποίηση του εαυτού.

Η Ειρήνη Καρακασίδου είναι ψυχολόγος, καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.