ΟΙ ΜΗΤΕΡΕΣ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΚΟΡΕΣ ΕΧΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΤΡΕΣ

Νέα επιστημονικά δεδομένα αποκαλύπτουν πως μητέρες και κόρες αναπτύσσουν μια αρκετά πολύπλοκη σχέση, η οποία οφείλεται εν μέρει στο ιδιαίτερο στρες που βιώνει μια μητέρα που κυοφορεί και μεγαλώνει κορίτσι. Πρσοπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε τις αιτίες πίσω από τα ευρήματα.

Κανείς δεν μπόρεσε να αναθρέψει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όλα του τα παιδιά, όσο κι αν προσπάθησε. Διαφορές προκύπτουν τόσο από τη συναισθηματική κατάσταση των γονέων όσο κι από τις αβίαστες βιολογικές ιδιαιτερότητες των παιδιών που «καλούν» σε ξεχωριστή αντιμετώπιση. Υπάρχουν βέβαια και οι κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν. Καλώς ή κακώς, τα κορίτσια τα μεγαλώνουμε διαφορετικά από τα αγόρια, χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Πρόσφατα όμως, μια μελέτη του Πανεπιστημίου Berkeley της Καλιφόρνια, κατέληξε σε ένα αρκετά ενδιαφέρον συμπέρασμα που δείχνει πώς το στρες της μητέρας διαφέρει από παιδί σε παιδί και έτσι οδηγεί αναπόφευκτα σε διαφορετική ανατροφή. Συγκεκριμένα, η μελέτη διαπίστωσε ότι η ανατροφή των κοριτσιών μπορεί να οδηγήσει σε διπλάσιο άγχος τις μητέρες σε σύγκριση με την ανατροφή των γιων.

Οι ερευνητές μέτρησαν την κορτιζόλη, την κύρια ορμόνη του στρες του σώματος, στις γυναίκες που φρόντιζαν κορίτσια και ανακάλυψαν ότι τα επίπεδά της ήταν σημαντικά υψηλότερα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι κόρες συχνά πυροδοτούν πιο έντονες συναισθηματικά αλληλεπιδράσεις, λόγω των ξεχωριστών τρόπων με τους οποίους λειτουργεί η σχέση μητέρας-κόρης.

Γιατί (μπορεί να) έχουν περισσότερο άγχος οι μητέρες των κοριτσιών;

Οι ερευνητές τόνισαν επίσης ότι τα κορίτσια δεν απεικονίζονται ως πιο «δύσκολα» στη μελέτη. Αντίθετα, φαίνεται ότι το άγχος των γονέων επηρεάζεται από μια συναισθηματική δυναμική και έχει να κάνει με το ότι οι μητέρες τελικά μπορούν να συνδεθούν με τις κόρες τους με βαθύτερους ή πιο περίπλοκους τρόπους από ό,τι με τους γιους τους.

Το γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα που μένει να απαντηθεί. Εμείς θα επιχειρήσουμε μερικές ερμηνείες, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα της βιβλιογραφίας.

 

1. Εξαιτίας του ορμονολογικού υπόβαθρου

Ένας λόγος έχει να κάνει με βιολογικούς παράγοντες. Ίσως θα έχετε ακούσει για το σύνδρομο της μεγάλης κόρης. Αν και περιγράφει το συναισθηματικό βάρος που αναγκάζονται να επιφορτιστούν οι μεγαλύτερες κόρες της οικογένειας, καθώς συχνά καλούνται να φροντίσουν τα μικρότερα αδέλφια τους, αξίζει να ξέρετε ότι η αιτία μπορεί να κρύβεται στο στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι πρωτότοκες κόρες ειδικά –όχι οι πρωτότοκοι γιοι ή οι κόρες που δεν γεννήθηκαν πρώτες– μπορεί να επηρεαστούν από τις ορμόνες που εκκρίνονται λόγω προγεννητικού στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της μητέρας τους, με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Οι πρώτες κόρες, λοιπόν, αναπτύσσονται νωρίτερα και αποκτούν ένα είδος ωριμότητας που τελικά βοηθά τη μητέρα στην ανατροφή των επόμενων παιδιών! Αν η μητέρα είναι βιολογικά πιο αγχωμένη, όταν περιμένει το πρώτο της κορίτσι, αυτό λέει πολλά για τον τρόπο που θα το αντιμετωπίσει.

Είναι εντυπωσιακό το πώς η φύση μπορεί να προγραμματίζει κάτι τέτοιο. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα κατά τη διάρκεια της κύησης και της λοχείας είναι τεράστιες και δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Όπως σημειώνει και ο ψυχίατρος Γιάννης Ζέρβας, συχνά οδηγούν ακόμη και στην εμφάνιση ψυχιατρικών παθήσεων.

2. Επειδή (ψυχολογικά) η μία ταυτίζεται με την άλλη

Η παραπάνω διαπίστωση μάς οδηγεί σε μία ακόμη αλληλουχία παραγόντων, που είναι κυρίως ψυχολογικοί. Οι κόρες «κουβαλούν» τις μητέρες τους μέσω διάφορων ρόλων. Προσπαθούν να διαφοροποιηθούν, ενώ τους μοιάζουν. Το «παιχνίδι» της μητρότητας το φέρουν ως ανάμνηση μέσα τους και υποσυνείδητα ξέρουν ότι θα το μεταφέρουν στις κόρες τους. Ξέρουν πόσο δύσκολο και απαιτητικό είναι για μια γυναίκα να μεγαλώνει παιδιά και να ανταποκρίνεται στους κοινωνικούς της ρόλους. Ίσως λοιπόν όλα αυτά να αυξάνουν σε ένα βαθύτερο επίπεδο το άγχος τους.

«Η σχέση μητέρας-κόρης, ίσως η σημαντικότερη οικογενειακή σχέση, δεν παύει να είναι μία από τις πιο απαιτητικές, τις πιο δύσκολες, αυτές που συχνά χρειάζονται προσπάθεια και πολλές επεξηγήσεις. Μέσα στη σχέση αυτή υπάρχουν οι πιο βαθιές διαφωνίες, προσδοκίες, συγκρούσεις και υποθέσεις – πολύ συχνά λανθασμένες. Όμως, τι ζητάει μια κόρη από τη μητέρα της; Έρευνες δείχνουν ότι τα κορίτσια που νιώθουν ότι έχουν εισπράξει υποστήριξη, ζεστασιά και εγγύτητα –ειδικά στην αρχή της ζωής τους– έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και καλύτερη εικόνα σώματος», αναφέρει η ψυχολόγος Ναταλία Κουτρούλη.

Ας μην ξεχνάμε και τον ανταγωνισμό μεταξύ μαμάδων και θυγατέρων, που εκφράζεται πολύ έντονα στους καβγάδες στην εφηβεία. Η σχέση μαμάς και έφηβης κόρης λυγίζει από το βάρος της ανταγωνιστικότητας που υπάρχει και από τις δύο πλευρές.

Οι κόρες προσπαθούν να βρουν τον εαυτό τους, αντιστεκόμενες στα κελεύσματα της «παντογνώστριας» μητέρας και βιάζονται να μεγαλώσουν και οι μαμάδες προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο και την εξουσία, ενώ ταυτόχρονα φοβούνται μήπως οι «κλώνοι» τους πληγωθούν όπως κάποτε και οι ίδιες. Είναι δύσκολο να βγάλεις τη μητέρα από την κόρη και την κόρη από τη μαμά.

3. Εξαιτίας των απαιτητικών κοινωνικών ρόλων

Οι γυναίκες είναι επιφορτισμένες με πολλούς και απαιτητικούς ρόλους, ειδικά όταν γίνονται μαμάδες. Όταν το συνειδητοποιούν αυτό, είναι σχεδόν αδύνατον να μην αγχωθούν υποσυνείδητα για την πορεία που θα έχουν οι κόρες τους.

Εν τω μεταξύ από πολύ μικρή ηλικία, τα κορίτσια ζουν σε επίπεδα τοξικού στρες που «επανακαλωδιώνουν» τον εγκέφαλό τους. Ενώ σημειώνουν τεράστιες επιτυχίες σε διάφορους τομείς, οι δεξαμενές ψυχικής υγείας τους... αδειάζουν. Το φαινόμενο λέγεται χάσμα αυτοπεποίθησης και εμφανίζεται στις ηλικίες 8-14.

Σύμφωνα με το πόρισμα σχετικής έρευνας, τα επίπεδα της αυτοπεποίθησης στα κορίτσια πέφτουν κατά 30% στα 14 έτη. Το φαινόμενο οφείλεται τόσο στη βιολογία (τα κορίτσια για εξελικτικούς λόγους αναπτύσσουν μια σκέψη... εντοπισμού κινδύνων, προκειμένου να διαφυλάξουν τη μελλοντική ζωή), όσο και στα κοινωνικά στερεότυπα. Τα κορίτσια ωθούνται στην τελειομανία από το κοινωνικό τους περιβάλλον, αποφεύγοντας τα ρίσκα, ενώ ταυτόχρονα αντιλαμβάνονται από νωρίς τις κοινωνικές ανισότητες.