ΠΟΣΟ ΕΥΚΟΛΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΟΤΙ ΣΟΥ ΛΕΝΕ ΨΕΜΑΤΑ

Τα ψέματα είναι μέσα στη ζωή μας, είτε το θέλουμε είτε όχι. Υπάρχουν διάφορα είδη και βέβαια ένα μεγάλο ερώτημα: Πόσο πιθανό είναι να αντιληφθούμε κάποιο;

Τα ψέματα δεν είναι απλή υπόθεση. Όλοι λίγο πολύ τα λέμε, ενώ οι περισσότεροι πιανόμαστε στα πράσα, γιατί δεν έχουμε κατακτήσει την «τέχνη». Βέβαια, δεν είναι όλα ίδια. Yπάρχουν δεκάδες κατηγορίες.

Κατά το Hope Line, οι κυρίαρχες είναι οι εξής:

• Λευκό ψέμα: Δεν κάνεις κακό σε κανέναν και το λες ώστε να αποφευχθούν τυχόν συγκρούσεις ή αρνητικά συναισθήματα.
• Υποσχέσεις που δεν τηρούνται: Όταν εκείνος που υπόσχεται κάτι δεν έχει την παραμικρή διάθεση να το κάνει.
• Κατασκευασμένο ψέμα: Μιλάς για κάτι που δεν είσαι βέβαιος πως είναι αλήθεια, διαδίδεις φήμες.
• Τολμηρό ψέμα: Λες κάτι που όλοι ξέρουν πως είναι αναληθές, ενδεχομένως για καλό λόγο, π.χ. πως είναι μια χαρά ένα φαγητό που δεν τρώγεται.
• Υπερβολικό ψέμα: Ενισχύεις μια αλήθεια προσθέτοντας αναληθή στοιχεία, ώστε να εντυπωσιάσεις άλλους.
• Εξαπάτηση: Παραπλανείς κρύβοντας γεγονότα ή δημιουργώντας μια ψευδή εντύπωση προς όφελός σου.
• Λογοκλοπή: Οικειοποιείσαι το έργο άλλου.
• Καταναγκαστικό ψέμα: Έχει στη βάση του χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανάγκη για προσοχή.

Μετά υπάρχει η μπλόφα, η κάλυψη, η ψευδορκία, το ευγενές ψέμα (ή στρατηγική αναλήθεια), η δυσφήμιση, η παραπληροφόρηση, η μισή αλήθεια, το έντιμο ψέμα (αυτός που μιλάει δεν ξέρει πως λέει κάτι αναληθές), το ευτράπελο (λέμε κάτι ψευδές για να γελάσουμε και το καταλαβαίνουν όλοι), το γκρι ψέμα (βοηθάμε τους άλλους, αλλά βοηθάμε κι εμάς, με τον ποιον βοηθάμε περισσότερο να παίζει ρόλο) και το κόκκινο ψέμα (το λέμε από πείσμα ή για εκδίκηση).

Σε κάθε περίπτωση, ό,τι απόχρωση κι αν έχει το ψέμα, παραπλανάει αυτόν που το ακούει (παρόλο που υπάρχουν διάφορα σημάδια τα οποία μπορεί να τον υποψιάσουν).

iStock

Πόσα ψέματα λέμε

Έρευνα που είχε δημοσιευθεί το 2002 έδειξε πως οι περισσότεροι λέμε ψέματα σε καθημερινές συζητήσεις είτε για να γίνουμε αρεστοί, είτε για να φανούμε ικανοί.

Για την ακρίβεια, το 60% του δείγματος είχε πιαστεί να λέει ψέματα τουλάχιστον μια φορά σε μια δεκάλεπτη συζήτηση. Κατά μέσο όρο τα ψέματα ήταν από 2 έως 3. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών ως προς τη συχνότητα, αλλά υπάρχει ως προς τον τύπο. «Οι γυναίκες λένε ψέματα για να κάνουν κάποιον να νιώσει καλύτερα. Οι άνδρες το κάνουν για να φανούν οι ίδιοι καλύτεροι», είχαν σημειώσει οι ερευνητές (ψυχολόγοι) του University of Massachusetts.

Είναι πολλοί εκείνοι που πιστεύουν πως το ψέμα μπορεί να ανιχνευθεί σε μη λεκτικές συμπεριφορές. Δηλαδή, μας προδίδει το σώμα μας ή λειτουργίες του που δεν μπορούμε να ελέγξουμε στο 100%. Όπως ο τόνος της φωνής και οι κινήσεις των ματιών.

Αυτό είναι κάτι που ισχύει γενικά, αλλά υπάρχουν και «επαγγελματίες» του είδους, που δεν πιάνονται.

Σύμφωνα με μελέτη, μπορούμε να εντοπίσουμε έως το 54% των ψεμάτων που ακούμε. Ποσοστό που δεν είναι πολύ μεγαλύτερο από την ικανότητα μας να μαντέψουμε αν ένα κέρμα που πετάμε θα έρθει κορόνα ή γράμματα (50%).